Án Mạng Nhà Ở Mục Vụ - Agatha-christie

Chương 1

Thật khó biết nên bắt đầu câu chuyện này từ đâu, nhưng tôi chọn khởi điểm là bữa ăn trưa ở nhà mục sư vào một ngày thứ tư. Tuy cuộc chuyện trò hôm ấy về cơ bản chẳng liên quan gì đến sự việc đang được nói đến, nhưng nó vẫn chứa đựng vài tình tiết có ảnh hưởng đến những diễn biến sau đó.

Tôi mới cắt xong miếng thịt bò nấu kỹ (tiện thể nói luôn là dai nhách), và vừa đặt mình xuống ghế tôi vừa bình luận theo cách không mấy phù hợp với bộ áo mình đang mặc, rằng người nào trừ khử được đại tá Protheroe xem như làm phúc cho thiên hạ.

Dennis, thằng cháu tôi, buột miệng: “Ngày nào người ta tìm thấy ông ấy nằm trên vũng máu thì điều bác nói sẽ bất lợi cho bác đó. Cô sẽ đứng ra làm chứng đúng không, cô Mary? Cô ấy sẽ khai bác đã vung con dao lạng thịt lên không chút khoan dung như thế nào.”

Mary, người phục vụ trong nhà mục vụ với đồng lương ngày càng cao và công việc ngày càng thoải mái hơn, nói gọn lỏn: “Rau nè,” rồi vùng vằng ấn chiếc đĩa nứt xuống trước mặt thằng bé.

Vợ tôi hỏi giọng thông cảm: “Ông ta vẫn khó chịu lắm hở mình?”

Tôi không đáp ngay, vì Mary sau khi dằn đĩa rau xuống bàn, lại tiếp tục dí món bánh bao nhão nhoét và cực kỳ khó nuốt ngay trước mặt tôi. Tôi nói, “Cám ơn, tôi không dùng,” thế là cô ta đặt đĩa xuống bàn đánh xoảng rồi bước ra khỏi phòng.

“Em quản việc nhà chẳng ra làm sao mình nhỉ?” Giọng vợ tôi thoáng chút ân hận.

Về điều này thì tôi sẵn sàng đồng ý với nàng. Vợ tôi tên là Griselda — cái tên rất hợp với vợ một mục sư. Nhưng chỉ phù hợp có chừng ấy thôi. Còn ra, nàng tuyệt đối không phải là loại nhu mì dễ bảo.

Tôi luôn cho rằng là mục sư thì không nên lập gia đình. Nhưng vì sao tôi lại hối thúc Griselda kết hôn với tôi chỉ sau hai mươi bốn tiếng đồng hồ quen nhau, đến bây giờ tôi cũng không hiểu nổi mình nữa. Với tôi, hôn nhân là hệ trọng, cần tìm hiểu lâu dài và đắn đo cân nhắc rồi mới tiến tới chuyện trăm năm, và nhất là phải hợp nhau về sở thích cũng như tính tình.

Griselda trẻ hơn tôi gần hai mươi tuổi. Nàng yêu kiều đến mức làm thiên hạ điên đảo, nhưng lại hoàn toàn không có khả năng làm bất cứ việc gì cho ra hồn. Chuyện gì nàng cũng vụng về, và sống với nàng nhiều khi thật mệt mỏi. Nàng xem giáo khu như một thứ trò đùa lớn phục vụ thú tiêu khiển của mình. Tôi đã cố uốn nắn nàng nhưng thất bại. Hơn bao giờ hết tôi càng tin chắc tình trạng độc thân là điều giới tu hành ao ước. Tôi thường tìm cách bóng gió như thế với Griselda, nhưng nàng chỉ cười to.

“Mình ạ,” tôi bảo, “giá như mình chịu khó tập để tâm một chút…”

“Thì em vẫn lưu ý đấy chứ,” Griselda đáp. “Nhưng nói chung em thấy mình càng cố gắng thì mọi việc càng tệ hơn. Rõ ràng tính em không quản được việc nhà. Vì thế em nghĩ tốt hơn hết cứ giao khoán mọi việc cho Mary và chấp nhận sống làng nhàng cũng như ăn uống linh tinh cho xong mình ạ.”

“Còn chồng em đây thì sao hở mình?” Tôi hỏi giọng trách móc, rồi nhớ lại một đoạn trích từ Kinh Thánh về ngày tàn của một con người khốn khổ bất hạnh, tôi nói thêm: “Bà ta đã chăm sóc người thân của mình như thế đó…”

“Nghĩ xem, mình không bị sư tử xé xác hoặc bị lên giàn hỏa thiêu là phúc bảy mươi đời rồi nhé,” Griselda vội ngắt lời tôi. “Ăn uống không vừa miệng, nhà cửa bụi bặm hay ruồi muỗi thì có gì ghê gớm mà phải làm ầm lên cơ chứ! Mình kể tiếp em nghe về đại tá Protheroe đi. Dù sao, Cơ Đốc giáo không có người trông giữ nhà thờ mà đâm ra lại hay.”

“Lão già cục súc vênh vang,” Dennis nói. “Chả trách bà vợ đầu của ông ta phải bỏ của chạy lấy người.”

“Bà ta còn biết làm gì khác hơn thế nữa,” vợ tôi nói.

“Griselda, tôi không cho phép mình ăn nói thế đâu nhé,” tôi xẵng giọng.

“Cưng à, kể em nghe về ông ta xem nào,” vợ tôi âu yếm. “Chuyện gì vậy hở mình? Có phải chuyện trợ tế Hawes suốt ngày gật gà gật gù làm dấu thánh không?”

Hawes là trợ tế mới của chúng tôi, vừa đến đây chỉ hơn ba tuần lễ. Cậu ấy theo quan điểm Thượng Giáo hội* và ăn chay vào thứ sáu hàng tuần, còn đại tá Protheroe lại chống đối mọi nghi lễ dưới bất kỳ hình thức nào.

“Quả ông ta đã có đề cập chuyện ấy, nhưng lần này thì không phải vậy. Mọi rắc rối là từ tờ tiền một bảng của bà Price Ridley mình ạ.”

Bà Price Ridley là một người sùng đạo trong giáo khu. Vào buổi lễ đúng ngày giỗ con trai mình, bà đã cúng tờ một đồng bảng vào hòm công đức; sau đó khi đọc thông báo tổng số tiền quyên góp, thấy tờ bạc lớn nhất được liệt kê chỉ là tờ mười shilling*,” bà rất phiền lòng.

Bà phàn nàn với tôi về điều này, và tôi vạch ra cho bà thấy hẳn bà đã nhầm lẫn.

‘Chúng ta chẳng ai còn trẻ như xưa, và đó là cái giá chúng ta phải trả cho thời gian,’ tôi cố gắng kết thúc câu chuyện một cách lịch sự, nhưng không ngờ lời nói của tôi chỉ càng chọc giận bà nhiều hơn. Bà bảo việc này rất kỳ quặc và hết sức ngạc nhiên vì sao tôi lại không nhận ra. Rồi bà quày quả bỏ đi và mang chuyện bực bội này kể cho đại tá Protheroe, tôi đoán vậy. Protheroe là người hễ có dịp là thích làm to chuyện. Đáng tiếc ông ta lại sinh sự ầm ĩ vào ngày thứ tư, mà các buổi sáng thứ tư tôi thường giảng ở Church Day School, nên việc này khiến tôi hết sức bực bội và đầu óc bị rối tung suốt ngày hôm đó.

“À, em nghĩ chắc hẳn ông ta thích thú lắm,” vợ tôi nói như thể cố gắng nêu quan điểm của mình một cách công bằng. “Chẳng có ai xun xoe quanh ông ta mà gọi ông ta là mục sư kính mến, chẳng ai thêu hài cho ông ta hay tặng ông ta quà Giáng sinh. Đến vợ con ông ta còn ngán ông ta tận cổ… Em cho rằng chuyện vừa rồi khiến lão ấy vui sướng vì cảm thấy ta đây cũng có lúc quan trọng.”

“Nhưng có nhất thiết phải gây sự như thế đâu!” Tôi vẫn còn đôi chút cáu giận. “Tôi nghĩ ông ta hoàn toàn không nhận ra điều ám chỉ trong lời nói của mình, ông ta muốn kiểm tra toàn bộ sổ sách của nhà thờ — để xem liệu có tham ô hay không — ông ta nói đúng như vậy đó. Tham ô à? Ông ta nghi ngờ tôi biển thủ quỹ của nhà thờ hay sao?”

“Không ai có thể nghi ngờ mình về bất cứ điều gì, mình ạ,” Griselda nói. “Mình luôn đứng trên mọi ngờ vực một cách quá rõ ràng minh bạch đến mức đó cũng là cơ hội quý báu cho mình. Em ước gì mình biển thủ quỹ truyền giáo đi. Em ghét mấy người truyền giáo lắm — chẳng bao giờ ưa nổi họ.”

Lẽ ra tôi đã khiển trách nàng vì ý nghĩ trên, nhưng ngay lúc ấy Mary lại mang vào món bánh pudding gạo còn chưa kịp chín tới. Tôi nhẹ nhàng phản đối thì Griselda đã bảo người Nhật bao giờ cũng ăn cơm nửa sống nửa chín và kết quả là đầu óc họ thuộc hàng siêu việt.

“Em cam đoan nếu mình dùng món pudding gạo này mỗi ngày cho đến chủ nhật thì mình sẽ có bài giảng siêu phàm đấy,” nàng nói thêm.

“Lạy trời đừng như thế,” tôi rùng mình đáp. “Chiều tối mai Protheroe sẽ đến đây và sẽ cùng tôi kiểm tra sổ sách. Tôi còn phải chuẩn bị bài giảng hôm nay nữa. Nhắc đến mới nhớ, tôi quá mải mê chuông trình Reality của Canon Shirley nên chưa kịp làm xong. Còn mình, chiều nay mình làm gì hả Griselda?”

“Làm nghĩa vụ của em,” Griselda đáp. “Nghĩa vụ của vợ mục sư quản nhiệm. Tiệc trà và chuyện gẫu lúc bốn giờ rưỡi mình ạ.”

“Có những ai đến dự?”

Griselda đếm trên đầu ngón tay, mặt rạng ngòi vẻ đức hạnh:

“Có bà Price Ridley và bà Wetherby này, rồi bà Hartnell và bà Marple hắc ám ấy nữa.”

“Tôi thì lại thích bà Marple,” tôi nói. “Ít ra bà ấy còn biết hài hước.”

“Bà ấy là bà cô không chồng quái chiêu nhất làng này,” Griselda đáp. “Bất cứ chuyện lớn chuyện nhỏ gì bà ta cũng biết — và toàn suy ra những điều tồi tệ nhất.”

Như đã nói, Griselda trẻ hơn tôi rất nhiều. Còn ở tuổi tôi bây giờ, tôi hiểu điều tồi tệ nhất thường lại là sự thật.

“Này, đừng có mong cháu đến dùng trà nhé, Griselda,” Dennis bảo.

“Quỷ sứ!” Griselda độp lại.

“Thì sao! Nhưng cho bác hay, hôm nay nhà Protheroe đã mời cháu chơi tennis rồi đấy.”

“Quỷ sứ!” Griselda lại nói.

Dennis khôn khéo rút lui, và Griselda cùng tôi vào phòng làm việc.

“Em tự hỏi không biết sẽ có ai đến dùng trà đây,” Griselda nói. “Tiến sĩ Stone và cô Cram, em nghĩ thế, và có thể có bà Lestrange nữa. À, hôm qua em gọi điện nhưng bà ấy vắng nhà. Vâng, em chắc chắn bà Lestrange sẽ đến dùng trà. Mà cái cách bà ấy dọn về đây ở và họa hoằn lắm mới bước ra khỏi nhà quả là bí ẩn phải không mình? Hệt như trong truyện trinh thám ấy. Mình xem này — ‘Bà ấy là ai, người phụ nữ bí ẩn với khuôn mặt xinh đẹp nhợt nhạt kia? Quá khứ bà ta ra sao? Chẳng ai biết được. Có chút gì nhuốm màu tai ương quanh bà ấy.’ Em nghĩ chắc bác sĩ Haydock quen biết bà ta mình ạ.”

“Mình đọc quá nhiều truyện trinh thám rồi, Griselda à,” tôi ôn tồn nhận xét.

“Còn mình thì sao chứ?” nàng vặc lại tôi. “Hôm nọ khi mình ngồi đây soạn bài Phúc âm thì em đi tìm khắp nơi không ra cuốn vết bẩn trên cầu thang; cuối cùng em phải vào hỏi xem mình có thấy nó ở đâu không, và em đã thấy gì mình nhỉ?”

Tôi đỏ mặt.

“Tôi chỉ cầm lên xem qua thôi. Tình cờ thoáng thấy một câu và…”

“Em biết ngay cái câu tình cờ ấy là gì rồi,” Griselda đáp rồi hùng hồn trích dẫn. “Thế rồi xảy ra một việc hết sức lạ lùng — Griselda đứng dậy băng qua phòng và âu yếm ôm hôn ông chồng luống tuổi của nàng.”

Rồi nàng làm đúng theo câu chữ vừa đọc.

“Chuyện này có gì lạ đâu hở mình?” tôi hỏi.

“Lạ chứ sao không!” Griselda đáp. “Mình có hiểu không Len, lẽ ra em đã có thể cưới một bộ trưởng, một tòng nam tước, một ông chủ công ty giàu có, ba viên sĩ quan và một chàng lãng tử bảnh bao, thế nhưng em lại chọn mình. Điều ấy chẳng làm mình ngạc nhiên sao?”

“Vào lúc ấy thì đúng là tôi hết sức ngạc nhiên và vẫn thường tự hỏi vì sao mình lại chọn tôi.”

Griselda cười.

“Vì việc ấy làm em cảm thấy mình có quyền lực vô song,” nàng thủ thỉ. “Những người khác chỉ đơn thuần thấy em tuyệt vời và dĩ nhiên cưới được em là họ vô cùng sung sướng. Còn mình thì không thích cũng không hài lòng em về bất cứ chuyện gì, và lúc ấy mình cứ như không chịu đựng nổi em vậy! Con người kiêu kỳ trong em làm sao có thể chấp nhận điều đó cơ chứ! Thà ngấm ngầm làm ai đó mất ăn mất ngủ em thấy còn thú vị hơn làm bình hoa di động trang trí trong nhà họ. Em khiến mình cực kỳ khó ăn khó ở, lúc nào cũng chọc ngoáy, vậy mà mình vẫn si em phát điên đó thôi. Mình mê em như điếu đổ, có đúng không mình nhỉ?”

“Đương nhiên tôi rất yêu mình, mình ạ.”

“Ôi Len, mình mê em ấy chứ. Mình có nhớ cái ngày em ở thành phố đánh điện về nhưng mình không nhận được vì hôm ấy em gái bà trưởng phòng bưu điện chuyển dạ sinh đôi nên bà ta quên bâng chuyển điện đi không? Mình có nhớ mình đã lo lắng ra sao và gọi cho Scotland Yard làm ầm ĩ thế nào không?”

Có những việc người ta ghét phải nhớ lại. Hồi ấy quả thật tôi cực kỳ điên rồ. Tôi nói:

“Cưng à, nếu mình không phiền thì tôi muốn tiếp tục soạn bài giảng.”

Griselda cáu kỉnh thở dài đánh sượt, nàng vò tóc tôi rối bù lên rồi lại vuốt cho mượt và nói:

“Mình không xứng với em đâu. Thực sự mình chẳng xứng. Em sẽ hẹn hò với anh chàng họa sĩ, em sẽ làm cho mà xem — thật đấy. Rồi sẽ có xì-căng-đan trong giáo phận này, mình chờ nhé.”

“Đã có nhiều vụ như thế rồi,” tôi nhẹ nhàng đáp.

Griselda cười phá lên, hôn gió tôi rồi bước qua cửa hông ra khỏi văn phòng.

Chương 2

Griselda là người rất thích chọc tức kẻ khác. Hồi nãy lúc rời bàn ăn, tâm trạng tôi hoàn toàn thoải mái để chuẩn bị cho bài nói chuyện đầy sức thuyết phục ở Hiệp hội người Cơ Đốc, còn bây giờ thì lòng dạ tôi bồn chồn rối tung.

Ngay khi tôi vừa thực sự cảm thấy dễ chịu hơn một chút thì Lettice Protheroe từ ngoài dạt vào phòng.

Tôi dùng từ ‘dạt’ là có suy nghĩ chín chắn. Tôi đã đọc nhiều tiểu thuyết trong đó lớp trẻ được mô tả tràn trề năng lượng — joie de vivre*, là nguồn sinh lực tuyệt vời của tuổi thanh niên… về phần mình, bất cứ người trẻ tuổi nào tôi tình cờ gặp đều có dáng dấp của những linh hồn đáng yêu. Buổi xế trưa hôm ấy trông Lettice cực kỳ giống hồn ma bóng quế. Cô xinh đẹp, trắng trẻo cao ráo và hoàn toàn lãng đãng. Cô dạt vào phòng qua lối cửa hông lẳng lặng lột chiếc mũ bêrê vàng trên đầu và lơ đãng thì thào với vẻ ngạc nhiên xa xăm:

“Ồ! Mục sư đấy ư?”

Có một con đường mòn dẫn từ Old Hall xuyên qua rừng đến gần cổng khu vườn nhà mục vụ chúng tôi, vì thế người nào từ hướng ấy đến đều vào lối này và bước qua cửa hông văn phòng thay vì đánh một vòng xa hơn trên đường để vào cổng trước. Tôi không bất ngờ việc Lettice đi lối này, nhưng tôi hơi bực về thái độ của cô bé.

Nếu bạn đến nhà mục vụ, hẳn bạn phải sẵn sàng gặp mục sư chứ!

Lettice bước vào rồi buông mình xuống một chiếc ghế bành to. Cô bâng quơ giật giật tóc trên đầu, mắt đăm đăm nhìn lên trần nhà:

“Dennis có ở đây không ạ?”

“Từ lúc ăn trưa đến giờ ta không gặp nó. Ta nghe nói nó sang bên con chơi tennis mà.”

“Ồ!” Lettice đáp. “Mong là cậu ấy không đến. Cậu ấy sẽ không gặp ai ở nhà cả.”

“Nó bảo con có hẹn với nó.”

“Con nghĩ là mình có hẹn, nhưng đến thứ sáu kia. Hôm nay mới thứ ba.”

“Hôm nay là thứ tư,” tôi nói.

“Ôi! Tệ quá,” Lettice nói. “Thế có nghĩa đây là lần thứ ba con quên dùng bữa với bạn bè.” May thay việc này chẳng có vẻ làm cô lo lắng gì nhiều. “Còn Griselda có đây không ạ?”

“Ta nghĩ con có thể tìm cô ấy ở xưởng vẽ trong vườn — cô ấy đang ngồi mẫu cho Lawrence Redding.”

“Đã có chuyện hết sức ầm ĩ về anh ấy,” Lettice nói. “Với bố con, mục sư biết không. Bố con khủng khiếp lắm.”

“Làm ầm — mà chuyện gì xảy ra vậy?” tôi hỏi thăm.

“Bố con phát hiện việc anh ấy vẽ tranh cho con. Mà tại sao anh ấy lại không được vẽ con mặc áo tắm kia chứ? Nếu con mặc áo tắm ra bãi biển thì tại sao không thể mặc áo tắm trong tranh?”

Lettice ngưng một chút rồi tiếp tục:

“Thật vô lý — bố con cấm cửa mọi chàng trai. Dĩ nhiên Lawrence và con chỉ cười xòa vào cái chuyện ấy. Con sẽ đến đây và ngồi mẫu trong xưởng vẽ của mục sư.”

“Không, cô bé ạ,” tôi nói. “Nếu bố con ngăn cấm thì không được đâu.”

“Ôi, mục sư kính mến, sao mọi người đều khó khăn vậy,” Lettice thở dài. “Con mệt mỏi lắm mục sư ạ, mệt thật đó. Nếu có tiền thì con đã bỏ đi từ lâu, nhưng vì không có nên con đành chịu. Giá như bố chết đi giùm thì sẽ ổn cho con.”

“Con đừng nói thế, Lettice.”

“À, nếu bố không muốn con cầu ông ấy chết thì ông ấy đừng quá riết róng về chuyện tiền nong. Con không ngạc nhiên vì sao mẹ con lại rời bỏ ông ấy. Mục sư biết không, lâu nay con cứ nghĩ mẹ con đã chết rồi. Không biết người đàn ông trẻ mà mẹ con chạy theo thuộc loại người nào, ông ta có tử tế không nhỉ?”

“Hồi ấy bố con chưa về sống ở đây con ạ.”

“Con tự hỏi mẹ con giờ ra sao nhỉ. Con nghĩ sớm muộn gì Anne cũng sẽ theo người khác. Anne ghét con — bà ta lúc nào cũng tử tế với con nhưng lại ghét con. Bà ấy đang già đi và bà ấy không muốn thế. Cái già cứ sồng sộc đến, mục sư thấy đó.”

Chẳng biết Lettice có định nướng hết buổi chiều trong phòng làm việc của tôi không nhỉ!

“Mục sư có thấy mấy cái đĩa hát của con ở đâu không, thưa mục sư?” cô hỏi.

“Không con ạ.”

“Chán thật, không biết con để chúng ở đâu nữa. Chú cún nhà con vừa đi lạc, còn đồng hồ đeo tay thì không biết nằm ở nơi nào. Nhưng cũng chẳng sao vì nó đã chết máy rồi. Ôi sao buồn ngủ thế không biết, sáng nay đến tận mười một giờ con mới thức giấc kia mà. Đời toàn chuyện rắc rối mục sư nhỉ. Ôi trời, con phải đi thôi, tiến sĩ Stone mời con đến xem khai quật di chỉ khảo cổ vào lúc ba giờ.”

Tôi liếc nhìn đồng hồ và nhận ra còn năm phút hai mươi giây nữa là đến bốn giờ.

“Thật vậy ư? Khiếp quá! Không biết họ có chờ con không hay đã đi rồi. Con nghĩ dù sao mình cũng nên đến cho phải phép.”

Cô đứng lên và dạt ra khỏi phòng, vừa ngoái đầu lại thì thào:

“Mục sư nhớ nói với Dennis, mục sư nhé?”

Tôi máy móc ừ một tiếng, rồi khi nhớ ra không biết mình sẽ phải nói gì với Dennis thì đã quá muộn. Nhưng tôi nghĩ rất có thể chẳng có gì quan trọng. Tôi lại ngẫm nghĩ việc tiến sĩ Stone, một nhà khảo cổ lừng danh mới đến đây và ngụ tại Blue Boar trong thời gian ông ta giám sát việc khai quật một ngôi mộ nằm trên đất nhà đại tá Protheroe. Hai người đã nhiều lần lời qua tiếng lại với nhau, vì thế việc ông ta mời Lettice đến xem khai quật khiến tôi thấy buồn cười.

Tôi chợt nghĩ Lettice cũng thuộc loại đáo để chứ chẳng phải vừa, làm sao cô có thể ăn ý với cô Cram, thư ký của nhà khảo cổ cho được. Cô Cram là một cô gái hai mươi lăm tuổi mạnh khỏe, thích ồn ào, ăn mặc màu mè sặc sỡ, tính tình sôi nổi yêu đời và mồm thì lổn nhổn những răng là răng.

Dân trong làng người thì cho rằng cô chẳng tốt đẹp hay hớm gì, người thì bảo cô đang rắp tâm trở thành bà tiến sĩ Stone khi có cơ hội. Dù sao thì cô với Lettice cũng khác nhau một trời một vực.

Tôi có thể hình dung cảnh nhà Protheroe chẳng vui vẻ hòa thuận gì cho lắm. Khoảng năm năm trước, viên đại tá tái hôn. Bà hai Protheroe là một phụ nữ rất xinh đẹp mang phong thái hơi khác thường. Tôi đoán quan hệ giữa bà ta và con gái riêng của chồng không mấy tốt đẹp.

Công việc của tôi lại bị gián đoạn, lần này là do Hawes, trợ tế mới của tôi. Anh ta muốn biết rõ cuộc nói chuyện riêng giữa tôi và Protheroe. Tôi đáp rằng đại tá phàn nàn về ‘khuynh hướng thân Rome’ của Hawes, nhưng mục đích ông ta đến thăm tôi lại hoàn toàn khác. Đồng thời tôi cũng bày tỏ sự phản đối của mình và nói thẳng Hawes phải vâng lệnh tôi. Nói chung cậu ấy tiếp thu rất tốt mọi lời phê bình.

Hawes về rồi, tôi lại thấy hơi ân hận vì không thể quý mến cậu ta nhiều hơn. Việc thích hay không thích ai đó một cách vô cớ chắc chắn là điều hoàn toàn trái ngược với tinh thần Cơ Đốc.

Tôi thở dài nhận ra kim đồng hồ trên bàn làm việc đã chỉ năm giờ kém mười lăm (thật ra chỉ mới bốn giờ rưỡi), và tôi bước ra phòng khách. Bốn giáo dân trong giáo khu của tôi đã tụ họp ở đó với tách trà trên tay. Griselda ngồi sau bàn trà, cố gắng tỏ ra tự nhiên nhưng càng lộ vẻ lúng túng hơn mọi ngày.

Tôi đưa tay chào một vòng rồi ngồi xuống giữa bà Marple và bà Wetherby.

Bà Marple tóc bạc phơ, phong thái nhẹ nhàng và lôi cuốn, còn bà Wetherby thì vừa khó chịu lại vừa ồn ào, nhưng trong hai người thì bà Marple mới là người lợi hại hơn cả.

“Chúng em đang kháo chuyện về tiến sĩ Stone và cô Cram,” giọng cô vợ tôi ngọt như mía lùi.

Lúc ấy một câu vè hài hước do Dennis bịa ra thoáng qua óc tôi: ‘Cô Cram việc ấy chả thèm để tai.’

Tôi ước gì có thể đọc lớn lên câu vè này xem phản ứng các bà ra sao, nhưng may thay tôi kịp giữ mồm.

“Con nhà tử tế thì chẳng ai làm thế,” bà Wetherby nói cộc lốc rồi mím đôi môi mỏng ra vẻ chê bai.

“Làm cái gì ạ?” tôi hỏi dò.

“Thì làm thư ký cho một người đàn ông độc thân ấy mà,” giọng bà Wetherby khó chịu.

“Ôi bà bạn thân mến, tôi thì nghĩ làm thư ký cho đàn ông có vợ mới là tệ nhất,” bà Marple nói. “Bà nhớ lại chuyện Mollie Carter khốn khổ xem.”

“Đàn ông mà sống xa vợ thì thể nào chẳng sinh chuyện,” bà Wetherby nói.

“Ngay cả một số người có vợ bên cạnh cũng thế thôi,” bà Marple thì thào. “Tôi còn nhớ…”

Tôi ngắt ngang dòng hồi tưởng đầy xúc phạm ấy: “Nhưng rõ ràng ngày nay phụ nữ cũng có thể đi làm như đàn ông mà.”

“Là bỏ nhà bỏ cửa về quê, là cùng vào khách sạn hay sao?” bà Price Ridley gay gắt.

Bà Wetherby rù rì với bà Marple:

“Hai phòng ngủ lại chung một tầng nữa chứ…”

Rồi họ đưa mắt nhìn nhau.

Bà Hartnell, dáng người dày dạn phong sương và là nỗi khiếp hãi của dân nghèo thì cao giọng vui vẻ:

“Cái ông tiến sĩ tội nghiệp kia thế nào cũng nhanh chóng sập bẫy. Ông ta ngây thơ như đứa trẻ còn chưa lọt lòng mẹ, rồi các bà xem.”

Thật kỳ lạ cho cách nói ấy. Trong số các bà cô ngồi đây, liệu bà nào có kinh nghiệm để biết một hài nhi còn trong bụng mẹ ra làm sao không nhỉ?!

“Thật kinh tởm, tôi nói thế đấy!” Bà Hartnell tiếp tục với vẻ bỗ bã. “Ông ta già hơn con bé kia ít nhất hai mươi lăm tuổi.”

Ba giọng phụ nữ đồng thời cất lên bàn tán những chuyện không đâu vào đâu, từ cuộc đi nghỉ mát của đội đồng ca nam đến sự cố đáng tiếc trong buổi họp các bà mẹ vừa qua, rồi chuyện nhà thờ có nhiều gió lùa… Bà Marple nháy mắt với Griselda.

“Bà có nghĩ đơn giản là cô Cram chỉ muốn tìm một công việc tốt hay không?” vợ tôi hỏi. “Và cô ấy chỉ xem tiến sĩ Stone như ông chủ thôi?”

Lặng thinh. Rõ là cả bốn bà không ai đồng ý. Bà Marple phá vỡ im lặng bằng cách vỗ nhẹ cánh tay Griselda.

“Phu nhân thân mến, cô còn trẻ lắm, mà tuổi trẻ thường có ý nghĩ ngây thơ như thế.”

Griselda phẫn nộ trả lời đầu óc nàng chẳng hề ngây ngô.

“Dĩ nhiên với ai cô cũng nghĩ tốt cho họ cả,” bà Marple nói mà không chú ý đến phản ứng vừa rồi.

“Có thật bà nghĩ rằng cô Cram muốn kết hôn với cái ông hói đầu chán ngắt ấy không?”

“Tôi nghe nói ông ta giàu sụ,” bà Marple đáp. “Phải tội tính tình hơi nóng nảy. Hôm nọ ông ta đã cãi nhau một trận kinh hồn với đại tá Protheroe.”

Ai nấy đều chồm người lên chăm chú nghe.

“Đại tá Protheroe bảo ông ta là đồ dốt nát.”

“Đúng là cái nhà ông Protheroe, mà cũng thật vô lý,” bà Price Ridley nói.

“Đại tá Protheroe như thế là đúng rồi, nhưng chuyện ấy thì không vô lý đâu,” bà Marple nói. “Các bà có nhớ người phụ nữ đến đây tự xưng là đại diện Quỹ phúc lợi xã hội không? Sau khi thu tiền xong thì chẳng thấy tăm hơi bà ta đâu nữa, mà bà ta cũng chẳng hề dính dáng gì đến Quỹ phúc lợi. Ta thường dễ tin người nên nghĩ ai cũng giống như mình cả.”

Tôi thì chẳng bao giờ xem bà Marple là người đáng tin cậy.

“Còn có chuyện ầm ĩ với họa sĩ Redding nữa phải không?” bà Wetherby hỏi.

Bà Marple gật đầu.

“Đại tá Protheroe đuổi cậu ta ra khỏi nhà. Hình như cậu ta vẽ Lettice mặc áo tắm.”

Quả là tin giật gân đúng lúc!

“Tôi vẫn nghĩ giữa chúng phải có chuyện gì đó,” bà Price Ridley nói. “Anh chàng kia lúc nào cũng lảng vảng ở nhà ông ta. Tội nghiệp con bé không có mẹ, còn mẹ kế thì làm sao bằng mẹ ruột được.”

“Tôi dám chắc bà Protheroe đã hết sức cố gắng,” bà Hartnell nói.

“Bọn con gái tinh khôn lắm,” bà Price Ridley phàn nàn.

“Chuyện tình lãng mạn nhỉ,” bà Wetherby vốn đa cảm hơn, lên tiếng. “Mà trông cậu ta rất điển trai.”

“Nhưng lại phóng đãng!” bà Hartnell nói. “Nghệ sĩ này! Paris này! Đám người mẫu này! Nói chung là thế! Chắc chắn luôn!”

“Vẽ con bé mặc áo tắm thì chẳng hay ho chút nào,” bà Price Ridley tiếp.

“Ông ấy cũng vẽ cả tôi nữa,” Griselda lên tiếng.

“Nhưng cô có mặc đồ tắm đâu, cô mình,” bà Marple nói.

“Có khi còn tệ hơn ấy chứ,” Griselda nghiêm nghị nói.

“Cái cô bé hư này!” bà Hartnell rộng lượng pha trò, nhưng những người khác đều có vẻ hơi sửng sốt.

“Lettice có kể chuyện rắc rối của nó không thưa mục sư?” bà Marple hỏi tôi.

“Nói với tôi ư?”

“Vâng. Tôi trông thấy nó băng qua vườn và đến cửa hông văn phòng mà.”

Bà Marple luôn nhìn thấy mọi chuyện. Công việc làm vườn hầu như chỉ là cái cớ, và thói quen quan sát lũ chim bằng ống nhòm cực đại lúc nào cũng có thể biến thành việc thu thập thông tin.

“Vâng, cô bé có đề cập đến chuyện ấy,” tôi thừa nhận.

“Trông trợ tế Hawes có vẻ rất lo lắng,” bà Marple nói. “Tôi hy vọng ông ấy không phải làm việc quá vất vả.”

“À, quên mất, tôi có tin này cần báo với mục sư!” bà Wetherby sôi nổi kêu lên. “Tôi trông thấy bác sĩ Haydock từ nhà bà Lestrange đi ra.”

Mọi người đưa mắt nhìn nhau.

“Có thể bà ấy bệnh chăng?” bà Price Ridley gợi ý.

“Nếu vậy chắc hẳn là bệnh rất đột ngột,” bà Hartnell nói. “Vì chiều nay lúc ba giờ tôi còn trông thấy bà ấy đi dạo quanh vườn nhà, trông bà ta hoàn toàn mạnh khỏe.”

“Bà ấy và bác sĩ Haydock chắc là người quen cũ,” bà Price Ridley nói. “Ông bác sĩ thì quá kín tiếng.”

“Ông ta chẳng bao giờ đả động việc này, lạ nhỉ,” bà Wetherby nói.

“Thật ra…” Griselda nói nhỏ ra vẻ bí mật, rồi ngưng bặt.

Mọi người hăm hở chồm mình về phía trước.

“Tôi tình cờ được biết chồng bà ấy là một nhà truyền giáo,” Griselda hùng hồn kể. “Thật kinh khủng, ông ấy bị ăn thịt, các bà biết không? Bị ăn thịt thực sự nhé. Còn bà ta thì bị ép làm vợ tên đầu lĩnh. Bác sĩ Haydock ở trong đoàn thám hiểm và đã giải cứu bà ấy.”

Trong phút chốc cả phòng lao xao, sau đó bà Marple vừa mỉm cười vừa cất giọng mắng mỏ:

“Cái cô bé hư này!”

Rồi bà vỗ nhẹ vào cánh tay Griselda ra chiều quở trách: “Làm vậy chẳng khôn ngoan đâu, cô bạn thân mến. Nếu cô bịa đặt những chuyện như thế, thiên hạ có thể hoàn toàn tin thật, mà có khi từ đó lại nảy sinh rắc rối.”

Dễ nhận ra không khí nhạt nhẽo đang bao trùm gian phòng. Hai trong số các bà đứng lên cáo từ.

“Không biết cậu Lawrence Redding và Lettice Protheroe có gì với nhau không nhỉ?” bà Wetherby nói. “Chắc phải có chuyện gì đó. Bà nghĩ sao bà Marple?”

Bà Marple ra chiều tư lự:

“Lẽ ra tôi không nên nói thế này. Không phải Lettice. Đúng ra tôi muốn nói tới một người khác kia.”

“Nhưng chắc đại tá Protheroe nghĩ rằng…”

“Cái ông này hơi bị đần độn, đã suy nghĩ sai mà còn khăng khăng cố chấp nữa,” bà Marple nói. “Bà có nhớ Joe Bucknell trước đây quản lý Blue Boar không? Ông đại tá cũng làm ầm lên vụ cậu Bailey ve vãn con gái mình, nhưng hóa ra từ đầu đến cuối lại là cô vợ tinh ranh của ông ta.” Bà ta vừa nói vừa nhìn lom lom Griselda khiến tôi nổi cơn thịnh nộ:

“Bà Marple ạ, bà có nghĩ chúng ta quá ác mồm ác miệng không? Người nhân đức thì không nên nghĩ xấu cho kẻ khác. Cứ thỏa thích đưa chuyện tầm phào có khi sẽ gây tai hại khó lường, thưa bà.”

“Mục sư kính mến, ông quả rất đỗi thanh cao,” bà Marple đáp. “Tôi e rằng nếu nhìn thế gian này như tôi thì thiên hạ sẽ chẳng nghĩ vậy đâu. Chuyện ngồi lê đôi mách rất sai lầm và xấu xa, nhưng nhiều khi lại chính xác, tôi dám nói vậy đó.”

Sau khi nã phát đạn cuối cùng ấy, bà ta cáo từ.

Chương 3

“Mụ già nanh ác,” Griselda kêu lên khi cánh cửa vừa khép lại. Nàng nhìn về hướng mấy bà khách bước ra rồi quay lại cười với tôi:

“Len à, thật ra mình có nghi ngờ em dan díu với Lawrence Redding không?”

“Tất nhiên là không, cưng à.”

“Nhưng mình nghĩ bà Marple muốn bóng gió điều đó nên mình đã lồng lên quyết liệt bảo vệ em. Hệt như — hệt như con hổ dữ vậy.”

Nỗi bực bội thoáng qua trong tôi. Một giáo sĩ của Giáo hội Anh Quốc không bao giờ được phép rơi vào trạng thái được mô tả như một con hổ dữ. Tuy vậy, tôi tin rằng Griselda chỉ cường điệu mà thôi.

“Nếu tôi không phản đối thì làm sao dẹp chuyện ấy sang một bên được!” tôi nói. “Nhưng tôi mong mình thận trọng hơn chút nữa trong lời ăn tiếng nói, Griselda à.”

“Mình muốn nói câu chuyện ăn thịt người hả?” nàng hỏi. “Hay việc Lawrence vẽ em khỏa thân? Giá như các bà ấy biết anh ta vẽ em trong chiếc áo choàng cổ lông kín cổng cao tường — không hở ra một mảnh da thịt nào — hoàn toàn có thể diện kiến Đức giáo hoàng! Tuyệt vời trong sạch mình ạ. Thậm chí Lawrence cũng không hề có ý tán tỉnh em — em chẳng hiểu vì sao nữa.”

“Dĩ nhiên, vì mình là gái đã có chồng…”

“Đừng có vờ vịt như vừa ở cung trăng roi xuống Len nhé. Mình thừa biết một phụ nữ trẻ đẹp quyến rũ lại có chồng già là món quà trời ban cho bọn trai trẻ. Hẳn phải có lý do gì khác — chứ không phải vì em không hấp dẫn — em mà không hấp dẫn sao!”

“Chắc chắn mình không muốn anh ta tán tỉnh mình đấy chứ?”

“Kh-ô-ô-ô-ông,” Griselda đáp với vẻ ngập ngừng nhiều hơn tôi tưởng.

“Nếu anh ta đang yêu Lettice Protheroe…”

“Hình như bà Marple không nghĩ vậy.”

“Bà Marple có thể nhầm lẫn.”

“Bà ấy thì chẳng bao giờ nhầm. Bà khọm già ấy lúc nào cũng đúng.” Nàng ngưng một lúc rồi liếc trộm tôi: “Mình tin em mà, đúng không mình? Ý em là giữa Lawrence với em chẳng có chuyện gì ấy?”

“Dĩ nhiên rồi, Griselda thân yêu của tôi,” tôi ngạc nhiên đáp.

Nàng lao đến hôn tôi.

“Em mong mình đừng có dễ dàng bị lừa Len ạ. Mình nên tin mọi điều em nói.”

“Tôi cũng hy vọng thế. Nhưng mình ơi, tôi van mình, cố mà giữ mồm giữ miệng, nói năng phải ý tứ một chút. Mình nhớ cho là các bà ấy không biết đùa đâu, chuyện gì họ cũng quan trọng hóa cả.”

“Điều các bà ấy cần là cuộc đời các bà cũng có được tí chút phóng đãng trắc nết, lúc ấy các bà sẽ không phải mất công dòm ngó người khác nữa,” Griselda vừa nói vừa đi ra khỏi phòng. Còn tôi liếc nhìn đồng hồ đeo tay rồi vội vã đi thăm vài nơi mà lẽ ra hôm nay tôi phải đi sớm hơn.

Như thường lệ, buổi lễ chiều thứ tư lác đác người dự. Sau khi tôi thay xong trang phục trong phòng áo lễ và bước ra thì nhà thờ đã vắng ngắt, chỉ trừ một phụ nữ đang chăm chăm nhìn các ô cửa sổ. Nhà thờ có nhiều ồ kính màu cổ xưa khá tinh xảo, quả thật rất đáng để ngắm nhìn. Nghe tiếng chân tôi bà ta quay lại, và tôi nhận ra đó là bà Lestrange.

Cả hai đểu ngần ngừ một lúc, rồi tôi nói:

“Tôi hy vọng bà thích ngôi nhà thờ nhỏ của chúng tôi.”

“Tôi đang chiêm ngưỡng bức bình phong này,” giọng bà vui vẻ, tuy nhỏ nhẹ nhưng rõ ràng. Rồi bà nói thêm: “Tôi rất tiếc vì hôm qua đã lỡ hẹn với bà nhà.”

Chúng tôi nói chuyện thêm vài phút nữa về nhà thờ. Bà quả là có người học thức và hiểu biết về lịch sử cũng như kiến trúc của nhà thờ. Chúng tôi rời khỏi nhà thờ và cùng đi bộ, vì lối về nhà mục vụ đi ngang qua nhà bà. Khi chúng tôi đến cổng, bà thân mật nói:

“Mời mục sư ghé vào nhà tôi một chút, xem tôi bày biện nhà cửa có được không.”

Tôi chấp nhận lời mời. Little Gates trước đây thuộc về một đại tá người Anh lai Ấn. Và tôi không thể không cảm thấy nhẹ nhõm khi những tấm bảng bằng đồng thau và các pho tượng Burma đã biến mất. Giờ đây ngôi nhà được bài trí rất giản đơn nhưng cực kỳ tinh tế, thể hiện vẻ hài hòa và yên tĩnh.

Càng lúc tôi càng ngạc nhiên tự hỏi điều gì đã khiến một người như bà Lestrange lại đến ở St. Mary Mead. Một phụ nữ lịch duyệt lại chôn vùi đời mình ở làng quê hẻo lánh này thì quả là chuyện lạ đời.

Trong ánh sáng rực rỡ của gian phòng khách, lần đầu tiên tôi có dịp quan sát kỹ bà ta. Đó là một phụ nữ dong dỏng cao, tóc vàng ánh màu hung đỏ. Chân mày và hàng mi đen nhánh, là tô vẽ hay do tự nhiên thì tôi không đoán được; nhưng nếu do trang điểm thì quả là rất khéo, tôi nghĩ. Gương mặt bà phảng phất giống bức tượng nhân sư đang nghỉ ngoi, và mát bà — đôi mắt lạ lùng tôi chưa từng thấy — thì hầu như lấp lánh ánh vàng.

Trang phục hoàn hảo, phong thái ung dung của người có học, tuy vậy ở bà có gì đó vô lý và khó hiểu. Có cảm giác bà ta là một bí ẩn. Tôi chợt nhớ đến cụm từ mang điềm gở mà Griselda từng dùng. Tất nhiên là vô lý, nhưng — có quá vô lý không? Một ý nghĩ vụt đến trong đầu tôi: người phụ nữ này đã làm gì là làm đến cùng.

Câu chuyện chúng tôi hướng vào những điều thông thường nhất — hội họa, sách vở, các nhà thờ cổ. Tuy vậy tôi vẫn cảm thấy hết sức rõ rệt là còn có chuyện gì đó — một chuyện hoàn toàn khác mà bà Lestrange muốn nói với tôi. Vài lần tôi bắt gặp bà nhìn tôi với vẻ ngập ngừng kỳ lạ, như thể bà không quyết định được. Tôi nhận thấy bà chỉ toàn nói chuyện bâng quơ chứ không hề nhắc đến chồng con hay bạn bè thân thích gì cả. Nhưng đồng thời ánh mắt bà lại lộ rõ lời kêu gọi khẩn thiết: ‘Tôi có nên thưa chuyện với mục sư không? Tôi muốn nói lắm. Liệu mục sư có giúp tôi được không?’

Cuối cùng cái nhìn khẩn khoản ấy tắt lịm — hoặc có thể chỉ do tôi tưởng tượng mà ra. Cảm thấy mình đang bị đuổi khéo, tôi đứng lên cáo từ. Khi bước ra khỏi phòng, tôi liếc nhìn phía sau và trông thấy bà đăm đăm nhìn theo tôi, vẻ mặt bối rối và do dự. Tôi bất ngờ quay lại:

“Liệu tôi có thể giúp được gì…”

“Mục sư thật tốt bụng…” bà lưỡng lự.

Cả hai chúng tôi im lặng. Rồi bà nói:

“Ước gì tôi biết. Khó quá! Không, tôi nghĩ chẳng ai giúp được đâu, nhưng cám ơn mục sư đã có ý tốt.”

Có vẻ đã dứt khoát, vì thế tôi ra về, nhưng vẫn lấy làm kinh ngạc. Từ trước giờ làng St. Mary Mead này chưa từng có chuyện gì bí ẩn.

Càng ngạc nhiên hơn, khi tôi vừa ló ra khỏi cổng thì lập tức đã bị người khác vồ lấy. Bà Hartnell rất giỏi chộp bất thiên hạ theo lối thô bạo này.

“Tôi trông thấy mục sư rồi nhé!” bà ta kêu lên với giọng hài hước chán ngắt. “Sốt ruột quá đi thôi. Giờ mục sư có thể kể tôi nghe mọi việc được không?”

“Việc gì kia ạ?”

“Thì cái bà phu nhân bí ẩn ấy đấy! Là bà góa hay có chồng ở đâu đó hở mục sư?”

“Thật tình tôi không biết. Bà ấy không kể với tôi.”

“Lạ nhỉ! Tôi tưởng thế nào bà ta cũng ngẫu nhiên đề cập chuyện đó. Chắc có lý do gì bà ta mới không nói, phải không mục sư?”

“Thực sự tôi không nghĩ vậy.”

“À, nhưng mục sư kính mến, quả như lời bà Marple, ông quá đỗi thanh cao. Nào mục sư nói tôi nghe, bà ta quen biết bác sĩ Haydock lâu chưa?”

“Bà ấy không nhắc đến ông bác sĩ nên tôi không biết.”

“Thật ư? Vậy hai người đã nói gì với nhau?”

“Về tranh ảnh, âm nhạc, sách vở,” tôi thành thật trả lời. Bà Hartnell vốn chỉ chú ý đến những chuyện đơn thuần riêng tư nên có vẻ ngờ vực không tin. Thừa lúc bà ta ngập ngừng tìm cách hỏi tiếp, tôi chúc bà ngủ ngon và nhanh chân bỏ đi.

Tôi đến một ngôi nhà xa hơn trong làng và trở về nhà mục vụ bằng cổng sau, băng qua một điểm ‘nóng’, là vườn nhà bà Marple. Tuy nhiên tôi nghĩ việc mình đến thăm nhà bà Lestrange chưa thể đến tai bà ta, vì vậy tôi cảm thấy an toàn.

Vừa chốt xong cánh cổng, tôi chợt nảy ra ý đến nhà kho trong vườn, nơi cậu Lawrence Redding dùng làm xưởng vẽ, để tận mắt xem bức chân dung của Griselda thế nào.

Đến đây tôi thêm vào một tình tiết dữ dội giúp soi sáng cho các biến cố xảy ra sau đó, và chỉ phác những chi tiết cần thiết mà thôi.

Tôi không hề nghĩ có người trong xưởng vẽ. Không có bất cứ âm thanh nào vọng ra để cảnh báo tôi, và chân tôi bước trên thảm cỏ cũng không hề gây ra tiếng động.

Tôi mở cửa và rồi khựng lại ở bậc thềm. Là vì trong xưởng vẽ đang có hai người; người đàn ông ôm ghì người phụ nữ và hôn cô ta say đắm.

Hai người ấy chính là họa sĩ Lawrence Redding và bà Protheroe.

Tôi quày quả thối lui và vội lẩn vào phòng làm việc của mình. Ở đó, tôi ngồi xuống ghế, rút tẩu thuốc ra và nghĩ ngợi. Phát hiện này quả là cú sốc lớn đối với tôi. Đặc biệt sau khi trò chuyện với Lettice chiều nay, tôi hầu như tin chắc giữa cô bé và chàng trai kia có tình cảm đang nhen nhóm. Hơn thế, tôi bị thuyết phục rằng chính Lettice cũng nghĩ vậy. Rõ ràng cô bé không hề nghĩ anh họa sĩ lại có tình ý với mẹ kế của mình.

Phức tạp kinh khủng! Tôi bất đắc dĩ phải khâm phục bà Marple. Bà ta không hề nhầm lẫn, và rõ ràng điều ngờ vực của bà khá chính xác. Tôi đã hoàn toàn hiểu sai cái liếc mắt đầy ngụ ý của bà về phía Griselda.

Tôi không bao giờ nghĩ về bà Protheroe như vậy. Từ trước đến nay tôi thường ví bà với Caesar đại đế phu nhân — một phụ nữ trầm tĩnh, độc lập mà không ai có thể nghi ngờ về sự đoan chính.

Tôi đang mải nghĩ điều ấy thì có tiếng gõ vào cửa hông phòng làm việc khiến tôi bừng tỉnh. Tôi bước ra và thấy bà Protheroe đứng bên ngoài. Tôi vừa mở cửa là bà ta bước vào ngay không đợi mời. Bà ta thở hổn hển băng qua phòng và buông mình xuống ghế sofa.

Tôi có cảm giác trước đây tôi chưa bao giờ gặp bà ta thực sự. Người phụ nữ trầm tĩnh và độc lập mà tôi từng biết đã biến đâu mất, thay vào đó là một sinh vật đang thở hào hển trong tuyệt vọng. Lần đầu tiên tôi nhận ra Anne Protheroe vô cùng xinh đẹp. Người phụ nữ tóc nâu, nước da tái xanh và đôi mắt màu lam chiều sâu thẳm giờ đây đỏ bừng mặt mũi, trống ngực phập phồng. Cứ như một bức tượng bất ngờ biến thành người khiến tôi nhìn không chớp mắt.

“Tôi nghĩ tốt nhất là đến đây,” bà ta nói. “Mục sư — ông nhìn thấy hết cả rồi phải không ạ?”

Tôi gật đầu.

“Chúng tôi yêu nhau,” bà ta khẽ nói.

Ngay cả giữa lúc bối rối lo âu và đau khổ ấy, bà ta vẫn không giấu được nụ cười hé nở trên môi. Nụ cười của một phụ nữ trước điều gì đó đẹp đẽ tuyệt vời.

Thấy tôi vẫn im lặng, bà ta tiếp tục:

“Có lẽ mục sư thấy việc này sai quấy lắm?”

“Bà có thể mong tôi nói điều gì khác hơn sao, bà Protheroe?”

“Không — không, tôi không nghĩ vậy đâu ạ.”

Tôi cố dịu giọng hết mức có thể:

“Bà là phụ nữ đã có gia đình…”

Bà ta ngắt lời tôi:

“Ôi, tôi biết — tôi biết chứ. Mục sư nghĩ chuyện này thường xuyên lặp đi lặp lại hay sao? Thực sự tôi không phải hạng trắc nết — không phải vậy, mà mọi việc cũng không — không như mục sư nghĩ đâu.”

“Vậy thì tôi rất mừng,” tôi nghiêm trang nói.

“Nhưng mục sư có kể với ông nhà tôi chuyện này không?” bà ta rụt rè hỏi.

Tôi lạnh nhạt trả lời:

“Hình như ai cũng nghĩ rằng tu sĩ thì không biết cư xử như một quý ông lịch lãm hay sao nhỉ. Không đúng đâu.”

Anne liếc nhìn tôi với vẻ biết ơn.

“Tôi khổ quá. Ôi! Tôi vô cùng bất hạnh. Tôi không thể tiếp tục. Tôi hoàn toàn không thể chịu đựng được nữa, mà cũng chẳng biết phải làm sao.” Giọng bà ta vống lên với vẻ cuồng loạn. “Mục sư không biết cuộc sống của tôi thế nào đâu. Ngay từ đầu tôi đã khốn khổ với Lucius. Không người phụ nữ nào có thể hạnh phúc với ông ta. Ước gì ông ta chết đi cho xong… Thật khủng khiếp, nhưng tôi mong thế… Tôi đã tuyệt vọng rồi. Quá tuyệt vọng, thưa mục sư.”

Chợt bà ta giật nảy người và nhìn ra cửa hông.

“Gì vậy? Tôi vừa nghe tiếng ai đó, có thể là Lawrence chăng?”

Tôi đến chỗ cửa hông mà lúc nãy tôi tưởng mình đã đóng lại rồi. Tôi bước ra ngoài và nhìn quanh vườn nhưng không thấy ai cả. Tuy vậy tôi hầu như chắc chắn mình cũng đã nghe thấy tiếng ai đó, hoặc có lẽ do Anne khẳng định khiến tôi tin như vậy.

Khi tôi trở vào phòng, bà ta đang ngồi đổ người về phía trước, đầu cúi gục. Một hình ảnh tuyệt vọng.

“Tôi phải làm gì bây giờ? Tôi phải làm gì bây giờ?”

Tôi đến ngồi cạnh Anne và nói những điều mà tôi nghĩ là nhiệm vụ mình phải nói, cố gắng thuyết phục bà ta, tuy nhiên lòng tôi vẫn thấy lấn cấn vì sáng nay tôi đã buột miệng thốt lên rằng cuộc đời này sẽ tốt hơn nếu không có đại tá Protheroe. Quan trọng hơn cả, tôi cầu xin bà ta đừng làm chuyện dại dột. Bỏ nhà cửa chồng con là hết sức nghiêm trọng.

Tôi không cho rằng mình đã thuyết phục được Anne. Tôi sống đủ lâu trên đời để hiểu rằng tranh cãi với ai đó về tình yêu thì chỉ phí công, nhưng tôi nghĩ những lời mình nói có thể an ủi bà ta phần nào.

Khi Anne đứng dậy cáo từ, bà ta cám ơn tôi và hứa sẽ suy nghĩ về những gì tôi nói. Tuy vậy, khi bà ta đi rồi thi tôi rất lo lắng, cảm thấy lâu nay mình đã đánh giá sai tính cách của Anne Protheroe. Giờ đây bà ta khiến tôi có ấn tượng bà là một phụ nữ vô cùng liều lĩnh, sẵn sàng đánh đổi mọi thứ khi cảm xúc được đánh thức. Và bà ta đang yêu Lawrence Redding, một tình yêu tuyệt vọng, điên cuồng mê đắm, với một chàng trai kém mình nhiều tuổi.

Tôi không thích điều đó.

Chương 3

Tôi quên bẵng chuyện mời Lawrence Redding dùng bữa tối hôm đó, nên lúc Griselda xuất hiện và mắng mỏ tôi rằng chỉ còn ít phút nữa thôi là đến giờ ăn thì tôi hoàn toàn sửng sốt.

“Em hy vọng mọi việc sẽ ổn mình ạ,” Griselda nói với sau lưng tôi. “Em đã suy nghĩ về chuyện mình nói lúc ăn trưa, và em đã tính đến một số món ngon.”

Tiện thể tôi nói luôn, bữa ăn tối của chúng tôi hoàn toàn xác nhận một điều là có vợ tôi tham gia thì tình hình lại càng tồi tệ hơn. Về ý tưởng thì thực đơn rất hoành tráng, nhưng dường như Mary lại tỏ ra khoái trá khi biểu diễn thành công việc nấu món này quá lửa xen kẽ với món kia sống nhăn. Món hàu mà Griselda đặt hàng có vẻ đã vượt quá mức vụng về, rủi thay chúng tôi lại không thể đưa ra làm ví dụ, vì mãi đến lúc dùng mới phát hiện ra trong nhà không có dụng cụ để mở hàu!

Tôi hơi ngờ vực không biết Lawrence có đến chiếu lệ không. Rất có thể anh ta sẽ gửi lời cáo vắng.

Tuy nhiên anh ta lại đến khá đúng giờ, và cả bốn chúng tôi dùng bữa tối.

Không thể phủ nhận Lawrence Redding là người có tính cách hấp dẫn. Anh ta khoảng ba mươi tuổi, tôi độ chừng. Tóc đen nhưng lạ thay đôi mắt lại màu xanh sáng rực. Là loại thanh niên xuất sắc, chơi thể thao giỏi, một tay thiện xạ, một diễn viên nghiệp dư có hạng và là người rất có duyên ăn nói. Anh ta có khả năng khuấy động đám đông, và là người có dòng máu Ireland chảy trong huyết quản. Anh ta hoàn toàn không phải là một nghệ sĩ mẫu mực lý tưởng, tuy vậy tôi vẫn nghĩ anh ta là một thợ vẽ lành nghề theo phong cách hiện đại. Về hội họa thì bản thân tôi rất ít hiểu biết.

Vào buổi tối đặc biệt như thế này, nếu anh ta có tỏ ra đãng trí đôi chút thì cũng là chuyện thường tình. Nhìn chung, anh ta ứng xử rất tốt. Tôi nghĩ Griselda hay Dennis không hề nhận ra điều gì khác lạ. Có thể bản thân tôi cũng không nhận ra điều gì nếu như trước đó tôi không biết chuyện.

Đặc biệt Griselda và Dennis vui như hội — họ liên tục bông đùa về một xì-căng-đan địa phương — chuyện tiến sĩ Stone và cô Cram! Đột nhiên tôi thấy nhói lòng khi nghĩ Griselda bằng vai phải lứa với Dennis hơn là với tôi. Thằng bé gọi tôi là bác Len, nhưng Griselda thì nó chỉ gọi trổng bằng tên. Không hiểu sao điều này khiến tôi cảm thấy hơi lạc lõng.

Tôi nghĩ lẽ ra mình phải lo âu về chuyện bà Protheroe mới đúng, chứ tôi không thường để ý đến những lời bàn tán không đâu vào đâu như thế này. Griselda và Dennis lại tiếp tục buôn chuyện nhưng tôi chẳng còn lòng dạ nào mà quở trách họ. Tôi vẫn luôn nghĩ thật đáng tiếc khi sự có mặt của một giáo sĩ có thể khiến hai bác cháu nhà họ mất hứng.

Lawrence cũng vui vẻ góp chuyện, tuy nhiên tôi nhận ra đôi mắt anh ta không ngừng hướng sang chỗ tôi ngồi, và tôi không ngạc nhiên khi sau bữa ăn anh ta tìm cách đi theo tôi vào phòng làm việc.

Ngay khi chỉ còn lại hai chúng tôi, thái độ anh ta hoàn toàn thay đổi, nét mặt phờ phạc, đầy vẻ nghiêm trọng và lo lắng.

“Bí mật của chúng tôi làm ngài bất ngờ lắm phải không, thưa ngài?” anh ta nói. “Vậy ngài sẽ làm gì ạ?”

Với Redding tôi có thể trao đổi thẳng thắn hơn nhiều so với bà Protheroe. Anh ta chăm chú lắng nghe rồi trá lời:

“Chắc chắn ngài sẽ nói vậy, vì ngài là mục sư, tôi nói điều này không hề có ý xúc phạm ngài. Thật ra tôi nghĩ có thể ngài có lý, tuy nhiên chuyện giữa Anne và tôi thì không giống như vậy đâu.”

Tôi bảo Redding rằng cái câu này vẫn là câu cửa miệng của người đời ngay từ thưở khai thiên lập địa, thế là môi anh ta nở một nụ cười méo xệch:

“Ý ngài là ai cũng cho trường hợp của mình là duy nhất ư? Có thể là vậy. Nhưng có một điều ngài cần phải tin.” Anh ta cam đoan với tôi rằng cho đến nay ‘chưa có điều gì sai trái cả’. Anh ta bảo, Anne là một trong những phụ nữ đoan chính và trung hậu nhất trên đời. Còn sắp tới sẽ như thế nào thì anh ta không biết.

“Nếu chỉ là chuyện trong sách vở thì lão già kia phải chết,” anh ta rầu rĩ nói. “Đó là cách giải thoát tốt đẹp cho mọi người.”

Tôi quở trách Redding.

“Ồ! Tôi không có ý nói rằng tôi sẽ lụi cho lão ta một nhát từ sau lưng, nhưng tôi sẽ vô cùng cám ơn bất cứ ai làm điều đó. Trên đời này chẳng ai có lấy một lời tốt đẹp về lão cả. Tôi hơi ngạc nhiên vì sao bà vợ đầu của lão không khử lão cho rồi. Nhiều năm trước có lần tôi gặp bà ta, trông bà ta hoàn toàn có khả năng làm việc đó. Một người đàn bà điềm tĩnh đến mức đáng sợ. Lão ta thì tính tình cáu bẳn hiếm thấy, lúc nào cũng quát tháo, gây sự ầm ĩ hệt như con quỷ dữ. Ngài không biết Anne phải chịu đựng lão ta thế nào đâu. Giá như tôi có tiền thì tôi đã mang nàng đi ngay rồi.”

Sau đó, tôi nói chuyện với anh ta hết sức nghiêm túc. Tôi cầu xin anh ta rời khỏi làng St. Mary Mead, vì còn ở đây, anh ta chỉ làm cho Anne Protheroe đã bất hạnh lại càng đau khổ thêm mà thôi. Thiên hạ bàn ra tán vào, thế nào cũng đến tai đại tá Protheroe — và mọi việc sẽ cực kỳ tai hại cho bà ấy.

Lawrence phản đối:

“Ngoài ngài ra thì chẳng ai biết gì cả, thưa ngài.”

“Redding thân mến, cậu đánh giá thấp năng khiếu thám tử của dân làng rồi. Ở St. Mary Mead này ai cũng biết những chuyện riêng tư nhất của cậu. Không nhà thám tử nào ở Anh Quốc sánh bằng một bà cô độc thân khó đoán tuổi, mà thời gian rảnh rỗi thì quá dư thừa.”

Anh ta ung dung trả lời rằng chẳng sao cả, vì ai cũng tưởng đó là Lettice.

“Cậu có nghĩ có thể bản thân Lettice cũng tưởng vậy không?” tôi hỏi.

Lawrence hoàn toàn bất ngờ vì ý tưởng ấy, anh ta bảo Lettice chẳng hề ngó ngàng đến anh ta, chắc chắn vậy.

“Cô ấy là một cô gái kỳ quặc,” anh ta nói. “Lúc nào cũng mơ mơ màng màng nhưng thật ra khá thực tế, tôi nghĩ vậy. Cái lối mơ màng ấy chỉ là điệu bộ giả tạo, chứ Lettice biết rất rõ mình đang làm gì. Cô ta đang nuôi lòng hận thù, và lạ lùng là cô ta ghét Anne. Cực kỳ ghét nàng. Tuy vậy Anne bao giờ cũng đối xử hết sức thánh thiện với cô nàng.”

Tất nhiên tôi không tin lời anh ta. Với những kẻ si tình thì người yêu của họ bao giờ cũng xử sự như thiên thần. Tuy vậy, theo nhận xét của riêng tôi, Anne luôn cư xử với cô con riêng của chồng một cách tốt bụng và thẳng thắn. Bản thân tôi chiều nay đã khá bất ngờ vì giọng điệu gay gắt của Lettice.

Chúng tôi buộc phải ngừng câu chuyện vì Griselda và Dennis thình lình xông vào làm gián đoạn và bảo rằng tôi không nên để Lawrence ngồi trò chuyện như một ông già.

“Ôi trời, sao mình mong có chuyện giật gân vậy không biết. Một vụ giết người — hay một vụ trộm cũng được,” Griselda vừa nói vừa ngồi phịch xuống ghế bành.

“Tôi không nghĩ ở đây có gì đáng giá để mà trộm, trừ phi chúng ta trộm hàm răng giả của bà cô Hartnell,” Lawrence cố gắng nhập cuộc pha trò.

“Cái hàm giả ấy mà va vào nhau thì nghe gớm khiếp,” Griselda nói. “Nhưng anh bảo ở làng này không có gì đáng giá là lầm to. Nhà ông Protheroe có một số đồ cổ bằng bạc đẹp tuyệt vời. Đĩa và lọ đựng muối và một chiếc tách thủy tinh Tazza từ thời Charles đệ nhị — toàn là vật quý thôi. Tôi nghĩ chúng đáng giá hàng ngàn bảng.”

“Coi chừng lão ta tặng cho mấy người một phát súng lục bây giờ,” Dennis nói. “Đúng nghề của chàng mà.”

“Ô! Vậy thì chúng ta sẽ ra tay cướp của,” Griselda nói. “Có ai có súng lục không nhỉ?”

“Tôi có một khẩu hiệu Mauser,” Lawrence đáp.

“Anh có hả? Ôi hồi hộp quá! Sao mà anh có được?”

“Kỷ vật thời chiến,” Lawrence đáp vắn tắt.

“Lão Protheroe hôm nay đã cho Stone xem đồ bạc,” Dennis xen vào. “Có vẻ già Stone mê mẩn mấy thứ ấy quá chừng.”

“Tưởng họ đã cãi nhau về vụ ngôi mộ,” Griselda nói.

“Ô, họ dàn hòa với nhau rồi,” Dennis nói. “Dù sao cháu cũng chẳng biết người ta đào xói mấy ngôi mộ để tìm cái gì nữa.”

“Cái nhà ông Stone này làm tôi thấy khó hiểu quá,” Lawrence góp chuyện. “Tôi nghĩ chắc ông ta phải đãng trí lắm nên nhiều khi chẳng biết tí gì về chuyên môn của mình cả.”

“Tình yêu là thế,” Dennis buột miệng. “Gladys Cram thân yêu, nàng không hề vờ vĩnh. Hàm răng nàng trắng bóng khiến lòng anh sung sướng ngất ngây. Này cô dâu tương lai, hãy đến đây cùng anh bay vào cõi mộng. Và tại Blue Boar, trong gian phòng ngủ này…”

“Đủ rồi đấy Dennis,” tôi ngắt lời thằng bé.

“À, giờ tôi xin kiếu,” Lawrence Redding nói. “Cám ơn bà rất nhiều về buổi tối rất vui vẻ hôm nay, bà Clement.”

Griselda và Dennis tiễn anh ta ra về, rồi Dennis một mình quay lại phòng làm việc. Có chuyện gì đó xảy ra làm thằng bé bực bội. Nó rảo bước quanh phòng, cau có đá bàn đá ghế. Đồ nội thất nhà tôi đã quá cũ kỹ đến mức khó mà hư hỏng hơn nữa, nhưng tôi buộc phải nhẹ nhàng phản ứng. “Cháu xin lỗi,” Dennis nói.

Nó im lặng một lúc rồi buột miệng:

“Cái chuyện ngồi lê đôi mách thối tha dơ bẩn gì đâu á!”

Tôi hơi ngạc nhiên. Dennis không thường tỏ thái độ kiểu đó.

“Có chuyện gì vậy?” tôi hỏi.

“Cháu không biết có nên nói với bác không nữa.”

Tôi càng ngạc nhiên hơn.

“Quá sức tồi tệ bẩn thỉu,” Dennis lại nói. “Đi đâu cũng rêu rao đủ thứ chuyện. Thậm chí không chỉ kể lể mà còn nói bóng nói gió nữa. Thôi, quỷ tha ma bắt — cháu mà kể với bác thì — cháu xin lỗi! Chuyện tởm lắm bác ơi.”

Tôi tò mò nhìn thẳng cháu nhưng không ép nó nói thêm. Tuy vậy tôi vô cùng ngạc nhiên vì tính Dennis xưa nay không quen giữ kín chuyện gì trong lòng.

Ngay lúc ấy Griselda bước vào.

“Bà Wetherby mới vừa gọi điện thoại cho em. Bà Lestrange ra ngoài từ tám giờ mười lăm mà giờ vẫn chưa về nhà. Chẳng ai biết bà ấy đi đâu.’’

“Họ cần biết để làm gì chứ?”

“Nhưng bà ấy không đến bác sĩ Haydock. Bà Wetherby biết rõ chuyện ấy vì bà ta đã gọi cho bà Hartnell ở gần nhà ông bác sĩ, nếu bà Lestrange đến thì bà Hartnell đã nhìn thấy bà ta rồi.”

“Tôi chẳng hiểu làm sao người dân ở đây có thể ăn uống được,” tôi nói. “Hẳn là họ phải vừa đứng cạnh cửa sổ vừa dùng bữa mới chắc chắn không bỏ sót điều gì.”

“Chưa hết đâu mình ạ,” Griselda vẫn sôi sùng sục. “Họ đã phát hiện ở Blue Boar, tiến sĩ Stone và cô Cram thuê hai phòng kế cận, thế nhưng…” nàng ve vẩy ngón tay tỏ ý tin sốt dẻo “…lại không có cửa thông nhau!”

“Vậy chắc mọi người thất vọng lắm,” tôi nói.

Griselda phá lên cười.

Mới đầu ngày thứ năm đã có chuyện không hay. Hai bà trung niên trong giáo phận của tôi cãi nhau về việc trang hoàng nhà thờ. Tôi được mời đến phân xử, bà nào bà nấy đều giận điên người sôi bọt mép. Nếu giận dữ không làm tinh thần con người ta bị xáo trộn thì cũng khiến thân thể bị tác động nhiều.

Sau đó tôi phải khiển trách hai cậu bé trong đội đồng ca vì đã nhai kẹo trong suốt buổi lễ, và tôi bực bội cảm thấy mình đã không toàn tâm toàn ý làm lễ như lẽ ra mình phải làm.

Tiếp đến là người chơi đàn ống, vốn rất ‘nhạy cảm’, lại có điều phật ý cần vỗ về xoa dịu.

Và rồi bốn giáo dân nghèo tuyên bố công khai chống đối bà Hartnell khiến bà ta nổi trận lôi đình chạy đi tìm tôi.

Tôi định quay về nhà thì gặp đại tá Protheroe. Ông ta đang rất hể hả vì vừa tóm được ba tên săn trộm với tư cách là quan chức địa phương.

“Phải giữ kỷ cương chứ,” ông ta oang oang giọng. Vì hơi nặng tai nên Protheroe thường nói to. “Cần phải nghiêm khắc — đó là điều cần thiết hiện nay! Phải trừng phạt để làm gương. Cái thằng Archer xỏ lá hôm qua vừa mới lòi mặt chuột, tôi nghe nói nó thề sẽ trả thù tôi. Quân côn đồ vô lại láo xược! Tục ngữ có câu, càng bị trù ẻo thì càng sống dai. Lần sau tôi mà bắt gặp nó săn trộm chim trĩ của tôi thì nó sẽ hiểu ra thế nào là chuyện nó trả thù tôi. Quá lỏng lẻo! Bây giờ chúng ta buông lỏng quá! Tôi thì lo vạch mặt bọn chúng còn mục sư thì bao giờ cũng được yêu cầu phải chiếu cố đến vợ con chúng nó. Cực kỳ bậy bạ! Vớ vẩn, láo toét! Tại sao một thằng đàn ông có thể thoát tội chỉ vì chúng đem vợ con ra mà than vãn cơ chứ? Với tôi thì đứa nào cũng như nhau — bác sĩ, luật sư, thầy tu, săn trộm hay thằng nát rượu lười biếng vô tích sự — hễ bắt được thằng nào phạm luật thì phải để luật pháp xử chúng. Tôi chắc mục sư đồng ý với tôi.”

“Ông quên rằng chức phận của tôi buộc tôi phải tuân thủ một phẩm chất cao hơn mọi thứ — là lòng khoan dung,” tôi nói.

“À, tôi là người công tâm mà. Không ai có thể phản bác điều đó.”

Tôi không nói gì, thế là ông ta lên giọng gay gắt:

“Sao mục sư không trả lời tôi? Ông nghĩ gì mà mải mê thế?”

Tôi lưỡng lự, rồi quyết định nói:

“Tôi đang suy nghĩ rằng đến phút lâm chung, tôi sẽ hối tiếc nếu lâu nay lời khẩn cầu của tôi chỉ là công lý. Bởi điều đó có nghĩa cuối cùng tôi đã bị công lý trừng phạt…”

“Hừ! Điều chúng ta cần là một chút tinh thần chiến đấu Cơ Đốc giáo. Tôi luôn luôn hoàn thành nghĩa vụ của mình, hy vọng thế. Có vậy thôi. Như đã nói, chiều tối nay tôi sẽ đến. Nếu mục sư không phiền thì chúng ta sẽ làm việc vào sáu giờ mười lăm thay vì sáu giờ. Tôi phải đi thăm một người trong làng.”

“Giờ ấy hoàn toàn phù hợp với tôi.”

Protheroe hươ gậy và sải bước, còn tôi vội vã đến chỗ Hawes. Sáng nay tôi thấy cậu ấy có vẻ nhưốm bệnh. Tôi định khiển trách nhẹ cậu ta về một số việc trong phần hành mà cậu ta làm dở dang hoặc lộn xộn, nhưng nhìn gương mặt trắng bệch căng thẳng của Hawes, tôi biết cậu ta bị bệnh.

Khi tôi nói vậy thì Hawes phủ nhận, nhưng không kịch liệt. Sau cùng cậu ta thú thật mình không được khỏe, và tỏ ra sẵn sàng nghe lời khuyên của tôi là về nhà nằm nghỉ.

Tôi vội vàng ăn trưa rồi đi thăm một số người. Griselda thì đã đi London bằng chuyến tàu giá rẻ ngày thứ năm. Đến khoảng bốn giờ kém mười lăm tôi trở về, định bụng phác thảo bài Phúc âm ngày chủ nhật thì Mary nói ông Redding đang chờ tôi trong văn phòng.

Tôi trông thấy anh ta đang bồn chồn đi đi lại lại. Mặt anh ta trắng bệch và phờ phạc. Thấy tôi bước vào, anh ta đột ngột quay lại.

“Tôi đã nghĩ thấu đáo về chuyện ngài nói hôm qua. Đêm qua tôi thức trắng suy nghĩ. Ngài nói đúng. Tôi nên đoạn tuyệt và ra đi.”

“Anh bạn thân mến,” tôi nói.

“Điều ngài nói về Anne hoàn toàn đúng. Tôi còn ở lại đây thì chỉ thêm rắc rối cho nàng. Nàng — nàng quá tốt. Tôi biết mình cần phải ra đi. Tôi làm khổ nàng như vậy là đủ rồi, cầu Chúa phù hộ cho tôi.”

“Ta nghĩ anh đã có quyết định duy nhất hợp lý,” tôi nói. “Ta biết đó là một quyết định khó khăn, nhưng hãy tin ta đi, cuối cùng đó sẽ là điều tốt nhất.”

Tôi có thể thấy anh ta nghĩ rằng đó là điều dễ dàng nói ra bời một người không biết mình đang nói gì!

“Ngài sẽ chăm sóc Anne chứ? Nàng cần có một người bạn.”

“Anh cứ yên chí, ta sẽ làm mọi việc hết sức mình.”

“Xin cám ơn ngài.” Anh ta siết chặt tay tôi. “Ngài là người tử tế, thưa ngài. Tối nay tôi sẽ gặp nàng để chào tạm biệt, và có thể tôi sẽ thu xếp hành lý để sáng mai lên đường. Kéo dài nỗi thống khổ thì chẳng ích gì. Cám ơn ngài đã cho tôi mượn nhà kho làm chỗ vẽ tranh. Tôi rất tiếc đã không kịp hoàn thành bức chân dung của phu nhân Clement.”

“Đừng bận tâm việc ấy, anh bạn thân mến. Tạm biệt, cầu Chúa phù hộ cho anh.”

Khi anh ta ra về, tôi cố gắng viết tiếp bài Phúc âm nhưng chẳng được. Đầu óc tôi cứ lẩn quẩn chuyện Lawrence và Anne Protheroe.

Lúc năm giờ rưỡi, tôi đang dùng một tách trà dở tệ, nguội và đắng ngắt, thì chuông điện thoại reo. Có người báo tin ông Abott ở Lover Farm đang hấp hối và mời tôi đến ngay.

Tôi lập tức gọi đến Old Hall, vì Lover Farm cách nhà mục vụ đến gần hai dặm, có thể tôi sẽ không quay về kịp sáu giờ mười lăm, mà tôi lại không biết đi xe đạp. Tuy vậy, đầu dây kia báo là đại tá Protheroe vừa lên xe ra đi, vì thế tôi cũng lên đường sau khi nhắn với Mary rằng có người mời nên tôi phải đi, nhưng tôi sẽ cố gắng quay về khoảng sáu giờ rưỡi hoặc muộn hơn một chút.

Chương 4

Tôi quên bẵng chuyện mời Lawrence Redding dùng bữa tối hôm đó, nên lúc Griselda xuất hiện và mắng mỏ tôi rằng chỉ còn ít phút nữa thôi là đến giờ ăn thì tôi hoàn toàn sửng sốt.

“Em hy vọng mọi việc sẽ ổn mình ạ,” Griselda nói với sau lưng tôi. “Em đã suy nghĩ về chuyện mình nói lúc ăn trưa, và em đã tính đến một số món ngon.”

Tiện thể tôi nói luôn, bữa ăn tối của chúng tôi hoàn toàn xác nhận một điều là có vợ tôi tham gia thì tình hình lại càng tồi tệ hơn. Về ý tưởng thì thực đơn rất hoành tráng, nhưng dường như Mary lại tỏ ra khoái trá khi biểu diễn thành công việc nấu món này quá lửa xen kẽ với món kia sống nhăn. Món hàu mà Griselda đặt hàng có vẻ đã vượt quá mức vụng về, rủi thay chúng tôi lại không thể đưa ra làm ví dụ, vì mãi đến lúc dùng mới phát hiện ra trong nhà không có dụng cụ để mở hàu!

Tôi hơi ngờ vực không biết Lawrence có đến chiếu lệ không. Rất có thể anh ta sẽ gửi lời cáo vắng.

Tuy nhiên anh ta lại đến khá đúng giờ, và cả bốn chúng tôi dùng bữa tối.

Không thể phủ nhận Lawrence Redding là người có tính cách hấp dẫn. Anh ta khoảng ba mươi tuổi, tôi độ chừng. Tóc đen nhưng lạ thay đôi mắt lại màu xanh sáng rực. Là loại thanh niên xuất sắc, chơi thể thao giỏi, một tay thiện xạ, một diễn viên nghiệp dư có hạng và là người rất có duyên ăn nói. Anh ta có khả năng khuấy động đám đông, và là người có dòng máu Ireland chảy trong huyết quản. Anh ta hoàn toàn không phải là một nghệ sĩ mẫu mực lý tưởng, tuy vậy tôi vẫn nghĩ anh ta là một thợ vẽ lành nghề theo phong cách hiện đại. Về hội họa thì bản thân tôi rất ít hiểu biết.

Vào buổi tối đặc biệt như thế này, nếu anh ta có tỏ ra đãng trí đôi chút thì cũng là chuyện thường tình. Nhìn chung, anh ta ứng xử rất tốt. Tôi nghĩ Griselda hay Dennis không hề nhận ra điều gì khác lạ. Có thể bản thân tôi cũng không nhận ra điều gì nếu như trước đó tôi không biết chuyện.

Đặc biệt Griselda và Dennis vui như hội — họ liên tục bông đùa về một xì-căng-đan địa phương — chuyện tiến sĩ Stone và cô Cram! Đột nhiên tôi thấy nhói lòng khi nghĩ Griselda bằng vai phải lứa với Dennis hơn là với tôi. Thằng bé gọi tôi là bác Len, nhưng Griselda thì nó chỉ gọi trổng bằng tên. Không hiểu sao điều này khiến tôi cảm thấy hơi lạc lõng.

Tôi nghĩ lẽ ra mình phải lo âu về chuyện bà Protheroe mới đúng, chứ tôi không thường để ý đến những lời bàn tán không đâu vào đâu như thế này. Griselda và Dennis lại tiếp tục buôn chuyện nhưng tôi chẳng còn lòng dạ nào mà quở trách họ. Tôi vẫn luôn nghĩ thật đáng tiếc khi sự có mặt của một giáo sĩ có thể khiến hai bác cháu nhà họ mất hứng.

Lawrence cũng vui vẻ góp chuyện, tuy nhiên tôi nhận ra đôi mắt anh ta không ngừng hướng sang chỗ tôi ngồi, và tôi không ngạc nhiên khi sau bữa ăn anh ta tìm cách đi theo tôi vào phòng làm việc.

Ngay khi chỉ còn lại hai chúng tôi, thái độ anh ta hoàn toàn thay đổi, nét mặt phờ phạc, đầy vẻ nghiêm trọng và lo lắng.

“Bí mật của chúng tôi làm ngài bất ngờ lắm phải không, thưa ngài?” anh ta nói. “Vậy ngài sẽ làm gì ạ?”

Với Redding tôi có thể trao đổi thẳng thắn hơn nhiều so với bà Protheroe. Anh ta chăm chú lắng nghe rồi trá lời:

“Chắc chắn ngài sẽ nói vậy, vì ngài là mục sư, tôi nói điều này không hề có ý xúc phạm ngài. Thật ra tôi nghĩ có thể ngài có lý, tuy nhiên chuyện giữa Anne và tôi thì không giống như vậy đâu.”

Tôi bảo Redding rằng cái câu này vẫn là câu cửa miệng của người đời ngay từ thưở khai thiên lập địa, thế là môi anh ta nở một nụ cười méo xệch:

“Ý ngài là ai cũng cho trường hợp của mình là duy nhất ư? Có thể là vậy. Nhưng có một điều ngài cần phải tin.” Anh ta cam đoan với tôi rằng cho đến nay ‘chưa có điều gì sai trái cả’. Anh ta bảo, Anne là một trong những phụ nữ đoan chính và trung hậu nhất trên đời. Còn sắp tới sẽ như thế nào thì anh ta không biết.

“Nếu chỉ là chuyện trong sách vở thì lão già kia phải chết,” anh ta rầu rĩ nói. “Đó là cách giải thoát tốt đẹp cho mọi người.”

Tôi quở trách Redding.

“Ồ! Tôi không có ý nói rằng tôi sẽ lụi cho lão ta một nhát từ sau lưng, nhưng tôi sẽ vô cùng cám ơn bất cứ ai làm điều đó. Trên đời này chẳng ai có lấy một lời tốt đẹp về lão cả. Tôi hơi ngạc nhiên vì sao bà vợ đầu của lão không khử lão cho rồi. Nhiều năm trước có lần tôi gặp bà ta, trông bà ta hoàn toàn có khả năng làm việc đó. Một người đàn bà điềm tĩnh đến mức đáng sợ. Lão ta thì tính tình cáu bẳn hiếm thấy, lúc nào cũng quát tháo, gây sự ầm ĩ hệt như con quỷ dữ. Ngài không biết Anne phải chịu đựng lão ta thế nào đâu. Giá như tôi có tiền thì tôi đã mang nàng đi ngay rồi.”

Sau đó, tôi nói chuyện với anh ta hết sức nghiêm túc. Tôi cầu xin anh ta rời khỏi làng St. Mary Mead, vì còn ở đây, anh ta chỉ làm cho Anne Protheroe đã bất hạnh lại càng đau khổ thêm mà thôi. Thiên hạ bàn ra tán vào, thế nào cũng đến tai đại tá Protheroe — và mọi việc sẽ cực kỳ tai hại cho bà ấy.

Lawrence phản đối:

“Ngoài ngài ra thì chẳng ai biết gì cả, thưa ngài.”

“Redding thân mến, cậu đánh giá thấp năng khiếu thám tử của dân làng rồi. Ở St. Mary Mead này ai cũng biết những chuyện riêng tư nhất của cậu. Không nhà thám tử nào ở Anh Quốc sánh bằng một bà cô độc thân khó đoán tuổi, mà thời gian rảnh rỗi thì quá dư thừa.”

Anh ta ung dung trả lời rằng chẳng sao cả, vì ai cũng tưởng đó là Lettice.

“Cậu có nghĩ có thể bản thân Lettice cũng tưởng vậy không?” tôi hỏi.

Lawrence hoàn toàn bất ngờ vì ý tưởng ấy, anh ta bảo Lettice chẳng hề ngó ngàng đến anh ta, chắc chắn vậy.

“Cô ấy là một cô gái kỳ quặc,” anh ta nói. “Lúc nào cũng mơ mơ màng màng nhưng thật ra khá thực tế, tôi nghĩ vậy. Cái lối mơ màng ấy chỉ là điệu bộ giả tạo, chứ Lettice biết rất rõ mình đang làm gì. Cô ta đang nuôi lòng hận thù, và lạ lùng là cô ta ghét Anne. Cực kỳ ghét nàng. Tuy vậy Anne bao giờ cũng đối xử hết sức thánh thiện với cô nàng.”

Tất nhiên tôi không tin lời anh ta. Với những kẻ si tình thì người yêu của họ bao giờ cũng xử sự như thiên thần. Tuy vậy, theo nhận xét của riêng tôi, Anne luôn cư xử với cô con riêng của chồng một cách tốt bụng và thẳng thắn. Bản thân tôi chiều nay đã khá bất ngờ vì giọng điệu gay gắt của Lettice.

Chúng tôi buộc phải ngừng câu chuyện vì Griselda và Dennis thình lình xông vào làm gián đoạn và bảo rằng tôi không nên để Lawrence ngồi trò chuyện như một ông già.

“Ôi trời, sao mình mong có chuyện giật gân vậy không biết. Một vụ giết người — hay một vụ trộm cũng được,” Griselda vừa nói vừa ngồi phịch xuống ghế bành.

“Tôi không nghĩ ở đây có gì đáng giá để mà trộm, trừ phi chúng ta trộm hàm răng giả của bà cô Hartnell,” Lawrence cố gắng nhập cuộc pha trò.

“Cái hàm giả ấy mà va vào nhau thì nghe gớm khiếp,” Griselda nói. “Nhưng anh bảo ở làng này không có gì đáng giá là lầm to. Nhà ông Protheroe có một số đồ cổ bằng bạc đẹp tuyệt vời. Đĩa và lọ đựng muối và một chiếc tách thủy tinh Tazza từ thời Charles đệ nhị — toàn là vật quý thôi. Tôi nghĩ chúng đáng giá hàng ngàn bảng.”

“Coi chừng lão ta tặng cho mấy người một phát súng lục bây giờ,” Dennis nói. “Đúng nghề của chàng mà.”

“Ô! Vậy thì chúng ta sẽ ra tay cướp của,” Griselda nói. “Có ai có súng lục không nhỉ?”

“Tôi có một khẩu hiệu Mauser,” Lawrence đáp.

“Anh có hả? Ôi hồi hộp quá! Sao mà anh có được?”

“Kỷ vật thời chiến,” Lawrence đáp vắn tắt.

“Lão Protheroe hôm nay đã cho Stone xem đồ bạc,” Dennis xen vào. “Có vẻ già Stone mê mẩn mấy thứ ấy quá chừng.”

“Tưởng họ đã cãi nhau về vụ ngôi mộ,” Griselda nói.

“Ô, họ dàn hòa với nhau rồi,” Dennis nói. “Dù sao cháu cũng chẳng biết người ta đào xói mấy ngôi mộ để tìm cái gì nữa.”

“Cái nhà ông Stone này làm tôi thấy khó hiểu quá,” Lawrence góp chuyện. “Tôi nghĩ chắc ông ta phải đãng trí lắm nên nhiều khi chẳng biết tí gì về chuyên môn của mình cả.”

“Tình yêu là thế,” Dennis buột miệng. “Gladys Cram thân yêu, nàng không hề vờ vĩnh. Hàm răng nàng trắng bóng khiến lòng anh sung sướng ngất ngây. Này cô dâu tương lai, hãy đến đây cùng anh bay vào cõi mộng. Và tại Blue Boar, trong gian phòng ngủ này…”

“Đủ rồi đấy Dennis,” tôi ngắt lời thằng bé.

“À, giờ tôi xin kiếu,” Lawrence Redding nói. “Cám ơn bà rất nhiều về buổi tối rất vui vẻ hôm nay, bà Clement.”

Griselda và Dennis tiễn anh ta ra về, rồi Dennis một mình quay lại phòng làm việc. Có chuyện gì đó xảy ra làm thằng bé bực bội. Nó rảo bước quanh phòng, cau có đá bàn đá ghế. Đồ nội thất nhà tôi đã quá cũ kỹ đến mức khó mà hư hỏng hơn nữa, nhưng tôi buộc phải nhẹ nhàng phản ứng. “Cháu xin lỗi,” Dennis nói.

Nó im lặng một lúc rồi buột miệng:

“Cái chuyện ngồi lê đôi mách thối tha dơ bẩn gì đâu á!”

Tôi hơi ngạc nhiên. Dennis không thường tỏ thái độ kiểu đó.

“Có chuyện gì vậy?” tôi hỏi.

“Cháu không biết có nên nói với bác không nữa.”

Tôi càng ngạc nhiên hơn.

“Quá sức tồi tệ bẩn thỉu,” Dennis lại nói. “Đi đâu cũng rêu rao đủ thứ chuyện. Thậm chí không chỉ kể lể mà còn nói bóng nói gió nữa. Thôi, quỷ tha ma bắt — cháu mà kể với bác thì — cháu xin lỗi! Chuyện tởm lắm bác ơi.”

Tôi tò mò nhìn thẳng cháu nhưng không ép nó nói thêm. Tuy vậy tôi vô cùng ngạc nhiên vì tính Dennis xưa nay không quen giữ kín chuyện gì trong lòng.

Ngay lúc ấy Griselda bước vào.

“Bà Wetherby mới vừa gọi điện thoại cho em. Bà Lestrange ra ngoài từ tám giờ mười lăm mà giờ vẫn chưa về nhà. Chẳng ai biết bà ấy đi đâu.’’

“Họ cần biết để làm gì chứ?”

“Nhưng bà ấy không đến bác sĩ Haydock. Bà Wetherby biết rõ chuyện ấy vì bà ta đã gọi cho bà Hartnell ở gần nhà ông bác sĩ, nếu bà Lestrange đến thì bà Hartnell đã nhìn thấy bà ta rồi.”

“Tôi chẳng hiểu làm sao người dân ở đây có thể ăn uống được,” tôi nói. “Hẳn là họ phải vừa đứng cạnh cửa sổ vừa dùng bữa mới chắc chắn không bỏ sót điều gì.”

“Chưa hết đâu mình ạ,” Griselda vẫn sôi sùng sục. “Họ đã phát hiện ở Blue Boar, tiến sĩ Stone và cô Cram thuê hai phòng kế cận, thế nhưng…” nàng ve vẩy ngón tay tỏ ý tin sốt dẻo “…lại không có cửa thông nhau!”

“Vậy chắc mọi người thất vọng lắm,” tôi nói.

Griselda phá lên cười.

Mới đầu ngày thứ năm đã có chuyện không hay. Hai bà trung niên trong giáo phận của tôi cãi nhau về việc trang hoàng nhà thờ. Tôi được mời đến phân xử, bà nào bà nấy đều giận điên người sôi bọt mép. Nếu giận dữ không làm tinh thần con người ta bị xáo trộn thì cũng khiến thân thể bị tác động nhiều.

Sau đó tôi phải khiển trách hai cậu bé trong đội đồng ca vì đã nhai kẹo trong suốt buổi lễ, và tôi bực bội cảm thấy mình đã không toàn tâm toàn ý làm lễ như lẽ ra mình phải làm.

Tiếp đến là người chơi đàn ống, vốn rất ‘nhạy cảm’, lại có điều phật ý cần vỗ về xoa dịu.

Và rồi bốn giáo dân nghèo tuyên bố công khai chống đối bà Hartnell khiến bà ta nổi trận lôi đình chạy đi tìm tôi.

Tôi định quay về nhà thì gặp đại tá Protheroe. Ông ta đang rất hể hả vì vừa tóm được ba tên săn trộm với tư cách là quan chức địa phương.

“Phải giữ kỷ cương chứ,” ông ta oang oang giọng. Vì hơi nặng tai nên Protheroe thường nói to. “Cần phải nghiêm khắc — đó là điều cần thiết hiện nay! Phải trừng phạt để làm gương. Cái thằng Archer xỏ lá hôm qua vừa mới lòi mặt chuột, tôi nghe nói nó thề sẽ trả thù tôi. Quân côn đồ vô lại láo xược! Tục ngữ có câu, càng bị trù ẻo thì càng sống dai. Lần sau tôi mà bắt gặp nó săn trộm chim trĩ của tôi thì nó sẽ hiểu ra thế nào là chuyện nó trả thù tôi. Quá lỏng lẻo! Bây giờ chúng ta buông lỏng quá! Tôi thì lo vạch mặt bọn chúng còn mục sư thì bao giờ cũng được yêu cầu phải chiếu cố đến vợ con chúng nó. Cực kỳ bậy bạ! Vớ vẩn, láo toét! Tại sao một thằng đàn ông có thể thoát tội chỉ vì chúng đem vợ con ra mà than vãn cơ chứ? Với tôi thì đứa nào cũng như nhau — bác sĩ, luật sư, thầy tu, săn trộm hay thằng nát rượu lười biếng vô tích sự — hễ bắt được thằng nào phạm luật thì phải để luật pháp xử chúng. Tôi chắc mục sư đồng ý với tôi.”

“Ông quên rằng chức phận của tôi buộc tôi phải tuân thủ một phẩm chất cao hơn mọi thứ — là lòng khoan dung,” tôi nói.

“À, tôi là người công tâm mà. Không ai có thể phản bác điều đó.”

Tôi không nói gì, thế là ông ta lên giọng gay gắt:

“Sao mục sư không trả lời tôi? Ông nghĩ gì mà mải mê thế?”

Tôi lưỡng lự, rồi quyết định nói:

“Tôi đang suy nghĩ rằng đến phút lâm chung, tôi sẽ hối tiếc nếu lâu nay lời khẩn cầu của tôi chỉ là công lý. Bởi điều đó có nghĩa cuối cùng tôi đã bị công lý trừng phạt…”

“Hừ! Điều chúng ta cần là một chút tinh thần chiến đấu Cơ Đốc giáo. Tôi luôn luôn hoàn thành nghĩa vụ của mình, hy vọng thế. Có vậy thôi. Như đã nói, chiều tối nay tôi sẽ đến. Nếu mục sư không phiền thì chúng ta sẽ làm việc vào sáu giờ mười lăm thay vì sáu giờ. Tôi phải đi thăm một người trong làng.”

“Giờ ấy hoàn toàn phù hợp với tôi.”

Protheroe hươ gậy và sải bước, còn tôi vội vã đến chỗ Hawes. Sáng nay tôi thấy cậu ấy có vẻ nhưốm bệnh. Tôi định khiển trách nhẹ cậu ta về một số việc trong phần hành mà cậu ta làm dở dang hoặc lộn xộn, nhưng nhìn gương mặt trắng bệch căng thẳng của Hawes, tôi biết cậu ta bị bệnh.

Khi tôi nói vậy thì Hawes phủ nhận, nhưng không kịch liệt. Sau cùng cậu ta thú thật mình không được khỏe, và tỏ ra sẵn sàng nghe lời khuyên của tôi là về nhà nằm nghỉ.

Tôi vội vàng ăn trưa rồi đi thăm một số người. Griselda thì đã đi London bằng chuyến tàu giá rẻ ngày thứ năm. Đến khoảng bốn giờ kém mười lăm tôi trở về, định bụng phác thảo bài Phúc âm ngày chủ nhật thì Mary nói ông Redding đang chờ tôi trong văn phòng.

Tôi trông thấy anh ta đang bồn chồn đi đi lại lại. Mặt anh ta trắng bệch và phờ phạc. Thấy tôi bước vào, anh ta đột ngột quay lại.

“Tôi đã nghĩ thấu đáo về chuyện ngài nói hôm qua. Đêm qua tôi thức trắng suy nghĩ. Ngài nói đúng. Tôi nên đoạn tuyệt và ra đi.”

“Anh bạn thân mến,” tôi nói.

“Điều ngài nói về Anne hoàn toàn đúng. Tôi còn ở lại đây thì chỉ thêm rắc rối cho nàng. Nàng — nàng quá tốt. Tôi biết mình cần phải ra đi. Tôi làm khổ nàng như vậy là đủ rồi, cầu Chúa phù hộ cho tôi.”

“Ta nghĩ anh đã có quyết định duy nhất hợp lý,” tôi nói. “Ta biết đó là một quyết định khó khăn, nhưng hãy tin ta đi, cuối cùng đó sẽ là điều tốt nhất.”

Tôi có thể thấy anh ta nghĩ rằng đó là điều dễ dàng nói ra bời một người không biết mình đang nói gì!

“Ngài sẽ chăm sóc Anne chứ? Nàng cần có một người bạn.”

“Anh cứ yên chí, ta sẽ làm mọi việc hết sức mình.”

“Xin cám ơn ngài.” Anh ta siết chặt tay tôi. “Ngài là người tử tế, thưa ngài. Tối nay tôi sẽ gặp nàng để chào tạm biệt, và có thể tôi sẽ thu xếp hành lý để sáng mai lên đường. Kéo dài nỗi thống khổ thì chẳng ích gì. Cám ơn ngài đã cho tôi mượn nhà kho làm chỗ vẽ tranh. Tôi rất tiếc đã không kịp hoàn thành bức chân dung của phu nhân Clement.”

“Đừng bận tâm việc ấy, anh bạn thân mến. Tạm biệt, cầu Chúa phù hộ cho anh.”

Khi anh ta ra về, tôi cố gắng viết tiếp bài Phúc âm nhưng chẳng được. Đầu óc tôi cứ lẩn quẩn chuyện Lawrence và Anne Protheroe.

Lúc năm giờ rưỡi, tôi đang dùng một tách trà dở tệ, nguội và đắng ngắt, thì chuông điện thoại reo. Có người báo tin ông Abott ở Lover Farm đang hấp hối và mời tôi đến ngay.

Tôi lập tức gọi đến Old Hall, vì Lover Farm cách nhà mục vụ đến gần hai dặm, có thể tôi sẽ không quay về kịp sáu giờ mười lăm, mà tôi lại không biết đi xe đạp. Tuy vậy, đầu dây kia báo là đại tá Protheroe vừa lên xe ra đi, vì thế tôi cũng lên đường sau khi nhắn với Mary rằng có người mời nên tôi phải đi, nhưng tôi sẽ cố gắng quay về khoảng sáu giờ rưỡi hoặc muộn hơn một chút.

Chương 5

Đến quá sáu giờ rưỡi gần bảy giờ tôi mới về đến nhà mục vụ. Khi tôi đến sát cổng thì cánh cổng bật mở và Lawrence Redding bước ra. Anh ta đứng chết sững khi nhận ra tôi, còn tôi nhìn bộ dạng anh ta mà kinh hãi. Trông anh ta như người sáp hóa điên, mắt trợn trừng, mặt mày trắng bệch như xác chết, tay chân co giật run rẩy.

Trong chốc lát tôi ngỡ anh ta đã nốc rượu say, nhưng lập tức bác bỏ ý nghĩ ấy.

“Này, anh lại đến tìm ta đấy hả?” Tôi hỏi. “Xin lỗi vì ta đi vắng. Giờ anh quay lại đi. Ta sắp gặp ông Protheroe về một số việc liên quan đến sổ sách — nhưng chắc chúng tôi không làm việc lâu đâu.”

“Protheroe,” anh ta nói rồi cười phá lên. “Protheroe à? Ngài sẽ gặp Protheroe sao? Ồ, thế nào ngài cũng gặp ông ta ngay. Ôi! Lạy Chúa tôi — vâng!”

Tôi trố mắt nhìn rồi máy móc đưa tay về phía Lawrence, nhưng anh ta đột ngột tránh sang một bên.

“Không,” anh ta gần như hét lên. “Tôi cần phải đi — để suy nghĩ. Tôi cần suy nghĩ. Tôi phải suy nghĩ.”

Anh ta bỏ chạy và nhanh chóng khuất dạng trên con đường dẫn về làng, để lại tôi đứng chăm chăm nhìn theo và trở về với ý nghĩ ban đầu là anh ta say rượu.

Sau cùng tôi lắc đầu và đi vào nhà. Cửa trước lúc nào cũng để ngỏ, tuy nhiên tôi vẫn nhấn chuông. Mary vừa chùi tay vào tạp dề vừa bước ra.

“Cuối cùng mục sư đã về,” cô lên tiếng.

“Đại tá Protheroe có đến không?” tôi hỏi.

“Trong phòng làm việc. Tới hồi sáu giờ mười lăm.”

“Còn ông Redding nãy giờ có vào đây không?”

“Mấy phút trước có tới đây hỏi thăm mục sư. Tui nói ông sắp về và đại tá Protheroe đang chờ trong phòng làm việc, ổng nói vậy ổng cũng chờ rồi bước vô. Giờ ổng đang ở trỏng.”

“Không, anh ta không có trong ấy,” tôi nói. “Tôi vừa gặp anh ta đi ra đường.”

“À, tui không biết ổng đi. Vậy ổng chỉ ở đây có một hai phút thôi. Bà chủ thì lên thành phố chưa về.”

Tôi lơ đãng gật đầu. Mary rút vào bếp còn tôi đi dọc theo hành lang và mở cửa phòng.

Ngoài hành lang trời nhập nhoạng, khi mở cửa thì ánh nắng chiều rọi vào phòng khiến tôi bị lóa mắt. Tôi bước một hai bước vào phỏng và rồi dừng lại chết sững.

Trong khoảnh khắc tôi không thể nào tin nổi cảnh tượng xảy ra trước mắt mình. Đại tá Protheroe nằm sóng soài trên bàn viết của tôi trong tư thế khủng khiếp. Trên mặt bàn gần chỗ đầu ông ta, một vũng dịch đen ngòm từ từ nhỏ giọt xuống sàn nhà nghe tong tong thật rùng rợn.

Tôi trấn tĩnh lại và bước đến gần đại tá. Sờ vào thì da ông ta lạnh ngắt. Nhấc tay lên thì tay roi thõng xuống, ông ta đã chết — một viên đạn găm vào sọ.

Tôi bước ra cửa gọi Mary. Khi cô ta vào, tôi ra lệnh cho cô ta chạy hết tốc lực đi mời bác sĩ Haydock nhà ở ngay góc đường. Tôi bảo cô ta là đã xảy ra tai nạn.

Rồi tôi quay lại khép cửa chờ bác sĩ đến.

May thay, Mary tìm thấy bác sĩ đang ở nhà. Haydock là một người tốt bụng, vóc cao to lực lưỡng, nét mặt thô kệch và chất phác. Ông ta nhướn mày khi tôi lẳng lặng chỉ vào phòng, nhưng là một bác sĩ đích thực, ông không mảy may tỏ ra xúc động, ông cúi xuống gần xác chết và nhanh chóng khám nghiệm. Rồi ông ta đứng thẳng người và nhìn tôi từ đầu đến chân.

“Thế nào?” tôi hỏi.

“Ông ta chết thật rồi — phải nói là đã chết nửa tiếng đồng hồ.”

“Tự sát ư?”

“Không thể như thế được. Mục sư nhìn vị trí vết thương này. Hơn nữa nếu ông ta tự bắn mình thì khẩu súng ở đâu?”

“Đúng vậy, không có dấu hiệu của bất cứ vật gì như thế.”

“Tốt nhất chúng ta không được động đến hiện trường,” Haydock nói. “Để tôi gọi báo cảnh sát.”

Bác sĩ nhấc ống nghe và nói chuyện, ông trình bày vắn tắt sự việc rồi gác máy và đến chỗ tôi đang ngồi.

“Việc này tệ hại quá. Mục sư tìm thấy ông ta như thế nào?”

Tôi giải thích.

“Một việc tệ hại,” ông bác sĩ lặp lại.

“Có phải… có phải là giết người không?” tôi rụt rè hỏi.

“Có vẻ như vậy. Ý tôi là làm sao khác hơn chứ? Quái lạ, không biết ai đã ra tay với ông lão đáng thương này. Tất nhiên tôi hiểu chẳng ai ưa gì ông ta, nhưng thường người ta đâu bị giết vì lý do đó — rủi thay.”

“Còn một chuyện khá kỳ lạ nữa,” tôi nói. “Chiều nay có người điện thoại mời tôi đến nhà một giáo dân đang hấp hối, nhưng khi tôi đến nơi thì mọi người đều ngạc nhiên vì người bệnh đã khá hơn rất nhiều so với mấy hôm trước, và bà vợ ông ta dứt khoát phủ nhận là không hề gọi cho tôi.”

Haydock nhíu mày.

“Đây là việc có chủ ý — rất có chủ ý. Mục sư đã trúng kế điệu hổ ly sơn. Bà nhà đâu rồi?”

“Nhà tôi đi London suốt cả ngày.”

“Còn cô hầu?”

“Ở trong bếp — phía đầu hồi bên kia.”

“Ở bên ấy hình như cô ta không nghe thấy gì từ bên này vọng đến. Sự việc kinh khủng quá. Có ai biết chiều nay Protheroe đến đây không?”

“Sáng nay trên đường làng, ông ta đã nhắc tới việc ấy bằng cái giọng oang oang cố hữu.”

“Nghĩa là cả làng đều biết! Bất luận thế nào họ cũng biết! Vậy có biết kẻ nào có hiềm thù với ông ta không?” Gương mặt trắng bệch và ánh mắt nhìn trân trối của Lawrence vụt hiện ra trong óc tôi, nhưng tôi chưa kịp trả lời thì có tiếng chân bên ngoài hành lang.

“Cảnh sát đến,” ông bạn tôi nói rồi đứng dậy.

Cảnh sát trưởng Hurst đại diện cho lực lượng cảnh sát vùng này, ra vẻ rất quan trọng nhưng lại chẳng mấy lo lắng.

“Xin chào quý ông. Chút xíu nữa ông thanh tra sẽ đến. Trong khi chờ đợi tôi sẽ làm theo chỉ thị của ông ấy. Tôi được biết đại tá Protheroe đã bị bắn chết — ở phòng làm việc của mục sư.”

Ông ta dừng lại rồi ném cho tôi cái nhìn lạnh lùng đầy ngờ vực khiến tôi phải cố giữ thái độ bình thường của một người vô tội. Rồi ông ta đến bên bàn làm việc và thông báo:

“Không được động vào bất cứ thứ gì trước khi ông thanh tra đến.”

Để độc giả tiện theo dõi, tôi gắn vào đây sơ đồ căn phòng.*

Cảnh sát trưởng rút sổ tay ra, nhấm ướt đầu bút chì rồi nhìn hai chúng tôi.

Tôi kể lại chuyện mình phát hiện xác chết. Sau một hồi ghi chép toàn bộ, ông ta quay sang viên bác sĩ.

“Theo ông thì đâu là nguyên nhân gây ra cái chết, bác sĩ Haydock?”

“Bị bắn vào đầu ở cự ly rất gần.”

“Còn vũ khí?”

“Tôi không thể nói chính xác một khi chúng tôi chưa lấy được đầu đạn. Nhưng theo tôi có thể viên đạn được bắn ra từ một khẩu súng nòng nhỏ — ví dụ loại Mauser.25.”

Tôi lại nhớ đến cuộc nói chuyện tối hôm trước và lời thừa nhận của Lawrence Redding về khẩu súng. Viên cảnh sát giương cặp mắt ốc nhồi lạnh lùng nhìn tôi:

“Ông có nói gì không, thưa ông?”

Tôi lắc đầu. Cho dẫu tôi có nghi ngờ đi nữa thì đó cũng chỉ là nghi ngờ không hơn không kém, mà điều ấy thì phải giữ trong lòng.

“Theo ý kiến của ông thì thảm kịch này xảy ra lúc nào?” Bác sĩ ngần ngừ giây lát rồi trả lời:

“Nạn nhân mới chết khoảng hơn nửa tiếng đồng hồ. Chắc chắn không lâu hơn.”

Hurst quay lại phía tôi:

“Cô người hầu có nghe thấy gì không?”

“Theo tôi biết thì cô ấy không nghe thấy gì cả,” tôi đáp. “Nhưng ông nên hỏi cô ta thì tốt hơn.”

Nhưng ngay lúc ấy Thanh tra Slack đến, ông ta đi ô tô từ Much Benham cách đây hai dặm đường.

Tất cả những gì tôi có thể nói về Thanh tra Slack* là chưa bao giờ có ai lại mang cái tên hoàn toàn trái ngược với mình như thế. Đó là một người da ngăm ngăm, dáng vẻ năng động và mạnh mẽ, đôi mắt đen linh hoạt, cung cách thô bạo và cực kỳ hống hách.

Thanh tra gật đầu chiếu lệ đáp lại lời chào của chúng tôi, chộp lấy sổ ghi chép của thuộc cấp đọc lướt qua rồi khẽ trao đổi với Hurst một vài từ cộc lốc, sau đó sải bước đến bên tử thi.

“Mọi thứ ở đây đã bị xê dịch và xáo tung lên rồi.”

“Tôi không hề động đến cái gì cả,” Haydock nói.

“Tôi cũng thế,” tôi nói.

Viên thanh tra loay hoay một lúc săm soi mọi thứ trên bàn cũng như vũng máu.

“Chà chà!” Giọng ông ta đắc thắng. “Thứ chúng ta cần đây rồi. Cái đồng hồ đã ngưng chạy khi ông ta ngã xuống. Điều này sẽ cho chúng ta biết thời điểm xảy ra tội ác. Sáu giờ hai mươi hai phút, ông nói người này chết lúc mấy giờ hả bác sĩ?”

“Tôi nói khoảng nửa tiếng đồng hồ, nhưng…”

Viên thanh tra xem đồng hồ tay của mình.

“Bảy giờ năm phút. Tôi được tin khoảng mười phút trước, lúc bảy giờ kém năm. Xác chết được phát hiện khoảng bảy giờ kém mười lăm. Tôi được biết ông đã được mời đến ngay lập tức, nghĩa là ông khám tử thi lúc bảy giờ kém mười — Thế đấy, vậy là hầu như chính xác từng giây!”

“Tôi không đảm bảo tuyệt đối chính xác về thời gian,” Haydock nói. “Chỉ là ước tính thôi.”

“Thế là tốt rồi ông ạ, tốt rồi.”

Tôi cố nói xen vào:

“Về chiếc đồng hồ ấy thì…”

“Xin lỗi thưa mục sư, cần biết điều gì thì tôi sẽ hỏi ông nhé. Không có nhiều thời gian đâu. Điều tôi muốn là mọi người phải im lặng.”

“Vâng, nhưng tôi muốn nói với ông rằng…”

“Tuyệt đối im lặng,” thanh tra trừng mắt hùng hổ nhìn tôi.

Tôi làm theo yêu cầu của Slack.

Ông ta vẫn săm soi cái bàn viết.

“Ông ấy ngồi vào đây làm gì nhỉ,” viên thanh tra làu bàu. “Hay ông ấy định viết thư — chà — cái gì thế này?”

Ông ta rút ra một mảnh giấy với vẻ đắc thắng, và quá hài lòng với phát hiện của mình đến mức cho phép chúng tôi đến cạnh cùng xem.

Đó là loại giấy viết thư của nhà mục vụ, ngay đầu trang có ghi sáu giờ hai mươi. Thư viết:

CLEMENT THÂN MẾN, xin lỗi mục sư vì tôi không thể chờ lâu hơn, nhưng tôi phải…

Đến đây thì nét chữ trở nên ngoằn ngoèo rồi kết thúc.

“Thế là đã rõ như ban ngày,” Thanh tra Slack đắc ý. “Ông ta ngồi đây để viết thư, kẻ thù rón rén bước vào qua cửa hông rồi bắn ông ta trong khi ông ta đang viết. Các ông còn cần gì thêm nữa không?”

“Tôi chỉ muốn nói…” tôi bắt đầu.

“Ông làm ơn tránh ra giùm. Tôi muốn nhìn xem có dấu chân không?”

Rồi thanh tra lồm cồm bò ra theo lối cửa hông đang mở.

“Tôi nghĩ ông cần phải biết…” tôi ngoan cố nói.

Viên thanh tra đứng thẳng người lên, không tỏ vẻ nóng nảy nhưng rất kiên quyết.

“Chúng ta sẽ bàn đến mọi việc sau. Tôi rất cám ơn nếu quý ngài biến đi ngay cho. Vui lòng biến ngay lập tức.”

Chúng tôi đành để mình bị xuỵt ra ngoài chẳng khác gì bọn nhãi con.

Cứ tưởng đã mấy giờ trời qua — vậy mà chỉ mới bảy giờ mười lăm.

“Chà, ra thế đấy!” Haydock nói. “Chừng nào con lừa tự cao tự đại này cần tôi thì mục sư bảo hắn đến phòng khám nhé. Tạm biệt.”

“Bà chủ về rồi,” Mary từ bếp ló ra, tròn mắt nôn nóng tò mò. “Về được năm phút rồi.”

Tôi sang phòng khách gặp Griselda. Nàng tỏ vẻ sợ hãi nhưng đầy phấn khích, và chăm chú lắng nghe tôi kể lại sự tình.

“Thư ghi tiêu đề là sáu giờ hai mươi,” tôi kết thúc câu chuyện. “Còn đồng hồ rơi rồi ngưng chạy lúc sáu giờ hai mươi hai phút.”

“Vâng,” Griselda nói. “Nhưng mình có nói với ông ta rằng cái đồng hồ ấy luôn luôn chạy nhanh mười lăm phút không?”

“Không mình ạ. Ông ta có để cho tôi mở miệng đâu. Tôi đã cố mấy lần rồi.”

Griselda bối rối cau mày.

“Nhưng Len này, chính điều đó khiến cho toàn bộ sự việc trở nên cực kỳ lạ lùng,” nàng nói. “Bởi vì khi đồng hồ chỉ sáu giờ hai mươi thì thực sự chỉ mới sáu giờ năm phút, mà theo em thì lúc sáu giờ năm đại tá Protheroe vẫn chưa đến đây.”

Chương 6

Chúng tôi bối rối hồi lâu về chuyện chiếc đồng hồ nhưng chẳng biết làm sao. Griselda bảo tôi nên cố gắng nói cho Thanh tra Slack rõ chuyện, tuy nhiên vào lúc này tôi cảm thấy mình chỉ có thể miêu tả mỗi một điều là ‘ngang ngạnh’.

Thanh tra Slack đã tỏ ra cực kỳ khiếm nhã và thô lỗ hầu như quá mức cần thiết. Tôi sẽ chờ đến lúc có thể đưa ra chứng cứ đắt giá của mình và cho ông ta thấy đã sai lầm ra sao. Lúc ấy tôi sẽ nhẹ nhàng trách ông ta: “Giá như ông chịu lắng nghe tôi, Thanh tra Slack…”

Tôi nghĩ ít ra ông ta cũng phải nói chuyện với tôi trước khi rời khỏi nhà mục vụ, nhưng chúng tôi ngạc nhiên nghe Mary báo ông ta đã ra về sau khi khóa cửa văn phòng và hạ lệnh không ai được bước vào đó.

Griselda nảy ý định đến Old Hall.

“Thật là kinh khủng cho Anne Protheroe — với cảnh sát và đủ mọi thứ,” nàng nói. “Có thể em sẽ làm được chút gì đó cho bà ấy.”

Tôi chân thành ủng hộ ý kiến đó, và Griselda lên đường sau khi tôi dặn nàng phải gọi điện thoại cho tôi nếu thấy tôi có thể giúp đỡ hoặc an ủi những người phụ nữ ở đó.

Rồi tôi gọi cho giáo viên của lớp học ngày chủ nhật, họ sắp đến đây lúc bảy giờ bốn mươi lăm để chuẩn bị cho buổi học hàng tuần. Tôi nghĩ trong tình hình này nên báo họ hoãn lại thì tốt hơn.

Dennis là người thứ nhì đến hiện trường, nó vừa từ chỗ hội chơi tennis trở về. Việc có án mạng xảy ra tại nhà mục vụ xem ra khiến thằng bé hết sức toại nguyện. Cu cậu kêu lên:

“Được ở ngay hiện trường một vụ giết người thì thật là quá đã! Cháu luôn muốn ở ngay giữa trung tâm sự việc như vầy. Mà tại sao cảnh sát lại khóa trái cửa phòng làm việc chứ? Có chìa khóa nào khác mở được không?”

Vì tôi không cho phép làm bất cứ việc gì như thế nên Dennis phải miễn cưỡng nhượng bộ. Sau khi cố moi ở tôi mọi chi tiết có thể, nó ra vườn truy tìm các dấu chân, vừa vui vẻ nhận xét rằng may sao chỉ là lão Protheroe, người mà chẳng ai ưa.

Cái lối thích thú nhẫn tâm ấy khiến tôi hơi nổi cáu, nhưng nghĩ lại tôi thấy có thể mình đã hơi khắt khe với thằng bé. Ở tuổi Dennis, truyện trinh thám là một trong những thứ tuyệt nhất trên đời; và phát hiện một câu chuyện trinh thám có thật, có cả tử thi nằm chờ trên ngưỡng cửa nhà ai đó, có thể nói chắc chắn sẽ khiến một đứa trẻ đầu óc lành mạnh cảm thấy lâng lâng hứng thú. Với một thằng nhóc mười sáu tuổi thì cái chết chỉ là chuyện nhỏ.

Khoảng một tiếng đồng hồ sau thì Griselda về tới. Nàng đến nhà Anne Protheroe ngay sau khi viên thanh tra báo tin cho bà ta. Khi nghe bà Protheroe nói bà nhìn thấy chồng mình lần cuối trong làng vào khoảng sáu giờ kém mười lăm, và bà cũng không có bất cứ manh mối nào để quy việc này cho ai, ông ta liền ra về và giải thích rằng có thể ngày mai ông sẽ quay lại để thẩm vấn đầy đủ hơn.

“Ông ta hoàn toàn lịch sự theo cách của ổng,” Griselda miễn cưỡng nói.

“Bà Protheroe tiếp nhận tin ấy ra sao?” tôi hỏi.

“À — bà ấy rất bình tĩnh — nhưng bà ấy bao giờ cũng thế mà.”

“Phải,” tôi đáp. “Tôi chẳng thể hình dung Anne Protheroe lại trở nên điên loạn được.”

“Mình cũng thấy đó, dĩ nhiên đây là cú sốc lớn. Bà ấy cám ơn em đã đến thăm và nói rằng rất biết ơn, nhưng em chẳng giúp được gì cho bà ấy đâu.”

“Còn Lettice thì sao?”

“Cô ấy đi chơi tennis ở đâu đó chưa về.”

Ngưng một lúc rồi Griselda nói tiếp:

“Mình biết không Len, trông bà ấy thực sự rất kỳ quặc — hết sức kỳ quặc, thật đó.”

“Là do bị sốc,” tôi gợi ý.

“Vâng — em cũng nghĩ vậy. Tuy nhiên…” Griselda bối rối nhíu mày. “Hình như không phải vậy. Có vẻ như bà ấy — à — bà ấy khiếp hãi nhiều hơn là bàng hoàng sửng sốt mình ạ.”

“Khiếp hãi ư?”

“Phải — nhưng không bộc lộ ra ngoài, mình biết đấy. Chí ít là không muốn tỏ ra như thế. Nhưng trông bà ấy đầy cảnh giác và đáng ngờ lắm. Em tự hỏi có phải bà ấy đang nghĩ xem ai giết ông ta không. Bà ấy cứ hỏi đi hỏi lại là có ai bị tình nghi không.”

“Vậy sao?” tôi trầm ngâm.

“Vâng. Dĩ nhiên Anne là người cực kỳ tự chủ, nhưng có thể thấy bà ta bối rối kinh khủng. Bối rối nhiều hơn em tưởng, bởi lẽ nói cho cùng thì bà ta có tận tụy với chồng đến mức ấy đâu! Em đã từng nói bà ấy ghét ông đại tá lắm, có lẽ vậy.”

“Cái chết đôi khi làm người ta thay đổi cảm xúc,” tôi nói.

“Vâng, em cũng nghĩ vậy.”

Dennis bước vào và hết sức phấn khởi vì đã phát hiện dấu chân cạnh một luống hoa. Nó chắc chắn cảnh sát đã bỏ sót điều này, điều hóa ra lại trở thành điểm mấu chốt của bí ẩn.

Tôi trải qua một đêm trằn trọc không yên. Dennis thức giấc và ra khỏi nhà rất sớm trước giờ’ điểm tâm để ‘nghiên cứu những diễn biến mới nhất’, như lời cu cậu. Tuy nhiên không phải nó mà lại là Mary mang đến một số tin giật gân vào buổi sáng.

Chúng tôi vừa ngồi xuống dùng điểm tâm thì cô ta đột nhiên xộc vào phòng. Má đỏ bừng bừng và mắt long lanh, cô ta báo tin với chúng tôi theo lối trông trổng thường ngày:

“Biết gì chưa? Thằng bán bánh mì mới kể tui nghe là thằng cha Redding bị tóm rồi.”

“Bắt Lawrence à?” Griselda ngờ vực kêu lên. “Không thể như vậy được. Nhất định là do nhầm lẫn ngu xuẩn.”

“Lầm gì mà lầm hả mẹ!” Mary tỏ vẻ hể hả đắc chí. “Thằng cha Redding đó, tự chả đến nộp mạng mà. Hồi khuya hôm qua chứ đâu. Xông vô đồn, liệng khẩu súng lục lên bàn rồi nói: ‘Là tui giết!’ Vậy đó!”

Cô ta gục gặc đầu nhìn hai chúng tôi rồi rút lui, hài lòng vì vừa gây được ấn tượng. Griselda và tôi sững sờ nhìn nhau.

“Ôi! Không đúng!” Griselda nói. “Không thể như thế được!”

Thấy tôi lặng thinh, nàng tiếp: “Mình cũng không nghĩ đó là sự thật, phải không Len?”

Tôi thấy khó mà trả lời nàng. Tôi ngồi thừ người im lặng mà đầu óc rối tung.

“Chắc anh ta điên rồi,” Griselda nói. “Điên nặng rồi. Hoặc mình có nghĩ rằng hai người họ đang cùng nhau xem khẩu súng thì bất ngờ nó bị cướp cò không?”

“Sự việc xảy ra có vẻ hoàn toàn không giống như thế.”

“Nhưng đây lẽ ra phải là một loại tai nạn, bởi vì không có dấu hiệu nào cho thấy động cơ gây án. Làm sao nghĩ ra lý do khiến Lawrence phải giết đại tá Protheroe kia chứ?” Lẽ ra tôi đã có thể trả lời câu hỏi này một cách rất rõ ràng dứt khoát, nhưng tôi muốn càng ít động chạm đến Anne Protheroe càng tốt. Có lẽ vẫn còn chút cơ may để giữ cho bà ta không liên lụy việc này.

“Mình nhớ là trước đây họ đã có lần cãi nhau đấy.”

“Về Lettice và chiếc áo tắm của cô ấy chứ gì? Vâng, nhưng thật vô lý mình ạ, và ngay cả khi anh ta và Lettice bí mật đính ước với nhau đi nữa — à, thì đó chẳng phải là lý do để giết bố cô ấy.”

“Thực chất vụ án ra sao, chúng ta đâu biết được hở Griselda!”

“Mình tin như vậy à? Ôi! Sao mình có thể nghĩ như vậy được! Em nói cho mình biết, em chắc chắn Lawrence không bao giờ động tới một sợi tóc của ông ta đâu.”

“Mình nhớ lại đi, tôi đã gặp anh ta ngay cổng nhà, lúc ấy trông anh ta như lên cơn điên.”

“Vâng, nhưng — ôi! Không thể được!”

“Còn chuyện chiếc đồng hồ nữa,” tôi nói. “Điều này giải thích về chiếc đồng hồ. Lawrence hẳn đã phải vặn lùi kim về sáu giờ hai mươi với ý nghĩ tạo chứng cứ ngoại phạm cho anh ta. Nhìn xem Thanh tra Slack rơi vào bẫy ra sao.”

“Mình sai rồi Len. Lawrence biết chuyện cái đồng hồ ấy chạy nhanh mà. Anh ta thường bảo là, để mục sư luôn đúng giờ! Lawrence không bao giờ phạm sai lầm là chỉnh đồng hồ lùi lại sáu giờ hăm hai phút. Lẽ ra anh ta có thể vặn kim bất cứ giờ nào — bảy giờ kém mười lăm chẳng hạn.”

“Có thể anh ta không biết Protheroe đến đây lúc mấy giờ, hoặc đơn giản hơn anh ta quên mất đồng hồ chạy nhanh thì sao?”

Griselda không đồng ý.

“Không đâu, nếu anh phạm tội giết người thì anh sẽ hết sức lưu ý những việc như thế.”

“Mình ạ, mình không hiểu được đâu,” tôi ôn tồn nói, “vì mình chưa bao giờ làm những chuyện như thế.”

Griselda chưa kịp trả lời thì một cái bóng đổ xuống bàn ăn, rồi một giọng nói dịu dàng cất lên:

“Xin thứ lỗi, hy vọng tôi không quá đường đột. Nhưng trong tình cảnh đau thương này — tình cảnh quá đỗi đau thương…”

Đó là hàng xóm của chúng tôi, bà Marple. Chấp nhận lời bỏ qua phép lịch sự của chúng tôi, bà ta bước qua cửa hông vào phòng, và tôi chìa ghế ra mời bà ngồi. Trông bà rất xúc động và phấn khích.

“Kinh khủng quá phải không ạ? Tội nghiệp đại tá Protheroe. Có thể ông ta không phải là người dễ chịu vui vẻ cho lắm và thực ra cũng không được mọi người yêu mến, nhưng dù sao thì cũng đáng buồn. Nghe nói bị bắn ngay trong phòng làm việc của mục sư phải không ạ?”

Tôi đáp rằng đúng như vậy.

“Nhưng lúc ấy mục sư không có nhà sao?” bà Marple cật vấn Griselda.

Tôi giải thích mình đã ở đâu.

“Sáng nay cậu Dennis không ở đây hay sao ạ?” bà Marple vừa hỏi vừa đảo mắt nhìn quanh.

“Dennis đang tự xem mình là thám tử nghiệp dư,” Griselda đáp. “Thằng bé rất phấn khởi khi tìm ra dấu chân người ở luống hoa trong vườn, và tôi nghĩ nó đã đi báo cảnh sát việc này.”

“Ôi trời,” bà Marple nói. “Sao mà lộn xộn thế nhỉ! Cậu Dennis nghĩ cậu ấy biết ai là kẻ thủ ác ư? À, tôi cho rằng tất cả chúng ta đều nghĩ mình biết.”

“Ý bà chuyện đó là hiển nhiên sao?” Griselda hỏi.

“Ồ không, tôi không hề có ý đó. Tôi dám chắc rằng mỗi người đều nghĩ đến một người khác nhau. Do vậy, điều quan trọng là phải có chứng cứ. Chẳng hạn tôi đây này, tôi hoàn toàn tin chắc mình biết ai đã làm việc đó. Nhưng tôi phải thừa nhận mình không có chút chứng cứ nào. Ở thời điểm này, tôi biết mọi người phải hết sức thận trọng về những gì mình phát biểu — sự phỉ báng mang tính hình sự, người ta gọi thế đúng không? Tôi đã quyết định là với Thanh tra Slack thì càng phải cực kỳ thận trọng, ông ta đã gửi giấy báo có thể ông ta đến gặp tôi sáng nay, nhưng vừa rồi ông ta lại gọi điện thoại bảo rằng xét cho cùng thì chẳng cần thiết.”

“Tôi cho rằng sau vụ bắt giam thì việc ấy không còn cần thiết nữa,” tôi nói.

“Bắt giam à?” bà Marple nhoài người về phía trước, hai má đỏ bừng vì phấn khích. “Tôi không biết đã có vụ bắt giam.”

Thật hiếm khi bà Marple lại nắm thông tin chậm hơn chúng tôi, nên tôi cho rằng chuyện bà ấy muốn biết diễn biến mới nhất là đương nhiên.

“Có vẻ chúng ta đang hiểu lầm nhau,” tôi nói. “Phải — đã có người bị bắt giam — là Lawrence Redding.”

“Lawrence Redding sao?” bà Marple tỏ ra rất bất ngờ. “Tôi chẳng bao giờ nghĩ là…”

Griselda hùng hổ ngắt lời:

“Thậm chí bây giờ tôi vẫn không tin. Không, ngay cả khi ông ấy đã thực sự thú tội.”

“Thú tội ư?” bà Marple nói. “Cô nói anh ta thú tội sao? Ôi trời! Tôi thấy mình quá hoang mang bối rối, vâng, hoang mang bối rối.”

“Tôi cảm thấy chắc chắn đây là một tai nạn,” Griselda nói. “Mình có nghĩ vậy không Len? Ý em là cái cách anh ta tự đi nạp mình trông giống như vậy lắm.”

Bà Marple hăm hở chồm tới trước:

“Cô nói sao, tự đi nạp mình à?”

“Đúng vậy.”

“Ô! Tôi rất sung sướng — vô cùng sung sướng.”

Tôi ngạc nhiên nhìn bà ta.

“Điều đó cho thấy anh ta ăn năn hối hận, tôi nghĩ thế,” tôi nói.

“Ăn năn hối hận ư?” Trông bà Marple hết sức ngạc nhiên. “Ôi, nhưng thưa mục sư kính mến, ông có nghĩ anh ta phạm tội không ạ?”

Đến lượt tôi nhìn bà ta chằm chàm.

“Nhưng vì anh ta đã thú nhận…”

“Vâng, nhưng điều đó có được chứng minh không ạ? Ý tôi là anh ta chẳng liên quan gì đến vụ này cả.”

“Không,” tôi nói. “Có thể là tôi ngu độn, nhưng tôi không nghĩ thế. Nếu anh ta không phạm tội sát nhân thì tôi không hiểu anh ta giả vờ nhận tội để làm gì!”

“Ồ, dĩ nhiên là phải có lý do,” bà Marple nói. “Lẽ thường tình mà. Bao giờ cũng phải có lý do, đúng không ạ? Những chàng trai trẻ thường nóng nảy bộp chộp và có khuynh hướng thiên về điều tồi tệ nhất.”

Bà ta quay sang Griselda.

“Đồng ý với tôi không, cô mình?”

“Tôi — tôi không biết nữa,” Griselda đáp. “Không biết phải nói là mình nghĩ gì. Tôi không thấy có bất cứ lý do nào khiến Lawrence lại hành động cực kỳ ngốc nghếch như vậy.”

“Nếu bà trông thấy vẻ mặt anh ta tối hôm qua…” tôi mở lời.

“Xin mục sư kể tôi nghe,” bà Marple nói.

Bà ta chăm chú lắng nghe tôi thuật lại việc mình trở về nhà hôm ấy. Khi tôi kết thúc, bà nói:

“Tôi biết mình ngốc nghếch, nhưng thực sự tôi không hiểu hết ý của mục sư. Theo tôi, nếu một thanh niên đã quyết tâm gây tội ác bằng việc tước bỏ mạng sống của đồng loại thì anh ta sẽ không vì thế mà tỏ ra quẫn trí sau đó. Chắc chắn đó là một hành động nhẫn tâm có dự tính trước, và tuy kẻ sát nhân có thể đôi chút bị kích động và có khả năng gây ra một vài sai lầm nho nhỏ, nhưng tôi không tin anh ta lại rơi vào trạng thái bối rối lo âu như mục sư mô tả. Khó mà tự đặt mình vào tình huống tương tự, nhưng tôi không thể hình dung một trạng thái như vậy.”

“Chúng ta đâu biết chuyện xảy ra thế nào,” tôi bác. “Nếu họ đã cãi nhau thì viên đạn có thể bay khỏi nòng trong lúc Lawrence thiếu kiềm chế, sau đó anh ta mới hoảng kinh về việc mình đã làm. Quả thật tôi muốn tin rằng mọi việc đã thực sự diễn ra như thế.”

“Tôi hiểu, thưa mục sư Clement, có nhiều cách xem xét sự việc. Nhưng chúng ta phải nhìn nhận các dữ kiện đúng theo thực tế phải không ạ? Theo tôi, các dữ kiện không hề phù hợp với cách lý giải của mục sư. Cô hầu nhà ta đã nói rõ là ông Redding chỉ ở trong văn phòng có một vài phút, chắc chắn thời gian ấy không đủ cho một cuộc cãi vã như mục sư đã thuật lại. Ngoài ra tôi được biết ỏng đại tá bị bắn vào đầu từ phía sau trong khi ông ta đang viết thư mà — chí ít đó là điều con hầu nhà tôi kể lại.”

“Hoàn toàn đúng,” Griselda nói. “Hình như ông ta đang viết rằng mình không thể chờ thêm nữa. Thư đề sáu giờ hai mươi phút, mà chiếc đồng hồ để bàn bị rơi và ngừng chạy lúc sáu giờ hai mươi hai phút, đó chính là điều khiến Len và tôi cực kỳ hoang mang.”

Nàng giải thích thói quen chúng tôi vặn đồng hồ nhanh lên mười lăm phút.

“Thật kỳ lạ,” bà Marple nói. “Thực sự quá đỗi lạ lùng. Nhưng theo tôi lá thư thậm chí còn kỳ lạ hơn. Ý tôi là…”

Bà ta ngưng bặt rồi nhìn quanh. Lettice Protheroe đang đứng bên ngoài cửa hông. Cô bước vào, gật đầu chào chúng tôi và khẽ lẩm bẩm “Xin chào.”

Cô ngồi phịch xuống ghế và nói với giọng linh hoạt hơn thường lệ:

“Họ đã bắt Lawrence rồi, em nghe nói thế.”

“Phải,” Griselda đáp. “Đó là cú sốc lớn với chúng tôi.”

“Thực sự em không bao giờ nghĩ ai lại đi giết bố em,” Lettice nói. Rõ ràng cô tỏ ra kiêu hãnh khi không để lộ bất cứ cảm xúc đau buồn nào. “Em chắc chắn nhiều người muốn làm điều này. Nhiều lần em cũng muốn tự tay kết liễu ông ấy.”

“Cô ăn hoặc uống chút gì nhé Lettice?” Griselda hỏi.

“Không ạ, cám ơn. Em chỉ tạt qua xem bà có thấy cái mũ bêrê của em ở đây không — cái mũ be bé màu vàng ấy mà. Em nghĩ hôm nọ em đã bỏ quên trong văn phòng.”

“Nếu cô để trong văn phòng thì nó vẫn còn đó,” Griselda nói. “Mary có bao giờ dọn dẹp gì đâu.”

“Em sẽ vào xem,” Lettice đứng lên nói. “Xin lỗi vì đã làm phiền, nhưng hình như em có cái mũ nào thì cũng đánh mất hết cả.”

“Ta e rằng con không vào văn phòng bây giờ được,” tôi nói. “Thanh tra Slack đã khóa cửa phòng rồi.”

“Ôi chà! Bực quá đi. Nhưng chúng ta có thể vào bằng cửa hông được không ạ?”

“Chắc là không, vì cửa đã chốt từ bên trong rồi. Lettice à, có chắc là mũ bêrê màu vàng thích hợp với con lúc này không?”

“Mục sư định nói đến tang phục phải không? Con chẳng băn khoăn gì về việc mặc đồ tang cả. Theo con chuyện này đã quá lỗi thời. Nhưng thật rầy rà cho Lawrence — vâng, thật rầy rà.”

Cô đứng dậy và lơ đãng cau mày.

“Con nghĩ tất cả là do con và chiếc áo tắm mà ra. Toàn bộ câu chuyện thật là ngớ ngẩn…”

Griselda mở miệng định nói nhưng không hiểu vì sao lại im bặt.

Một nụ cười lạ lùng hé trên môi Lettice. Cô dịu dàng nói:

“Con nghĩ mình nên về nhà để báo cho Anne biết tin Lawrence bị giam.”

Cô lại bước ra qua lối cửa hông. Griselda quay sang bà Marple:

“Sao bà lại giẫm lên chân tôi?”

Bà già mỉm cười:

“Vì tôi nghĩ cô định nói điều gì đó, cô mình. Cứ để mọi việc tự diễn tiến theo cách của nó thì tốt hơn. Cô biết không, tôi không nghĩ rằng con bé này lơ đãng như nó giả vờ đâu. Đầu óc nó suy nghĩ rất rõ ràng rành mạch và nó hành động theo suy nghĩ đó.”

Mary gõ cửa phòng ăn ầm ĩ và gần như bước hẳn vào phòng.

“Chuyện gì?” Griselda hỏi. “Mary à, cô phải nhớ là không được gõ cửa phòng. Tôi đã dặn cô trước rồi cơ mà.”

“Thì tưởng mọi người đang bận rộn,” Mary đáp. “Đại tá Melchett vừa tới, muốn gặp ông chủ.”

Đại tá Melchett là chỉ huy cảnh sát hạt. Tôi đứng bật dậy.

“Tui nghĩ chắc ông bà không muốn tui để ổng đứng ngoài hành lang, nên tui đã dẫn ổng vô phòng khách rồi,” Mary nói tiếp. “Tui dọn bàn được chưa?”

“Chưa đâu,” Griselda đáp. “Tôi sẽ nhấn chuông gọi.” Nàng quay sang bà Marple, còn tôi rời khỏi phòng.

Chương 7

Đại tá Melchett là một người nhỏ thó lanh lợi, có thói quen thường xuyên khụt khịt mũi. Tóc ông hung hung đỏ và mắt xanh biếc tinh anh.

“Chào mục sư,” ông nói. “Này, sự việc kinh khủng quá phải không? Tội nghiệp lão Protheroe. Chẳng phải tôi ưa gì lão ta. Không hề. Mà cũng chả ai ưa lão ấy. Việc cũng ít nhiều liên can đến mục sư nữa. Hy vọng không làm bà xã của ông quá lo lắng chứ?”

Tôi đáp rằng Griselda tiếp nhận tin này một cách rất vững vàng.

“Vậy thì may quá. Chuyện như vầy xảy ra trong nhà thì quá tệ hại. Phải nói là tôi bất ngờ vì cậu Redding — về cách cậu ta phạm tội. Chẳng ai nghĩ ra được chuyện như vậy.”

Tôi chợt muốn phá lên cười sằng sặc. Nhưng rõ ràng việc Melchett quan tâm đến một tên sát nhân thì chẳng có gì là kỳ cục cả, vì vậy tôi giữ im lặng.

“Phải nói là tôi khá sửng sốt khi nghe chuyện cậu ta bước vào đồn nạp mình,” đại tá Melchett vừa ngồi xuống ghế vừa nói tiếp.

“Chính xác chuyện xảy ra thế nào?”

“Hồi mười giờ tối hôm qua. Cậu ta xông vào, quăng khẩu súng lên bàn rồi nói: ‘Tôi đây. Chính tôi đã làm việc ấy.’ Vậy đó.”

“Anh ta khai thế nào?”

“Hết sức kiệm lời. Tất nhiên anh ta được hướng dẫn để làm bản cung khai, nhưng anh ta chỉ cười to. Anh ta bảo đến nhà tìm mục sư nhưng lại gặp Protheroe ở đó. Hai người cãi qua cãi lại rồi anh ta bắn ông ấy. Chẳng hề khai là cãi cọ việc gì. Clement này — mình nói riêng với nhau thôi, mục sư có biết chút gì về chuyện này không? Tôi nghe đồn anh ta bị ông Protheroe cấm cửa, đại loại thế. Là chuyện gì — có phải anh ta quyến rũ con gái ông ấy không, hay là chuyện gì? Vì lợi ích của mọi người, chúng tôi muốn tránh cho cô gái liên can vào việc này, càng ít càng tốt. Có phải là chuyện rắc rối ấy không?”

“Không đâu,” tôi đáp, “ông có thể tin ở tôi rằng có một chuyện hoàn toàn khác, nhưng ngay lúc này đây thì tôi không thể nói gì hơn.”

Melchett gật đầu rồi đứng lên.

“Biết được chừng đó là tôi mừng rồi. Cái làng này nhiều bà tám quá, thiên hạ giờ đang xì xào bàn tán dữ lắm. Chà, tôi phải đi gặp Haydock đây. Ông ta vừa nãy được mời đi khám ở đâu đó, nhưng giờ chắc về đến nhà rồi. Xin nói với mục sư rằng tôi rất thông cảm với Redding. Anh ta luôn gây ấn tượng với tôi là một thằng cha tử tế. Có thể người ta sẽ nghĩ đến việc bào chữa cho cậu ấy. Hậu quả của chiến tranh, bệnh thần kinh, đại loại thế, đặc biệt là nếu không tìm ra động cơ thích đáng. Tôi phải đi đây. Mục sư có muốn đi với tôi không?”

Tôi đáp tôi rất muốn đi, và chúng tôi cùng ra khỏi nhà.

Nhà Haydock ở cạnh nhà tôi. Người hầu của bác sĩ báo ông vừa về đến nơi và đưa chúng tôi vào phòng ăn, Haydock đang ngồi trước đĩa thịt lợn muối xông khói và trứng còn nóng sốt.

Bác sĩ nhã nhặn gật đầu chào chúng tôi:

“Xin thứ lỗi vì tôi đi vắng. Có một ca chuyển dạ. Còn việc của ông thì suốt đêm qua tôi hầu như thức trắng và đã lấy ra đầu đạn rồi, cảnh sát trưởng ạ.”

Ông ta chuồi chiếc hộp nhỏ trên bàn. Melchett săm soi.

“Đầu đạn hai mươi lăm à?”

Haydock gật đầu.

“Tôi sẽ cung cấp các chi tiết kỹ thuật trong buổi thẩm tra,” ông nói. “Tất cả mọi điều ồng cần biết là nạn nhân hầu như chết ngay lập tức. Cái tên trẻ tuổi điên rồ ngớ ngẩn ấy, hấn làm vậy để làm gì kia chứ? Mà lạ thật, sao không ai nghe tiếng súng nổ cả.”

“Phải, chuyện đó cũng làm tôi ngạc nhiên,” Melchett nói.

“Cửa sổ nhà bếp lại quay về một hướng khác,” tôi nói. “Cửa ra vào các phòng làm việc, phòng để thức ăn và cửa bếp đều đóng, nên tôi ngờ rằng chẳng ai có thể nghe thấy gì, mà trong nhà chỉ có một mình cô người hầu.”

“Hừm! Thật kỳ quặc!” Melchett nói. “Tôi tự hỏi liệu bà già — bà gì ấy nhỉ — à, bà Marple có nghe thấy chăng. Cửa sổ phòng làm việc lúc ấy đang mở.”

“Có thể bà ấy nghe,” Haydock nói.

“Tôi lại nghĩ rằng không,” tôi nói. “Mới lúc nãy bà ấy đến nhà mục vụ và không hề đả động bất cứ điều gì; tôi đoan chắc nếu có chuyện gì cần nói thì bà ta đã nói rồi.”

“Cũng có thể bà ta có nghe mà không để ý — vì tưởng đó là tiếng máy xe hơi nổ thì sao!”

Sáng nay tôi thấy Haydock tỏ ra vui tính dễ dãi hơn mọi ngày rất nhiều. Ông ta như một người lịch thiệp đang cố gắng kiềm nén những cảm xúc tốt đẹp của mình.

“Thế còn ống hãm thanh thì sao?” ông nói thêm. “Có thể lắm chứ. Như vậy thì sẽ không ai nghe thấy gì.” Melchett lắc đầu.

“Slack không tìm thấy; ông ta hỏi Redding; ban đầu Redding có vẻ không hiểu ông ấy nói gì nhưng sau đó phủ nhận hoàn toàn là không dùng loại đó. Tôi nghĩ có thể tin anh ta.”

“Phải, khổ thân cậu ta.”

“Cái thằng ngu xuẩn chết tiệt,” đại tá Melchett nói. “Xin lỗi mục sư Clement, nhưng hắn ngu thiệt. Nói cách nào đó thì đâu ai nghĩ hắn là kẻ sát nhân!”

“Anh ta có động cơ nào không?” Haydock vừa hóp ngụm cà phê cuối cùng vừa đẩy ghế đứng lên.

“Hắn bảo họ cãi nhau rồi hắn mất bình tĩnh và bắn ông ta.”

“Hy vọng vào tội ngộ sát hử?” Viên bác sĩ lắc đầu. “Nói dối vậy là không ổn chút nào. Anh ta lẻn đến sau lưng ông đại tá trong khi ông này đang viết thư và bắn vào đầu ông ấy. Có rất ít thời gian để ‘cãi cọ’.”

“Dù sao thì cũng không đủ thời gian để mà cãi nhau,” tôi nói khi nhớ lại lời bà Marple. “Lẻn vào phòng, bắn người, chỉnh lùi kim đồng hồ về sáu giờ hai mươi phút rồi bước ra là đã hết thời gian của anh ta. Tôi sẽ không bao giờ quên gương mặt anh ta khi tôi gặp anh ta ở cổng nhà, hoặc cái cách anh ta nói, ‘Mục sư muốn gặp Protheroe — ồ! Mục sư sẽ gặp ông ta ngay thôi!’ Chính điều ấy khiến tôi phải nghi ngờ về việc vừa xảy ra vài phút trước đó.”

Haydock nhìn tôi trân trối:

“Mục sư nói gì — cái gì vừa xảy ra trước đó? Mục sư nghĩ Redding bắn ông ta lúc nào?”

“Vài phút trước khi tôi về đến nhà.”

Bác sĩ lắc đầu:

“Không thể nào. Tuyệt đối không thể. Ông ta đã chết trước đó lâu rồi.”

“Nhưng ông bạn thân mến,” đại tá Melchett kêu lên, “chính ông đã nói rằng nửa tiếng đồng hồ chỉ là thời gian ước tính thôi mà.”

“Nửa tiếng đồng hồ, ba mươi lăm phút, hai rnươi lăm phút, hai mươi phút thì có thể, nhưng sớm hơn thì không. Vì sao? Vì nếu vậy thì khi tôi đến thi thể nạn nhân phải còn ấm.”

Chúng tôi đăm đăm nhìn nhau. Gương mặt bác sĩ Haydock biến sắc, bỗng dưng trở nên nhợt nhạt và già sọm. Tôi ngạc nhiên vì sự thay đổi đó.

“Nhưng Haydock này,” đại tá Melchett lên tiếng, “nếu Redding thừa nhận đã bắn ông ta lúc bảy giờ kém mười lăm…”

Haydock đứng bật dậy.

“Tôi đã bảo với ông là không thể được,” ông ta gầm lên. “Nếu Redding nói anh ta giết Protheroe lúc bảy giờ kém mười lăm, ấy là y nói dối. Chết tiệt, tôi đã nói với ông tôi là bác sĩ, và tôi biết. Lúc ấy máu đã bắt đầu đông lại rồi.”

“Nếu như Redding nói dối thì,” Melchett buột miệng, nhưng rồi ông lắc đầu và im bặt.

“Có lẽ chúng ta đến đồn cảnh sát gặp anh ta thì tốt hơn,” ông nói.

Chương 8

Trên đường đến đồn cảnh sát, chúng tôi hầu như im lặng. Haydock đi lùi ra sau một chút rồi thì thào với tôi:

“Mục sư biết là tôi không thích nhìn vấn đề kiểu ấy. Tôi không thích. Ở đây có gì đó mà chúng ta chưa hiểu được.” Trông ông ta hết sức bồn chồn lo lắng.

Thanh tra Slack đang ở đồn cảnh sát, và ngay sau đó chúng tôi được gặp trực tiếp Lawrence Redding.

Trông anh ta xanh xao và căng thẳng nhưng hoàn toàn điềm tĩnh — là điều quá phi thường so với tình cảnh, tôi nghĩ. Melchett thì rõ ràng là bực dọc, ông ta cứ ậm à ậm ừ rồi khịt mũi.

“Này Redding,” ông nói, “tôi được biết anh đã khai báo với Thanh tra Slack rằng anh đến nhà mục sư khoảng bảy giờ kém mười lăm, đã gặp Protheroe ở đó, cãi cọ với ông ta, bắn ông ta rồi bỏ đi. Tôi chưa đọc qua lời khai, nhưng ý chính là như vậy.”

“Vâng.”

“Tôi sẽ hỏi anh một vài câu. Anh đã được thông báo rằng anh không cần trả lời nếu anh không muốn. Luật sư của anh…”

Lawrence ngắt lời:

“Tôi chẳng có gì phải che giấu cả. Tôi đã giết Protheroe.”

“Ái chà chà! Vậy thì…” Melchett khịt khịt mũi. “Làm sao anh có khẩu súng lúc ấy?”

Lawrence ngập ngừng:

“Nó ở sẵn trong túi tôi.”

“Anh mang theo khi đến nhà mục vụ à?”

“Phải.”

“Tại sao?”

“Tôi luôn mang súng trong người.”

Anh ta lại lưỡng lự một hồi mới trả lời, khiến tôi tin chắc anh ta không nói đúng sự thật.

“Tại sao anh chỉnh đồng hồ chậm lại?”

“Đồng hồ à?” Anh ta có vẻ ngơ ngác.

“Đúng vậy, kim đồng hồ lúc ấy chỉ sáu giờ hăm hai phút.”

Cái nhìn đầy sợ hãi hiện rõ trên gương mặt anh ta.

“Ôi! Là — đúng thế. Tôi… tôi đã chỉnh đồng hồ.”

Haydock vụt hỏi:

“Anh bắn đại tá Protheroe ở đâu?”

“Trong văn phòng của mục sư.”

“Ý tôi là bắn vào đâu trên người ông ấy kìa?”

“À — tôi… bắn vào đầu, tôi nghĩ thế. Vâng, vào đầu.”

“Anh có chắc không?”

“Ông biết rồi, còn hỏi tôi làm gì.”

Có tiếng xôn xao bên ngoài. Một viên cảnh sát không đội mũ mang vào một bức thư ngắn.

“Thư gửi mục sư, có ghi là tối khẩn.”

Tôi xé phong bì và đọc:

Xin mục sư đến gặp tôi ngay — tôi van ông. Giờ tôi không biết phải làm gì đây. Mọi việc quá khủng khiếp. Tôi muốn thưa với mục sư một số việc. Xin mục sư vui lòng đến ngay lập tức và mời người nào ông thích cùng đi với ông.

ANNE PROTHEROE.

Tôi đưa mắt nhìn Melchett đầy ngụ ý. Ông ta hiểu ngay. Hai chúng tôi cùng bước ra. Khẽ ngoái lại đằng sau, tôi thoáng nhìn thấy khuôn mặt của Lawrence Redding. Mắt anh ta dán chặt vào bức thư trên tay tôi, và chưa bao giờ tôi trông thấy một cái nhìn đầy thống khổ và tuyệt vọng trên mặt người ta như vậy.

Tôi nhớ lại cảnh Anne Protheroe ngồi ở ghế sofa nhà tôi và nói, ‘Tôi là người đàn bà tuyệt vọng,’ mà lòng thấy nặng trĩu buồn đau. Giờ thì tôi hiểu lý do vì sao Lawrence Redding lại hiên ngang đứng ra nhận tội.

Melchett nói với Slack:

“Anh có thông tin gì về những hoạt động của Redding vào ngày hôm ấy trước lúc xảy ra sự việc không? Có vài lý do có thể nghĩ rằng y ta bắn Protheroe sớm hơn là y khai. Anh lo chuyện này được chứ?”

Ông ta quay sang tôi và tôi lẳng lặng chìa cho ông ta xem bức thư của Anne Protheroe. Melchett đọc thư rồi ngạc nhiên bặm môi, sau đó nhìn tôi vẻ dò hỏi:

“Có phải đây là điều mà sáng nay mục sư còn giấu tôi không?”

“Phải, lúc ấy tôi còn chưa chắc chắn là mình có bổn phận nói ra hay không. Bây giờ thì đã rõ.”

Rồi tôi kể lại chuyện mình đã nhìn thấy tối hôm nọ trong xưởng vẽ.

Viên đại tá trao đổi vài câu với thanh tra, rồi chúng tôi lên đường đến Old Hall. Bác sĩ Haydock cũng đi với chúng tôi.

Một quản gia ăn vận rất chỉnh tề ra mở cửa, với thái độ buồn bã vừa phải. Melchett nói:

“Xin chào. Nhờ anh gọi cô hầu của bà Protheroe để báo rằng chúng tôi đã đến và muốn gặp bà, rồi anh quay lại đây và trả lời một số câu hỏi, được không?”

Anh quản gia quày quả bước và quay lại ngay báo anh ta đã nhắn rồi.

“Nào, glờ thì ta cùng nghe thông tin về ngày hôm qua,” đại tá Melchett nói. “Vào giờ ăn trưa ông chủ anh có nhà không?”

“Thưa ngài có ạ.”

“Thái độ ông ấy vẫn bình thường như mọi ngày chứ?”

“Theo như tôi biết thì vẫn bình thường, thưa ngài.”

“Chuyện gì xảy ra sau đó?”

“Sau bữa ăn trưa, bà Protheroe đi nghỉ còn ông đại tá thì vào phòng làm việc. Cô Lettice đi chơi tennis trên chiếc ô tô hai chỗ ngồi. Ông bà đại tá dùng trà lúc bốn giờ rưỡi trong phòng khách. Lúc năm giờ rưỡi ô tô đưa ông bà vào làng. Ngay sau khi ông bà đi thì mục sư Clement gọi đến.” — anh ta cúi đầu chào tôi — “Tôi thưa rằng họ đã lên đường.”

“Hừm,” đại tá Melchett nói. “Ông Redding đến đây lần cuối vào lúc nào?”

“Vào chiều thứ ba thưa ngài.”

“Tôi nghe nói đã có chuyện bất đồng giữa họ phải không?”

“Tôi nghĩ thế thưa ngài. Ông đại tá ra lệnh từ nay về sau ông họa sĩ không được đến đây nữa.”

“Cậu có tình cờ nghe lỏm được họ cãi nhau không?” đại tá Melchett hỏi huỵch toẹt.

“Thưa ngài, ông đại tá Protheroe nói rất to, nhất là khi ông ấy nổi giận, nên tôi có nghe lõm bõm vài tiếng.”

“Có đủ để cậu hiểu nguyên nhân cuộc tranh cãi không?”

“Theo tôi biết thì việc ấy liên quan đến bức chân dung mà ông Redding đã vẽ — chân dung cô Lettice.”

Melchett làu bàu:

“Cậu có nhìn thấy ông Redding khi ông ta rời khỏi nhà không?”

“Dạ có thưa ngài, tôi đã tiễn ông ta về.”

“Trông ông ta có giận dữ không?”

“Không thưa ngài, ông ấy có vẻ thích thú thì đúng hơn, tôi có thể nói như vậy.”

“À! Hôm qua ông ta không đến đây sao?”

“Không, thưa ngài.”

“Có ai khác đến không?”

‘‘Hôm qua thì không, thưa ngài.”

“Thế còn ngày hôm kia?”

“Vào buổi chiều ông Dennis Clement có đến, rồi đến tiến sĩ Stone ghé qua một lúc. Đến chiều tối thì có một phu nhân.”

“Một phu nhân à?” Melchett ngạc nhiên. “Bà ta là ai?”

Anh quản gia không thể nhớ tên bà ta. Trước giờ anh ta chưa hề gặp người phụ nữ này. Phải, bà ta có xưng tên, và khi anh ta thưa ràng gia đình đang dùng bữa tối, bà ta bảo bà có thể chờ, vì vậy anh đưa bà ấy vào phòng khách nhỏ. Bà ta tìm ông Protheroe chứ không tìm phu nhân. Anh ta thưa với ông đại tá, và khi vừa ăn xong ông vào ngay phòng khách.

Quý bà ấy ở lại bao lâu? Anh ta nghĩ khoảng nửa tiếng đồng hồ. Ông đại tá đích thân tiễn bà ra về. À, giờ thì anh ta đã nhớ ra tên bà ấy. Là bà Lestrange.

Quả là bất ngờ.

“Lạ thật,” Melchett nói. “Đúng là rất kỳ cục.”

Nhưng chúng tôi không nói tiếp chuyện này nữa vì lúc ấy có tin báo bà Protheroe muốn gập chúng tôi.

Anne nằm trên giường. Mặt bà ta nhợt nhạt nhưng đôi mắt sáng rực, cái nhìn khiến tôi bối rối — vì nó bộc lộ một quyết tâm không lay chuyển.

Anne nói với tôi:

“Tạ ơn mục sư đã đến ngay lập tức. Tôi nghĩ mục sư đã hiểu tôi định nói gì khi mời người cùng đi với ông.”

Bà ngập ngừng.

“Tốt nhất là nên kết thúc sớm chuyện này phải không?”

Bà ta khẽ nhếch mép cười vừa kỳ quặc vừa thảm hại. “Tôi cho rằng chính ông mới là người tôi cần nói chuyện này, đại tá Melchett ạ. Ông thấy đó, chính tôi là người đã giết chồng tôi.”

Đại tá Melchett ôn tồn nói:

“Bà Protheroe thân mến…”

“Ôi! Hoàn toàn là sự thật. Tôi nghĩ rằng tôi đã nói khá thẳng thừng, nhưng tôi không bao giờ bị bất cứ điều gì kích động cả. Từ lâu rồi tôi căm ghét ông ta, và hôm qua tôi đã bắn ông ấy.”

Bà ta nằm bẹp xuống gối và nhắm nghiền mắt:

“Có vậy thôi. Tôi nghĩ các ông sẽ bắt tôi và giải tôi đi. Tôi sẽ ngồi dậy thay quần áo ngay khi có thể. Giờ thì tôi đang rất mệt.”

“Bà Protheroe, bà có biết ông Lawrence Redding đã đầu thú và nhận tội hay chưa?”

Anne mở mắt gật đầu:

“Tôi biết. Cậu bé ngốc nghếch ấy yêu tôi lắm. Anh ấy hết sức cao thượng — nhưng cũng rất ngốc nghếch.”

“Anh ta biết chính bà đã gây án đúng không?”

“Đúng vậy.”

“Làm sao anh ta biết được?”

Bà ta ngập ngừng.

“Bà có nói với anh ta không?”

Bà ta vẫn ngập ngừng. Cuối cùng có vẻ như bà đã quyết định.

“Vâng — tôi đã nói với anh ấy…”

Bà ta rúm ró đôi vai với vẻ cáu kỉnh:

“Giờ các ông có thể ra về được không? Tôi đã nói hết và không muốn nói thêm gì về chuyện này nữa.”

“Bà lấy súng ở đâu, bà Protheroe?”

“Súng à! Ô, nó là của ông nhà tôi. Tôi lấy trong ngăn kéo bàn trang điểm trong phòng ông ấy.”

“Tôi hiểu. Rồi bà mang súng đến nhà mục vụ à?”

“Vâng. Tôi biết ông ta sẽ đến đó…”

“Lúc ấy là mấy giờ?”

“Phải sau sáu giờ — sáu giờ mười lăm hay hai mươi gì đó.”

“Bà có ý định mang súng đi bắn chồng mình à?”

“Không — tôi… tôi định tự sát.”

“Tôi hiểu. Nhưng bà lại đến văn phòng của mục sư?”

“Vâng. Tôi tiến đến gần cửa hông. Không nghe tiếng nói nào. Tỏi nhìn vào trong và thấy chồng tôi. Đột nhiên tôi nổi giận — thế là tôi nổ súng.”

“Rồi sau đó?”

“Sau đó à? Ôi, rồi tôi bỏ đi.”

“Và kể với ông Redding việc mình đã làm?”

Một lần nữa tôi nhận ra sự lưỡng lự trong giọng nói cửa bà ta trước khi nói ‘vâng’.

“Có ai trông thấy bà vào ra nhà mục vụ không?”

“Không — nhưng ít ra là có. Là bà già Marple. Tôi nói chuyện với bà ta vài phút khi bà ta đang trong vườn nhà mình.”

Anne liên tục ngọ nguậy đầu trên gối.

“Thế đã đủ chưa? Tôi đã nói với ông rồi. Sao ông vẫn tiếp tục quấy rầy tôi thế?”

Bác sĩ Haydock đến bên bà ta và bắt mạch. Ông ra hiệu cho Melchett đến gần.

“Tôi sẽ ở lại với bà ấy trong khi ông lo giải quyết những việc cần thiết khác,” ông thì thào. “Không được để bà ấy lại một mình. Bà ấy có thể quẫn trí làm điều dại dột.”

Melchett gật đầu. Chúng tôi ra khỏi phòng và xuống lầu. Tôi trông thấy một người gầy gò tái nhợt vừa bước ra từ phòng kế bên, và trong con bốc đồng tôi lại chạy lên lầu: “Cậu có phải là người hầu của đại tá Protheroe không?” Anh ta tỏ vẻ ngạc nhiên:

“Vâng, thưa mục sư.”

“Cậu có biết ông chủ quá cố của mình cất giữ một khẩu súng ở đâu đó không?”

“Tôi không biết chuyện đó, thưa ngài.”

“Không có trong ngăn kéo bàn trang điểm của ông ấy sao? Cậu suy nghĩ xem nào.”

Anh hầu lắc đầu nguầy nguậy:

“Tôi cam đoan là không có, thưa mục sư. Nếu có thì tôi đã thấy rồi. Tôi chắc chắn mà.”

Tôi vội vã xuống lầu theo sau những người khác.

Bà Protheroe đã nói dối về khẩu súng lục.

Vì sao?

Chương 9

Sau khi để lại thông báo ở đồn, ông cảnh sát trưởng tỏ ý định đến thăm bà Marple.

“Mục sư nên đi với tôi thì tốt hơn,” ông nói. “Tôi không muốn làm cho giáo dân của ông phải lên cơn điên, vì thế phải nhờ tới ảnh hưởng của ông để cuộc gặp gỡ được nhẹ nhàng.”

Tôi mỉm cười. Nhìn bề ngoài mong manh thế thôi, nhưng năng lực của bà Marple có thể sánh ngang với bất cứ nhân viên cảnh sát hoặc cảnh sát trưởng nào trên đời.

“Bà ấy ra sao nhỉ?” viên đại tá hỏi khi chúng tôi đang nhấn chuông cửa. “Có thể tin mọi điều bà ta nói không?”

Tôi cân nhắc vấn đề này.

“Tôi nghĩ có thể hoàn toàn tin cậy bà ta,” tôi thận trọng đáp. “Nghĩa là, khi bà ta nói về những gì mình thực sự chứng kiến, còn với những điều bà ấy nghĩ thì — à, dĩ nhiên lại là chuyện khác. Trí tưởng tượng bà ấy rất phong phú và bất cứ chuyện gì bà ấy cũng nghĩ đến khía cạnh tồi tệ nhất.”

“Một bà cô già tiêu biểu,” Melchett cười to. “Chà, giờ tôi buộc phải làm quen với cái thể loại này đây. Ôi trời, chuẩn bị vào cuộc nhé!”

Chúng tôi được một cô hầu gái bé loắt choắt đón tiếp và đưa vào một phòng khách nhỏ.

“Hơi chật chội, nhưng toàn đồ tốt cả,” đại tá Melchett nhìn quanh nói. “Phòng của quý bà, mục sư Clement nhỉ?”

Tôi tán thành, và ngay lúc ấy cửa phòng mở ra và bà Marple xuất hiện.

“Rất xin lỗi vì đã quấy rầy bà, thưa bà Marple.” Sau lời giới thiệu của tôi, viên đại tá nói tiếp, ra vẻ tác phong nhà binh chất phác mà theo ông ta sẽ lôi cuốn các bà lớn tuổi. “Bà biết đó, tôi đang làm nhiệm vụ.”

“Dĩ nhiên, dĩ nhiên,” bà Marple nói, “tôi hiểu chứ. Mời quý ông ngồi. Tôi có thể mời quý ông một cốc nhỏ rượu cherry được chứ? Tự tay tôi làm theo công thức của bà nội tôi đấy.”

“Bà tốt bụng quá, thưa bà Marple. Cám ơn bà rất nhiều, nhưng tôi không thể. Không uống bất cứ thứ gì trước bữa ăn trưa, đó là phương châm của tôi. Bây giờ tôi muốn nói chuyện với bà về sự việc đau buồn kia — thực sự rất đau buồn. Làm cho mọi người đều rối tung cả lên, tôi chắc chắn thế. Nào, hình như với vị trí ngôi nhà và khu vườn của mình, bà có thể cho chúng tôi biết đôi điều về buổi chiều hôm qua chứ?”*

“Thật ra, hôm qua tôi đã ở ngoài vườn từ năm giờ chiều trở đi, và tất nhiên là — à, vào giờ ấy thì đơn giản là người ta không thể không nhìn thấy những chuyện xảy ra ở nhà kế bên.”

“Bà Marple, tôi nghe nói chiều hôm qua bà Protheroe có đi ngang qua đây phải không?”

“Có, bà ta có đi qua đây. Tôi gọi bà ấy, và bà ấy ngắm hoa hồng tôi trồng.”

“Bà có thể cho chúng tôi biết lúc ấy là mấy giờ không?”

“Tôi có thể nói rằng chỉ sau sáu giờ mười lăm khoảng một hai phút thôi. Vâng, đúng như vậy. Đồng hồ nhà thờ vừa đổ xong hồi chuông sáu giờ mười lăm.”

“Tốt lắm. Rồi việc gì xảy ra kế tiếp?”

“À, bà Protheroe bảo bà ấy đến nhà mục vụ tìm chồng rồi hai người cùng về. Bà ta đi theo đường làng rồi vào nhà mục vụ bằng cổng sau và băng qua khu vườn, ông hiểu không?”

“Bà ấy đi từ đường làng đến sao?”

“Phải, tôi sẽ chỉ ông xem.”

Rất hăm hở, bà Marple đưa chúng tôi ra vườn và chỉ con đường làng chạy men theo phía cuối khu vườn nhà bà.

“Còn lối mòn ở trước mặt có bục trèo thì dẫn về Old Hall,” bà giải thích. “Đó là con đường họ sẽ cùng nhau trở về nhà. Bà Protheroe từ làng đến mà.”

“Tốt lắm, tốt lắm,” đại tá Melchett nói. “Bà nói phu nhân Protheroe đi vào nhà mục vụ phải không?”

“Phải, tôi trông thấy bà ta rẽ vào nhà mục vụ. Tôi nghĩ ông đại tá vẫn chưa đến đó, vì bà ấy trở ra hầu như ngay lập tức rồi băng qua bãi cỏ đến xưởng vẽ — cái nhà đàng kia kìa. Là chỗ mục sư cho Redding mượn để đặt giá vẽ.”

“Tôi hiểu rồi. Mà này — bà có tình cờ nghe thấy tiếng súng nổ không, bà Marple?”

“Lúc ấy thì tôi không hề nghe tiếng súng,” bà Marple nói.

“Nhưng có lúc nào bà nghe tiếng nổ không?”

“Có, theo tôi có tiếng nổ ở đâu đó trong rừng. Nhưng phải đến năm mười phút sau — và như tôi nói, là ở trong rừng. Ít ra là tôi nghĩ vậy. Không thể là — chắc chắn không phải là…”

Bà ngừng lại, mặt tái nhợt vì bị kích động.

“Vâng vâng, chút xíu nữa chúng ta sẽ đến đó,” đại tá Melchett nói. “Xin bà kể tiếp đi. Bà Protheroe đi xuống xưởng vẽ à?”

“Phải, bà ta bước vào trong xưởng. Chẳng bao lâu sau ông Redding theo con đường làng đi tới. Ông ta đến trước cổng nhà mục vụ rồi nhìn quanh quất…”

“Và trông thấy bà, bà Marple.”

“Thật ra thì ông ta không nhìn thấy tôi,” bà Marple hơi đỏ mặt. “Bởi vì, ông thấy đấy, ngay lúc ấy tôi đang khom người xuống — ráng sức nhổ bụi bồ công anh chết tiệt. Khó nhổ lắm. Sau đó ông ta bước qua cổng và đi xuống xưởng vẽ.”

“Anh ta không lại gần nhà mục vụ à?”

“Ồ không, ông ta đi thẳng tới xưởng vẽ. Bà Protheroe ra cửa đón ông ta, sau đó hai người vào trong.”

Tới đây bà Marple lại dừng.

“Có thể bà ấy ngồi mẫu cho anh ta chăng?” tôi gợi ý.

“Có thể,” bà Marple đáp.

“Rồi họ trở ra — lúc nào?”

“Khoảng mười phút sau.”

“Bà ước chừng thôi hả?”

“Chuông đồng hồ nhà thờ vừa gõ báo nửa giờ. Họ tản bộ từ khu vườn ra cổng và đi xuôi đường làng, và ngay phút ấy tiến sĩ Stone từ phía lối mòn dẫn về Old Hall đi đến, ông ta bước qua bục trèo và gặp họ. Họ cùng nhau đi bộ về phía làng. Đến cuối đường làng thì họ gặp cô Cram, ấy là tôi nghĩ thế nhưng không dám chắc. Có lẽ là cô Cram vì người ấy mặc váy ngắn lắm.”

“Bà ắt phải có thị lực rất tốt mới có thể quan sát xa đến thế, bà Marple.”

“Tôi đang quan sát một con chim,” bà Marple nói. “Một chứ chim hồng tước có mào vàng, tôi đoán vậy. Một chứ chim nhỏ dễ thương. Tôi mang ống nhòm, vì vậy nên tôi mới thấy cô Cram đến gặp họ - nếu đúng là cô Cram, tôi nghĩ thế.”

“À, có thể là như thế,” đại tá Melchett nói. “Này, vì bà có vẻ quan sát rất tốt, bà có tình cờ để ý thái độ của bà Protheroe và ông Redding khi họ đi trên đường không?”

“Họ mỉm cười và trò chuyện,” bà Marple đáp. “Trông họ vô cùng vui vẻ khi ở bên nhau, nếu ông hiểu tôi định nói gì.”

“Họ không tỏ ra bối rối hoặc lo lắng gì sao?”

“Ô không! Ngược lại là đằng khác.”

“Kỳ cục thật,” viên đại tá nói. “Có điều gì đó cực kỳ quái lạ trong toàn bộ sự việc này.”

Bà Marple bất thần làm chúng tôi kinh ngạc bằng lời nhận xét bình thản:

“Bà Protheroe giờ đã nhận tội chưa?”

“Ủa, làm sao bà đoán ra điều đó, bà Marple?” đại tá hỏi.

“À, tôi nghĩ chuyện ấy có thể xảy ra,” bà Marple đáp. “Tôi cho rằng Lettice cũng nghĩ như vậy. Thực sự là một con bé rất sắc sảo, nhưng không phải lúc nào cũng trung thực đâu. Vậy là Anne Protheroe khai mình đã giết chồng. Chà chà. Tôi không tin đó là sự thật. Không, tôi hầu như chắc chắn điều đó không đúng. Với một phụ nữ như Anne Protheroe thì không thể, mặc dù ta không bao giờ hoàn toàn chắc chắn về chuyện của người khác, đúng không? Chí ít theo những gì tôi đã tìm thấy. Vậy bà ta khai đã bắn ông chồng lúc nào?”

“Vào lúc sáu giờ hai mươi. Ngay sau khi nói chuyện với bà xong.”

Bà Marple chầm chậm lắc đầu ra vẻ thương hại. Kiểu thương hại cho hai thằng già đầu mà còn ngốc nghếch đến mức tin vào một chuyện như thế, tôi nghĩ. Chí ít là chúng tôi cảm thấy thế.

“Bà ta bắn bằng cái gì?”

“Súng lục.”

“Bà ta lấy nó ở đâu?”

“Bà ta mang theo trong người.”

“À, không đúng đâu,” bà Marple nói với vẻ quả quyết bất ngờ. “Tôi thề là như vậy. Bà ta không hề mang theo vật ấy bên mình.”

“Có thể bà không nhìn thấy thì sao!”

“Tất nhiên là tôi phải nhìn thấy chứ.”

“Nếu bà ta để khẩu súng trong xắc tay.”

“Nhưng bà ta đâu có mang theo xắc tay.”

“À, cũng có thể bà ta giấu nó trong — ơ — trong người!”

Bà Marple liếc nhìn ông cảnh sát trưởng một cách thất vọng và coi thường:

“Đại tá Melchett kính mến, ông thừa biết các thiếu phụ ngày nay ra sao chứ. Họ chẳng hề biết xấu hổ khi khoe da khoe thịt. Ngay cả khăn quàng cổ bà ta còn không mang theo, huống hồ!”

Melchett vẫn ngoan cố:

“Bà phải thừa nhận là mọi việc đều trùng khớp, về thời gian thì đồng hồ để bàn ngừng chạy lúc sáu giờ hăm hai phút…”

Bà Marple quay sang phía tôi:

“Mục sư không định nói là mục sư vẫn chưa kể ông cảnh sát nghe về chiếc đồng hồ chứ?”

“Cái đồng hồ làm sao hả mục sư Clement?”

Nghe tôi kể xong, ông ta tỏ ra rất bực mình:

“Trời đất, tại sao tối hôm qua ông không nói với Slack?”

“Vì ông ta có cho tôi mở miệng đâu,” tôi đáp.

“Vô lý, ông phải nài nỉ chứ.”

“Có thể Thanh tra Slack xử sự với ông hoàn toàn khác hẳn xử sự với tôi. Tôi không hề có chút cơ hội nào để nài nỉ ông ta.”

“Nói chung đây là một việc kỳ lạ,” Melchett nói. “Nếu có người thứ ba đến và nhận tội giết người này thì tôi phải vào nhà thương điên mất thôi.”

“Nếu tôi được phép đề xuất…” bà Marple lẩm bẩm.

“Gì kia?”

“Nếu ông kể cho ông Redding nghe việc bà Protheroe nhận tội rồi giải thích với anh ta rằng ông thực sự không tin bà ấy giết người. Rồi sau đó nếu ông đến gặp bà Protheroe và bảo rằng Lawrence đã đầu thú — lúc ấy có thể mỗi người họ sẽ nói ra sự thật với ông. Và sự thật thì có ích, mặc dù tôi dám chắc là họ không hiểu biết nhiều về bản thân đâu, tội nghiệp.”

“Rất có lý, nhưng chỉ có hai người đó mới có động cơ giết Protheroe mà thôi.”

“Ô, tôi không định nói vậy đâu, đại tá Melchett,” bà Marple nói.

“Sao, bà nghĩ có thể còn có ai khác nữa à?”

“Ồ vâng, đúng vậy đó,” bà đưa ngón tay ra đếm, “một, hai, ba, bốn, năm, sáu — phải, có thể là bảy người. Tôi nghĩ ít nhất bảy người có thể rất mừng rỡ nếu đại tá Protheroe bị trừ khử.”

Viên đại tá nghệt mặt nhìn bà già.

“Bảy người à? Ở làng St. Mary Mead này sao?”

Bà Marple đĩnh đạc gật đầu.

“Ông nhớ cho là tôi không nêu tên ai cả,” bà nói. “Vậy không hay. Nhtmg tôi e rằng cuộc đời này có quá nhiều cái ác. Một quân nhân tử tế chính trực và danh giá như ông không thể biết đến những chuyện này đâu, ông đại tá ạ.”

Tôi nghĩ ông cảnh sát trưởng sắp bị đột quỵ đến nơi.

Chương 10

Lời bình phẩm của Melchett về bà Marple sau khi chúng tôi ra về hoàn toàn chẳng có chút nào khen ngợi: “Cái bà cô già héo quắt ấy suốt đời hầu như không bước chân ra khỏi làng mà cứ tưởng cái gì mình cũng biết! Thật ngớ ngẩn lố bịch! Bà ta thì hiểu gì về cuộc đời kia chứ?” Tôi ôn tồn bảo, cho dẫu không chút nghi ngờ rằng bà Marple chẳng hiểu biết chút gì về Cuộc Đời viết hoa, thì trên thực tế bà ấy vẫn nắm được mọi chuyện xảy ra ở làng St. Mary Mead này.

Melchett bất đắc dĩ phải thừa nhận điều đó, vì dù sao bà ta cũng là một nhân chứng quan trọng — đặc biệt quan trọng với ý kiến về bà Protheroe.

“Này, có thể tin vào điều bà ta nói chứ?”

“Nếu bà Marple nói bà Protheroe không mang súng theo thì ông cứ tin đúng là như thế,” tôi đáp. “Nếu có một chút xíu khả năng xảy ra việc đó, bà ấy cũng sẽ tinh ý nhận ra ngay.”

“Đúng thế. Giờ chúng ta nên đến xưởng vẽ thì tốt hơn.”

Cái nơi gọi là xưởng vẽ chỉ là một nhà kho đơn sơ không cửa sổ mà chỉ có một ô lấy ánh sáng từ trên mái nhà. Lối ra vào duy nhất một cửa cái. Xem xét chán chê rồi, Melchett ngỏ ý sẽ cùng với thanh tra đến thăm nhà mục vụ.

“Giờ thì tôi về đồn đây.”

Khi tôi bước vào nhà qua cửa chính, tiếng trò chuyện rì rầm vẳng đến tai tôi. Tôi mở cửa phòng khách. Cô Gladys Cram đang trò chuyện sôi nổi với Griselda trên ghế sofa. Cô ngồi bắt chéo chân, cặp đùi mang vớ dài màu hồng bóng nhoáng, và tôi có cơ hội để quan sát thấy cô mặc quần chẽn bằng lụa sọc màu hồng.

“Mình đấy à, Len,” Griselda nói.

“Chào buổi sáng, thưa mục sư Clement,” cô Cram nói. “Tin về ông đại tá thật quá khủng khiếp mục sư nhỉ? Đáng thương cho ông lão.”

“Cô Cram có nhã ý đến giúp chúng ta cùng với các nữ Hướng đạo sinh*. Chủ nhật tuần trước chúng ta có kêu gọi người giúp đỡ, mình nhớ không?”

Tôi nhớ chứ, và nghe giọng Griselda, tôi đoan chắc cô Cram sẽ không bao giờ tự nguyện tham gia nếu không có sự cố giật gân vừa xảy ra ở nhà mục vụ.

“Em vừa nói với bà Clement là em nghe tin này chẳng khác nào sét đánh ngang tai,” cô Cram nói tiếp. “Trong ngôi làng hẻo lánh nhỏ xíu này — về khoản hẻo lánh thì mục sư phải công nhận — không có đến cái rạp phim câm cũng không có phim lồng tiếng — vậy mà lại có án mạng? Nghe nạn nhân là đại tá Protheroe em lại càng không tin nổi. Dù sao loại người như ông ta thì đâu có đáng bị giết!”

Tôi không biết theo cô Cram thì đâu là tiêu chuẩn cần thiết cho việc bị mưu sát. Tôi không bao giờ chú ý đến việc người bị giết hại phải thuộc về một tầng lớp đặc biệt nào, nhưng chắc chắn trong cái đầu tóc vàng ngắn cũn cỡn như con trai kia đang có ý nghĩ nào đó.

“Vậy nên cô Cram mới tạt qua đây tìm hiểu sự tình,” Griselda nói.

Tôi sợ cách nói thẳng ấy sẽ làm phật ý cô nàng, nhưng cô ta chỉ hất đầu ra sau rồi hoác miệng cười to, khoe cả răng cả lợi:

“Bà tinh ý quá đi, bà Clement. Nhưng chuyện như vầy ai mà chẳng muốn biết hết mọi ngóc ngách, đúng không bà? Em cam đoan bà muốn em giúp các nữ hướng đạo sinh kiểu nào thì em cũng sẵn sàng giúp. Việc đó rất thú vị, mà tính em thì ham vui. Không phải vì công việc của em không tốt hay lương không cao hay tiến sĩ Stone không tử tế với em đâu. Nhưng một đứa con gái muốn có chỗ giao du sau giờ làm việc thì ngoài bà ra, còn ai ở làng này để mà tán chuyện ngoài mấy bà già ác ôn kia, hả bà Clement?”

“Có Lettice Protheroe đấy,” tôi nói.

Gladys Cram hất hàm:

“Cô ta quá cao sang kiêu ngạo đối với hạng tiện dân như em. Tự cho mình là nhất xứ nên chẳng thèm hạ mắt ngó tới một đứa con gái phải làm việc để kiếm sống. Vậy chứ chính em đã nghe cô ta nói đến việc tự mình đi làm nuôi thân đó. Nhưng thử hỏi ai thèm thuê cô ta chứ? Rồi xem, chỉ ba bữa là bị đuổi cổ liền. Cô ta có mà làm ma-nơ-canh, tròng quần áo vô rồi lượn tới lượn lui, chỉ vậy thôi.”

“Lettice làm người mẫu thì rất tốt,” Griselda chẳng hề có ý nanh ác. “Mặt cô ấy xinh xắn như vậy mà. Nhưng cô ấy nói đến việc đi làm hồi nào vậy?”

Cô Cram lúng túng một chút nhưng rồi lấy lại vẻ láu lỉnh thường lệ:

“Tin ấn tượng phải không bà? Nhưng đúng là cô ta đã nói vậy. Theo em nghĩ chuyện nhà cô ta chẳng vui vẻ gì đâu. Bắt em sống chung với dì ghẻ thì em cũng chẳng ở lấy được một phút.”

“Ô, nhưng cô là người rất can đảm và tự lập,” Griselda nghiêm trang nói, và tôi nhìn nàng ngờ vực.

Cô Cram hài lòng thấy rõ:

“Chính xác luôn, em là vậy đó. Tử tế thì em nghe lời, chứ đừng có mà điều khiển em nha. Trước đây không lâu có người xem chỉ tay em đã phán như vậy. Không, em không phải loại người chịu ngồi yên để cam chịu bị bắt nạt đâu. Mà em cũng đã nói rõ với tiến sĩ Stone là em phải có ngày nghỉ thường niên. Mấy ông làm khoa học thì cứ coi con gái bọn em chẳng khác gì cỗ máy — hầu như chẳng để ý hoặc nhớ ra có nó ở đó.”

“Làm việc với tiến sĩ Stone, cô có thấy vui không? Nếu cô thích môn khảo cổ học thì công việc này sẽ rất thú vị.”

“Tất nhiên là em không hiểu biết nhiều về bộ môn này,” cô gái thú nhận. “Cái chuyện đào mồ cuốc mả người chết hàng trăm năm rồi — à — có vẻ quá tò mò tọc mạch đúng không bà? Vậy mà tiến sĩ Stone lại mải mê công việc ấy đến độ em mà không nhắc thì ông ta cũng quên luôn ăn uống.”

“Sáng nay ông ấy có ở chỗ khai quật không?” Griselda hỏi.

Cô Cram lắc đầu.

“Sáng nay ông ấy hơi khó ở,” cô giái thích. “Không dậy làm việc nổi. Có nghĩa là hôm nay con bé Gladys này được nghỉ.”

“Ta xin lỗi,” tôi nói.

“Ô, đâu có gì. Chưa có cái chết thứ hai đâu. Nhưng thưa mục sư Clement, em nghe nói suốt sáng nay mục sư ở đồn cảnh sát. Mục sư nói em nghe họ nghĩ gì vậy?”

“À,” tôi chậm rãi nói, “vẫn còn một số việc chưa xác minh.”

“Ái chà! Rốt cuộc thì họ không tin đó là Lawrence Redding. Anh ấy bảnh trai quá, đúng không? Hệt như tài tử xinê. Khi chào hỏi ai thì anh ấy mỉm cười mới dễ thương làm sao. Em thực sự không tin vào tai mình khi nghe cảnh sát bắt ảnh. Thậm chí người ta còn nói bọn họ rất đần độn — bọn cảnh sát đó.”

“Trong trường hợp này thì cô khó mà lên án họ,” tôi nói. “Ông Redding tự đầu thú mà.”

“Cái gì?” cô gái lặng người đi thấy rõ. “Chà — anh chàng khốn khổ! Nếu em giết người thì em không dại gì mà đi nộp mình. Cứ tưởng Lawrence Redding phải khôn ngoan hơn, ai lại đầu hàng như vậy chứ! Mà vì sao anh ta giết Protheroe? Anh ta khai gì vậy? Chỉ là do cãi nhau thôi à?”

“Chuyện anh ta giết ông ấy thì không hoàn toàn chắc chắn,” tôi đáp.

“Nhưng đúng là vậy rồi — nếu anh ấy nhận mình giết người thì thực sự anh ấy phải biết chứ thưa mục sư?”

“Tất nhiên anh ta phải biết,” tôi đồng ý. “Nhưng lời khai của anh ta không thuyết phục cảnh sát.”

“Nhưng tại sao anh ấy lại nhận tội nếu không có làm?”

Về điểm này tôi không có ý định thông tin thêm cho cô Cram, vì thế tôi nói lấp lửng:

“Ta nghĩ trong tất cả những vụ án quan trọng thì cảnh sát thường nhận được nhiều lá thư thú tội như thế.”

“Bọn ngu xuẩn!” Cô Cram đón nhận tin này bằng giọng điệu vừa ngờ vực vừa khinh bỉ.

Rôi cô nói thêm: “Em thì em chẳng bao giờ làm vậy.”

“Ta tin em không bao giờ như thế,” tôi nói.

“À, giờ em phải biến đây,” cô thở dài rồi đứng lên. “Phải báo tin ông Redding tự thú giết người cho tiến sĩ Stone mới được.”

“Ông ấy có quan tâm chuyện này không?” Griselda hỏi.

Cô Cram lúng túng cau mày. “Ông ấy thiệt kỳ lạ, bà chẳng bao giờ nói chuyện với ông ta được đâu. Lúc nào cũng chỉ nghĩ đến chuyện quá khứ. Giả sử ông ta có cơ hội ngắm con dao Crippen* từng cắt cổ vợ hắn ta thì ổng cũng không thích bằng ngắm nghía lưỡi dao đồng cũ han rỉ đào được ở mấy gò mả đó.”

“À, ta phải thú nhận là ta đồng ý với ông ấy,” tôi lên tiếng.

Cô Cram tỏ vẻ không hiểu và hơi khinh khi, sau đó cô lặp lại lời chào và ra về. Khi cánh cửa khép lại sau lưng cô ta, Griselda lên tiếng:

“Cô ấy không đến nỗi tệ lắm đâu, thật đó mình ạ. Tất nhiên cũng tầm thường dung tục, nhưng là loại phụ nữ to khỏe và vui tính mà ta không thể ghét được. Em tự hỏi thật ra điều gì khiến cô ấy tìm đến đây mình nhỉ?”

“Do tò mò thôi.”

“Vâng, em cũng nghĩ vậy. Nào, mình kể em nghe đi Len, em nôn nóng quá.”

Tôi ngồi xuống và kể tường tận mọi việc xảy ra sáng nay, Griselda thỉnh thoảng xen vào vài thán từ bày tỏ vẻ ngạc nhiên và quan tâm.

“Rốt cuộc người Lawrence theo đuổi là Anne chứ không phải Lettice! Chúng ta có mắt mà như mù! Chắc hẳn đó là điều hôm qua bà Marple nói bóng nói gió, mình có nghĩ vậy không?”

“Có mình ạ,’” tôi vừa nói vừa ngoảnh đi.

Mary bước vào.

“Có hai người mới tới — ở tòa báo, họ nói vậy. Ông có tiếp họ không?”

“Không, dứt khoát là không,” tôi đáp. “Bảo họ đến gập Thanh tra Slack ở đồn cảnh sát đi.”

Mary gật đầu và quay ra. Tôi nói với theo:

“Chừng nào cô tống khứ được họ thì quay lại đây nhé. Tôi muốn hỏi cô vài điều.”

Mary lại gật đầu. Vài phút sau cô trở vào.

“Mệt người mới đuổi được họ đi,” cô ta nói. “Mục sư chưa từng thấy ai lì lợm vậy đâu. Không biết làm sao mà từ chối nữa!”

“Tôi nghĩ chúng ta sẽ còn gặp rắc rối với họ nữa đấy,” tôi bảo. “Mary này, điều tôi muốn hỏi cô là: Cô có hoàn toàn chắc chắn chiều tối hôm qua cô không nghe thấy tiếng súng nổ không?”

“Tiếng súng bắn ông đại tá hả? Không, tất nhiên là tui không nghe, chứ nếu nghe thì tui đã chạy vô coi chuyện gì xảy ra rồi.”

“Phải, nhưng… ” Nhớ lại bà Marple đã nói mình nghe có tiếng súng ‘trong rừng’, tôi chuyển sang hỏi cách khác. “Cô có nghe thấy tiếng súng nào khác — từ phía rừng chẳng hạn?”

“Chà! Để tui nhớ lại coi.” Cô ngập ngừng. “Tui nghĩ là có. Chỉ có một phát thôi chứ không nhiều, mà tiếng nổ lạ lắm.”

“Chính xác lúc mấy giờ?” Tôi hỏi.

“Giờ hả?”

“Phải, mấy giờ?”

“Tui không nói chính xác được, chỉ biết chắc là ngay sau lúc uống trà buổi chiều.”

“Cô có thể nói chính xác hơn một chút được không?”

“Không, không được. Tui còn nhiều việc phải làm mà, đúng không? Đâu phải lúc nào cũng rảnh mà đi dòm đồng hồ — chuyện đó chẳng ích gì — đồng hồ báo thức thì mỗi ngày chậm tới bốn mươi lăm phút, mà hết chuyện nọ tới chuyện kia, làm sao tui biết chính xác là mấy giờ được.” Điều này có thể giải thích vì sao bữa ăn nào của chúng tôi cũng không bao giờ đúng giờ, lúc thì quá muộn còn lúc thì quá sớm.

“Trước khi ông Redding đến có lâu không?”

“Không, không lâu. Chừng mươi — mười lăm phút thôi — không hơn.”

Tôi gật gù tỏ vẻ hài lòng.

“Xong chưa?” Mary hỏi. “Tại vì tui muốn nói là tui đang để nguyên tảng thịt trong lò và bánh pudding thì quá lửa rồi.”

“Được, cô có thể đi.”

Cô ta ra khỏi phòng, còn tôi quay sang Griselda:

“Mình không bảo ban cho cô ta biết lễ phép một chút sao?”

“Em nói rồi nhưng cô ta có nhớ đâu. Mình phải nhớ là cô ta mới vào nghề.”

“Tôi biết rõ điều đó,” tôi nói. “Nhưng không thể giữ mãi cái lối thiếu kinh nghiệm mới vào nghề như thế. Tôi nghĩ mình cũng cần dạy Mary chút ít về nấu nướng nữa.”

“À, em không đồng ý với mình đâu nhé,” Griselda đáp. “Mình thừa biết chúng ta không có nhiều tiền để thuê người hầu. Hễ lúc nào họ làm tốt hơn là chắc chắn họ sẽ bỏ chúng ta mà đi. Họ kiếm chỗ khác lương cao hơn là chuyện bình thường. Nhưng chừng nào Mary còn nấu ăn dở và cư xử kém như thế — à, thì chúng ta còn an tâm là không ai muốn thuê cô ta mình ạ.”

Tôi nhận ra cách quản lý người hầu của vợ tôi không hoàn toàn bừa bãi như tôi tưởng, mà có cơ sở lập luận hẳn hoi. Thuê một cô hầu với cái giá phải chấp nhận việc cô ta không biết nấu nướng, lại thường xuyên xán thúng đụng nia và bình phẩm về người khác thô lỗ đến sửng sốt, thế có đáng không, thì còn là việc phải bàn cãi.

“Dù sao đi nữa, lúc này mà cô ta cư xử tệ hơn trước thì mình cũng phải chấp nhận thôi,” Griselda nói tiếp. “Mình không thể mong cô ta thương cảm về cái chết của đại tá Protheroe khi chính ông ta giam bạn trai của cô ấy.”

“Protheroe bắt giam bạn trai cô ấy à?”

“Vâng, vì tội săn trộm. Là Archer, mình biết anh ta mà. Mary đã đi lại với anh ta hai năm nay rồi.”

“Anh không biết chuyện ấy.”

“Len yêu dấu, mình thì có bao giờ để ý chuyện gì đâu!”

“Thật kỳ quặc là người nào cũng bảo tiếng súng nổ vọng từ khu rừng cả.”

“Em nghĩ chuyện ấy không có gì là kỳ quặc,” Griselda nói. “Mình thấy đó, người ta thường xuyên nghe súng nổ trong rừng. Vì thế đương nhiên khi nghe tiếng súng nổ, người ta sẽ nghĩ ngay rằng nó ở trong rừng. Có thể tiếng nổ ấy hơi to hơn bình thường một chút. Dĩ nhiên nếu người ta ở phòng kế bên, họ sẽ nhận ra là súng nổ ngay trong nhà, nhưng cửa sổ nhà bếp lại trông ra hướng khác, nên em cho là Mary không thể nghĩ khác hơn.”

Cửa lại mở.

“Đại tá Melchett quay lại,” Mary nói. “Có ông thanh tra nữa, họ nói muốn gặp mục sư. Đang ở trong phòng làm việc.”

Chương 11

Thoáng nhìn tôi đã thấy đại tá Melchett và Thanh tra Slack không nhất trí với nhau về vụ án này. Melchett tỏ ra bực bội cáu kỉnh còn viên thanh tra thì mật sưng mày sỉa.

“Phải nói là tôi rất tiếc vì Thanh tra Slack không đồng ý với tôi rằng cậu Redding vô tội.”

“Nếu không giết người thì anh ta đi đầu thú làm gì cơ chứ?” Slack ngờ vực hỏi.

“Ông nhớ giùm là bà Protheroe cũng hành động hệt như thế thôi, Slack à.”

“Chuyện đó khác. Bà ta là phụ nữ, mà phụ nữ thì hành động theo kiểu ngốc nghếch. Tạm thời tôi không nói là bà ta giết người. Bà ta nghe Redding bị kết tội, thế là bà ta bịa ra câu chuyện của mình. Mấy chiêu này tôi rành lắm. Đàn bà mà làm chuyện điên khùng thì có nói ông cũng chẳng tin đâu. Nhưng Redding thì khác. Đầu óc anh ta chặt chẽ đâu ra đó. Và nếu anh ta thú nhận mình phạm tội, à, thì tôi nói rằng anh ta có làm. Khẩu súng đó là của anh ta — ông đừng quên điều đó. Và nhờ câu chuyện của bà Protheroe mà chúng ta biết được động cơ của anh ta. Trước đây đó không phải là điểm chính, nhưng giờ thì chúng ta biết rồi — sao, mọi việc giờ đã rõ rành rành.”

“Theo ông thì anh ta có thể bắn Protheroe sớm hơn không? Vào sáu giờ rưỡi chẳng hạn?”

“Anh ta không thể làm điều đó.”

“Ông có kiểm tra các hoạt động của anh ta không?”

Viên thanh tra gật đầu.

“Vào lúc sáu giờ mười phút, anh ta ở trong làng, gần Blue Boar. Từ đó anh ta đi theo con đường làng phía sau nơi bà già nhà ở gần đó trông thấy anh ta, như bà ấy đã báo với ông — phải nói là bà ấy không bỏ qua điều gì — và có cuộc hẹn với bà Protheroe ở xưởng vẽ trong vườn. Họ cùng rời xưởng vẽ ngay sau sáu giờ rưỡi và đi theo con đường làng vào làng rồi gặp tiến sĩ Stone. Ông Stone làm chứng về việc này — tôi đã gặp ông ấy. Họ đứng trò chuyện vài phút cạnh bưu điện, rồi bà Protheroe vào nhà bà Hartnell mượn cuốn tạp chí về làm vườn. Tôi đã gặp bà Hartnell rồi — đúng như vậy. Bà Protheroe ở lại đó trò chuyện với bà Hartnell cho đến bảy giờ đúng, rồi bà ta bảo là đã muộn và phải về nhà.”

“Thái độ bà ta lúc ấy ra sao?”

“Rất vui vẻ thoải mái, bà Hartnell nói vậy. Tinh thần ổn định — bà Hartnell quả quyết rằng đầu óc bà ta không có vấn đề gì.”

“Nói tiếp xem nào.”

“Còn Redding anh ta đi với tiến sĩ Stone đến Blue Boar và cùng nhau uống rượu. Anh ta rời quán lúc bảy giờ kém hai mươi, đi nhanh theo đường làng rồi xuống con đường dẫn về nhà mục vụ. Nhiều người trông thấy anh ta.”

“Lần này anh ta không đi con đường phía sau làng à?” đại tá bình luận.

“Không — anh ta đi theo con đường phía trước, hỏi tìm mục sư, nghe nói đại tá Protheroe đang ở đó — anh ta vào nhà mục vụ rồi bắn ông ấy — đúng như lời anh ta tự thú! Sự thật đúng là như thế và chúng ta không cần phải tìm kiếm gì thêm.”

Melchett lắc đầu:

“Còn có chứng cứ do bác sĩ cung cấp nữa. Ông đừng bỏ ngoài tai điều đó. Protheroe không thể bị bắn sau sáu giờ rưỡi được.”

“Ối dào, bác sĩ!” Thanh tra Slack khinh khỉnh. “Ông cứ đi mà tin lời bác sĩ. Để họ bẻ trụi hàm răng của ông xong rồi mới xin lỗi xin phải, trong khi đó thì ông đang đau ruột thừa. Bác sĩ thời nay toàn một giuộc như vậy!”

“Đây không phải việc chẩn đoán bệnh, về điểm này thì bác sĩ Haydock khẳng định chắc chắn tuyệt đối. Ông không thể chống lại chứng cứ pháp y Slack ạ.”

“Dù gì đi nữa cũng còn lời chứng của tôi,” đột nhiên tôi nhớ lại tình tiết bị bỏ quên. “Lúc tôi chạm vào thì tử thi đã lạnh ngắt. Tôi thề như vậy.”

“Ông thấy chưa, Slack?” Melchett nói.

Thanh tra Slack vui vẻ chịu thua.

“À, tất nhiên, nếu là như thế. Nhưng vụ án này hay đấy. Có thể nói là ông Redding cứ quá nôn nóng muốn bị treo cổ thôi.”

“Bản thân sự việc này theo tôi có gì đó không bình thường,” đại tá Melchett nhận xét.

“À, không giải thích được tính khí đâu,” viên thanh tra nói. “Có nhiều quý ông trở nên khá gàn dở sau chiến tranh. Tôi cho rằng giờ ta phải bắt đầu lại từ đầu.” Ông ta quay sang tôi. “Vì sao mục sư lại khiến tôi hiểu sai lạc về chuyện cái đồng hồ, tôi thật không hiểu nổi thưa mục sư. Ông đã cản trở tư pháp công chính.”

Tôi cảm thấy bị xúc phạm:

“Tôi đã ba lần cố gắng nói, nhưng lần nào cũng vậy, ông đều bắt tôi câm miệng và không thèm nghe.”

“Đó chỉ là cách nói thôi, thưa ngài. Lẽ ra mục sư hoàn toàn có thể nói với tôi nếu muốn nói. Đồng hồ và tờ thư có vẻ hoàn toàn ăn khớp với nhau. Bây giờ theo mục sư thì cái đồng hồ chạy sai giờ. Tôi chưa bao giờ gặp trường hợp này. Dù sao thì vặn đồng hồ nhanh hơn mười lăm phút là để làm gì chứ?”

“Là để cho đúng giờ.”

Viên thanh tra khịt mũi.

“Tôi nghĩ ông không cần phải nói tiếp chuyện này, thanh tra ạ,” đại tá Melchett nói khéo. “Điều chúng ta cần bây giờ là bà Protheroe và anh chàng Redding phải khai thật. Tôi đã gọi điện cho Haydock và yêu cầu ông ấy đưa bà Protheroe đến. Khoảng mười lăm phút nữa họ phải có mặt ở đây. Tôi nghĩ trước hết nên gọi cả Redding đến đây nữa.”

“Tôi sẽ liên hệ với đồn,” Thanh tra Slack nói và nhấc điện thoại.

“Và bây giờ chúng ta sẽ làm việc tại phòng này,” ông ta vừa đặt ống nghe xuống vừa nói.

Ông ta nhìn tôi đầy ngụ ý.

“Có lẽ ông muốn tôi ra ngoài phải không,” tôi nói.

Thanh tra lập tức mở cửa cho tôi. Melchett gọi với theo:

“Khi nào cậu Redding đến thì mục sư quay lại nhé? Ông là bạn cậu ta, có thể ông sẽ đủ uy lực để thuyết phục cậu ta nói ra sự thật.”

Tôi nhận ra vợ tôi và bà Marple đang chụm đầu vào nhau.

“Chúng em đang bàn bạc mọi khả năng có thể xảy ra,” Griselda nói. “Tôi ước chi bà có thể giải quyết vụ này, bà Marple ạ, giống như bà đã làm trong vụ nhà bà Wetherby bị mất trộm xâu tôm lột đó. Mọi chuyện là do nó gợi cho bà nhớ lại một chuyện hoàn toàn khác về bao than đá.”

“Cô cười nhạo tôi à, cô em thân mến,” bà Marple nói, “nhưng xét cho cùng đó là cách rất đúng đắn để tìm ra sự thật. Chính là cái người ta gọi là trực giác và tranh cãi về nó. Trực giác cũng giống như việc đọc đúng một từ mà không cần phải đánh vần. Một đứa trẻ không thể làm việc này vì nó có quá ít kinh nghiệm, nhưng người lớn thì biết rõ vì họ đã thường xuyên nhìn thấy trước đó rồi. Mục sư hiểu tôi muốn nói gì không, thưa mục sư?”

“Có, tôi nghĩ là tôi hiểu,” tôi chậm rãi trả lời. “Ý bà là nếu một sự việc nhắc ta nhớ đến một sự việc khác — à, thì có thể đó là sự việc tương tự.”

“Chính xác.”

“Vậy chính xác là vụ mưu sát đại tá Protheroe gợi bà nhớ đến điều gì?”

Bà Marple thở dài.

“Chỗ này đúng là khó. Tôi đã nghĩ đến rất nhiều chuyện tương tự, chẳng hạn thiếu tá Hargraves, người quản lý tài sản của nhà thờ và là người rất được kính trọng, hóa ra ông ta lại có vợ lẽ con riêng — một bà từng là hầu phòng, nghĩ mà xem! Lại có năm đứa con — chính xác là năm đứa — khiến vợ và con gái ông ta bị sốc khủng khiếp.”

Tôi cố hết sức nhưng không sao hình dung được đại tá Protheroe trong vai người phạm tội vụng trộm.

“Rồi còn có chuyện giặt ủi nữa,” bà Marple nói tiếp. “Bà Hartnell sơ ý bỏ quên chiếc trâm cài đính ngọc mắt mèo của mình trong chiếc áo choàng có diềm xếp nếp và đưa tới hiệu giặt. Người đàn bà nhận đồ giật không hề tham chiếc trâm ấy và hoàn toàn không phải là kẻ cắp, nhưng bà ta lại mang nó đi giấu trong nhà một người đàn bà khác rồi báo cảnh sát là bà ta thấy người đàn bà này lấy nó. Là ác ý, các vị biết không, hoàn toàn là ác ý, mà động cơ lạ lùng thay là do thù tình. Dĩ nhiên là vì một người đàn ông. Bao giờ cũng vậy.”

Lần này dù có nghĩ xa hơn nữa tôi cũng không liên hệ được việc tương đương. Bà Marple vẫn tiếp tục với giọng mơ màng:

“Rồi chuyện cô con gái của Elwell khốn khổ — một cô gái xinh đẹp thanh cảnh — lại tìm cách trấn áp cậu em trai mình. Rồi vụ người chơi đàn ống biển thủ tiền chi cho chuyến du lịch của đội đồng ca nam (trước khi ông về nhậm chức ở đây) vì vợ anh ta nợ nần ngập đầu. Phải, từ vụ này người ta nghĩ đến nhiều — rất nhiều việc khác nữa, nhưng rất khó tiếp cận sự thật.”

‘‘Mong bà nói cho tôi biết, bảy người bị tình nghi là những ai?” tôi hỏi.

“Bảy nghi can ấy ạ?”

“Bà đã nói theo bà có đến bảy người có thể — à, vui mừng trước cái chết của đại tá Protheroe mà.”

“Tôi nói thế ư? À, tôi nhớ ra mình có nói.”

“Chuyện ấy có thật không?”

“Ô, chắc chắn là có thật ạ. Nhưng tôi không nên nhắc tên họ ở đây. Mục sư có thể hoàn toàn tự mình nghĩ ra họ, tôi chắc chắn thế.”

“Thực sự tôi không thể. Theo tôi là Lettice Protheroe, bởi lẽ con bé có khả năng được hưởng gia tài sau khi bố nó qua đời. Nhưng việc này mà quy cho cô ấy thì vô lý quá, và ngoài cô ấy ra thì tôi không nghi ngờ ai khác.”

“Còn cô thì sao, cô em?” bà Marple quay sang hỏi Griselda.

Mặt Griselda đỏ bừng khiến tôi khá bất ngờ. Mắt nàng dường như rơm rớm. Nàng vặn vẹo đôi tay nhỏ nhắn rồi kêu lên phẫn nộ:

“Ôi, thiên hạ đáng ghét — đáng ghét quá đi. Họ nói gì vậy chứ! Chỉ toàn những chuyện độc địa xấu xa…”

Tôi ngạc nhiên nhìn nàng. Hình như Griselda không bối rối lo âu đến mức ấy. Nhận ra ánh mắt của tôi, nàng cười gượng:

“Đừng nhìn em như thể mẫu vật lạ khiến mình tò mò, cũng đừng nóng vội mà đi chệch hướng Len à. Em không nghĩ là Lawrence hay Anne, mà Lettice cũng vô can. Thế nào chúng ta cũng tìm ra vài manh mối khác.”

“Tất nhiên có bức thư đó,” bà Marple nói. “Cô nhớ lại xem, sáng nay tôi đã nói bức thư ấy hết sức kỳ lạ.”

“Thư có vẻ xác định thời điểm ông ta chết,” tôi nói. “Nhưng điều đó có xảy ra như vậy không? Bà Protheroe vừa mới rời văn phòng, chỉ đủ thời gian đi đến xưởng vẽ. Cách duy nhất tôi có thể giải thích việc này là Protheroe xem đồng hồ tay của mình, và đồng hồ ông ta chạy chậm. Theo tôi có vẻ đó là giải pháp khả thi.”

“Em lại có ý khác,” Griselda nói. “Len ạ, giá sử đồng hồ đã bị chỉnh lùi giờ — à mà không, việc cũng sẽ xảy ra giống như thế thôi — em thật ngốc!”

“Khi anh rời khỏi nhà thì đồng hồ không hề bị chỉnh,” tôi nói. “Anh nhớ anh còn so giờ với đồng hồ đeo tay mà. Tuy nhiên như mình nói thì điều này chẳng liên quan gì đến vấn đề hiện thời.”

“Bà nghĩ sao, bà Marple?” Griselda hỏi.

Bà già lắc đầu.

“Cô em ơi, tôi thú nhận tôi hoàn toàn không suy nghĩ theo hướng ấy. Điều khiến tôi thấy kỳ lạ ngay từ đầu, chính là tiêu đề bức thư.”

“Tôi lại không thấy thế,” tôi nói. “Đại tá Protheroe chỉ viết rằng ông ấy không thể chờ lâu hơn nữa…”

“Vào lúc sáu giờ hai mươi phút à?” bà Marple nói. “Cô hầu Mary của mục sư đã thưa với ông ấy ít nhất phải sáu giờ rưỡi mục sư mới về, và hình như ông ta đã sẵn sàng ngồi chờ đến lúc ấy, thế mà vào sáu giờ hai mươi ông ta lại ngồi xuống viết rằng ‘không thể chờ lâu hơn nữa’.”

Tôi trố mắt nhìn bà già, cảm thấy càng kính trọng hơn năng lực trí tuệ của bà. Với trí thông minh sắc sảo, bà đã nhìn thấy điều mà chúng tôi không nhận ra. Đó là một chuyện kỳ lạ — hết sức kỳ lạ.

“Giá như bức thư không ghi giờ…” tôi nói.

Bà Marple gật đầu.

“Đúng thế ạ, giá như nó đã không ghi giờ!”

Tôi cố moi óc nhớ lại mẩu giấy viết thư với nét chữ nguệch ngoạc không rõ ấy, ở đầu trang ghi 6.20. Con số này rõ ràng không cùng nét chữ với phần còn lại của bức thư.

Tôi há hốc mồm kinh ngạc.

“Giả sử thư không ghi giờ,” tôi nói. “Giả sử khoảng 6 giờ 30 đại tá Protheroe sốt ruột và ngồi vào viết rằng ông ta không thể chờ lâu hơn. Và trong khi ông ta đang viết thì có kẻ nào đó bước vào qua cửa hông…”

“Hoặc là qua cửa chính,” Griselda gợi ý.

“Vậy thì ông ta sẽ nghe tiếng mở cửa và ngẩng lên nhìn.”

“Mục sư nhớ cho là đại tá Protheroe hơi lãng tai,” bà Marple nói.

“Vâng, đúng thế. Ông ta có thể không nghe thấy. Dù vào bằng ngả nào đi nữa, tên sát nhân cũng lẻn đến sau lưng đại tá và bắn ông ta. Rồi hắn ta nhìn thấy bức thư cùng chiếc đồng hồ và nảy ra một ý. Hắn ghi con số 6.20 lèn đầu thư và chỉnh kim đồng hồ về 6 giờ 22 phút. Đó là một ý đồ khôn ngoan nhằm giúp hắn ta có chứng cớ ngoại phạm hoàn hảo, hoặc là hắn ta nghĩ như thế.”

“Và điều chúng ta muốn tìm ra là một ai đó có chứng cứ ngoại phạm rõ rệt vào lúc 6 giờ 20, nhưng lại không hoàn toàn ngoại phạm, à — thật chẳng dễ gì,” Griselda nói. “Ta không thể xác định thời gian.”

“Chúng ta có thể xác định thời gian trong phạm vi giới hạn rất hẹp,” tôi nói.

“Theo Haydock, thời điểm xảy ra vụ án chậm nhất là 6 giờ 30, nhưng tôi nghĩ có thể chuyển đến 6 giờ 35 với lập luận là rõ ràng Protheroe không thể sốt ruột khi chưa đến 6 giờ 30. Theo tôi có thể nói hầu như chúng ta biết rõ điều đó.”

“Còn tiếng súng ấy, tôi có nghe — phải, cứ cho là hoàn toàn có thể như vậy. Và tôi chẳng suy nghĩ gì — hoàn toàn không. Thật bực mình. Tuy nhiên giờ đây khi cố nhớ lại thì tôi thấy hình như tiếng súng ấy khác với tiếng súng mà tôi đã từng nghe. Vâng, đúng là khác hẳn.”

“Lớn hơn hay sao?” tôi gợi ý.

Không, bà Marple không cho rằng tiếng nổ ấy to hơn. Thực sự bà thấy khó nói ràng khác nhau ra sao, nhưng bà vẫn khăng khăng là có khác. Tôi nghĩ có khả năng bà tự thuyết phục mình tin như vậy hơn là thực sự nhớ lại, nhưng bà vừa góp cho chúng tôi một cách nhìn mới rất có giá trị về sự việc này khiến tôi cảm thấy vô cùng kính trọng bà.

Bà đứng lên, lẩm bẩm rằng mình chỉ định tạt qua bàn luận một chút với Griselda thân mến về vụ án — giờ thì xin kiếu. Tôi đưa bà ra tận tường bao và cổng sau rồi trở vào nhà, thấy Griselda đang trầm ngâm suy nghĩ.

“Mình vẫn đang nghĩ ngợi về bức thư ấy à?” tôi hỏi.

“Không Len ạ.” Nàng chợt rùng mình rồi nhún vai với vẻ sốt ruột. “Em đang suy nghĩ, kẻ nào đó hẳn phải thù oán Anne Protheroe ghê lắm.’’

“Thù oán bà ấy ư?”

“Phải. Mình không thấy sao? Không có bằng chứng thực sự chống lại Lawrence — mọi bằng chứng chống lại anh ta đều là cái ta gọi là ngẫu nhiên. Anh ta chỉ tình cờ nảy ra ý định đến đây. Nếu anh ta không đến — à, thì không ai có thể nghĩ anh ta có liên quan đến tội ác được. Nhưng Anne thì khác. Cho là có ai đó biết bà ấy đến đây đúng vào 6 giờ 20 — theo đồng hồ và giờ ghi trên lá thư — thì mọi việc đều nhắm vào bà ấy. Em không nghĩ chỉ vì muốn tạo chứng cứ ngoại phạm mà ai đó đã chỉnh kim đồng hồ — theo em còn hơn thế — họ đã cố gán tội cho bà ấy. Nếu bà Marple không nói rằng Anne không mang súng trong người và cho biết bà ấy chỉ lưu lại một chút trước khi xuống xưởng vẽ — phải, nếu không có những lời ấy thì…” Nàng lại rùng mình. “Len ạ — em cảm thấy có kẻ nào đó rất thù ghét Anne Protheroe. Em… em không thích điều đó.”

Chương 12

Tôi được gọi vào văn phòng khi Lawrence Redding đến.

Trông anh ta phờ phạc và có vẻ gì đó ám muội, tôi nghĩ thế. Đại tá Melchett thân mật chào anh ta.

“Chúng tôi muốn hỏi anh đôi điều — ở đây, ngay tại hiện trường,” ông nói.

Lawrence khẽ nhếch mép cười:

“Làm theo kiểu Pháp à? Diễn lại tội ác đúng không?”

“Đừng nói với chúng tôi bằng cái giọng ấy, anh bạn thân mến,” đại tá Melchett nói. “Anh có biết vừa có người khác cũng đến nhận tội giết người mà anh đã thú nhận gây ra không?”

Những lời ấy lập tức khiến Lawrence bối rối.

“M — một người khác à?” Anh ta lắp bắp. “Là… là ai?”

“Bà Protheroe,” Melchett nhìn anh ta đáp.

“Vô lý. Bà ấy không hề làm chuyện này. Bà ấy không thể làm. Không thể.”

Melchett ngắt lời anh ta:

“Lạ thật, chúng tôi cũng không tin vào câu chuyện của bà ấy. Và có thể nói chúng tôi cũng không tin cả câu chuyện của anh. Bác sĩ Haydock quả quyết án mạng không thể xảy ra vào thời điểm mà anh khai mình đã ra tay.”

“Bác sĩ Haydock nói vậy sao?”

“Đúng thế, và anh thấy đó, dù anh có muốn hay không thì anh cũng đã được minh oan. Và bây giờ chúng tôi muốn anh giúp đỡ, kể cho chúng tôi nghe đích xác chuyện gì đã xảy ra.”

Lawrence vẫn do dự.

“Ông không lừa tôi về… về chuyện bà Protheroe đó chứ? Thực sự ông không nghi ngờ bà ấy sao?”

“Tôi xin lấy danh dự mà nói,” đại tá Melchett đáp.

Lawrence thở dài.

“Tôi là thằng điên,” anh ta nói. “Quá điên khùng! Sao tôi lại có lúc nghĩ rằng bà ấy đã làm điều đó nhỉ…”

“Anh kể cho chúng tôi nghe tất cả về chuyện ấy đi,” viên cảnh sát trưởng gợi ý.

“Cũng chẳng có gì nhiều mà kể. Tôi — tôi gặp bà Protheroe chiều hôm ấy…”

Anh ta ngập ngừng.

“Về việc này thì chúng tôi đã biết cả rồi,” Melchett nói. “Anh có thể nghĩ tình cảm giữa anh và bà ấy là tuyệt đối bí mật, nhưng thực tế mọi người đều biết và bàn tán. Bất luận thế nào thì giờ đây chuyện đã bại lộ.”

“Thế thì rất tốt. Tôi nghĩ ông nói đúng. Tôi đã hứa với mục sư đây…” anh ta đưa mắt nhìn tôi, “sẽ… sẽ ra đi ngay lập tức. Chiều tôi hôm ấy tôi gặp bà Protheroe tại xưởng vẽ lúc 6 giờ 15. Tôi nói với bà ấy về quyết định của mình. Bà ấy cũng đồng ý với tôi rằng chỉ còn có cách đó mà thôi. Chúng tôi — chúng tôi tạm biệt nhau.

“Rồi chúng tôi rời xưởng vẽ, và hầu như gặp tiến sĩ Stone ngay lập tức. Anne cố làm ra vẻ hoàn toàn tự nhiên, còn tôi thì không thể. Tôi cùng Stone đến Blue Boar uống rượu. Sau đó tôi nghĩ mình nên về nhà, nhưng khi đến góc đường này thì tôi đổi ý và quyết định đến gặp mục sư. Tôi muốn có người để kể về chuyện đã xảy ra.

“Cô hầu cho tôi biết mục sư đi vắng nhưng sắp về, và đại tá Protheroe đang ngồi chờ trong phòng làm việc. À, tôi nghĩ việc gì mình lại bỏ đi — như thế có vẻ như mình đang lẩn tránh ông ta. Vì thế tôi bảo mình cũng sẽ đợi, rồi tôi vào phòng làm việc.”

Anh ta dừng lại.

“Rồi sao nữa?” đại tá Melchett hỏi.

“Protheroe đang ngồi trước bàn giấy — đúng như mục sư đã phát hiện. Tôi đến gần — chạm vào người ông ta. Ông ta đã chết. Rồi tôi nhìn xuống và trông thấy khẩu súng lục nằm trên sàn nhà cạnh ông ấy. Tôi nhặt nó lên — và ngay lập tức nhận ra đó là khẩu súng cứa mình.

“Tôi điếng người. Khẩu súng lục của tôi! Và thế là tôi đi ngay đến kết luận, chắc hẳn Anne đã lấy cắp khẩu súng của tôi vào lúc nào đó — để tự kết liễu đời mình nếu bà ấy không thể chịu đựng được nữa. Có thể bà ấy đã hành động ngay hôm ấy. Sau khi chúng tôi vào làng, chắc bà ấy đã quay lại và — và — ôi! Tôi phát điên khi nghĩ đến điều đó. Nhưng đúng là tôi nghĩ thế. Tôi nhét súng vào túi và bỏ đi. Vừa ra tới cổng nhà mục vụ thì tôi gặp mục sư đây. Mục sư nói gì đó một cách tự nhiên về việc có hẹn với Protheroe — còn tôi đột nhiên muốn phá lên cười. Thái độ của mục sư vẫn bình thường như mọi ngày còn tôi thì sắp bị treo cổ. Tôi nhớ mình đã hét to một câu gì đó ngớ ngẩn và thấy mặt mục sư biến sắc. Tôi gần như mất trí. Tôi bước đi — bước đi — sau cùng tôi không thể chịu đựng nổi nữa. Nếu Anne đã làm cái việc rùng rợn ấy thì tôi phải chịu trách nhiệm, chí ít là về mặt đạo đức. Thế là tôi đi nạp mình.”

Khi anh ta nói xong, mọi người im lặng. Rồi viên đại tá cất tiếng rành rọt:

“Tôi muốn hỏi anh một vài câu. Thứ nhất, anh có chạm vào hay xê dịch tử thi không?”

“Không, tôi không hề chạm vào xác. Không cần chạm vào thì cũng có thể thấy là ông ta đã chết.”

“Anh có để ý thấy bức thư nằm trên bàn thấm bị tử thi che khuất một phần không?”

“Không ạ.”

“Anh có động gì vào chiếc đồng hồ không?”

“Tôi không hề động vào đồng hồ. Tôi nhớ hình như có chiếc đồng hồ nằm trên mặt bàn, nhưng tôi không động tới nó.”

“Còn khẩu súng của anh, lần cuối anh thấy nó là vào lúc nào?”

Lawrence Redding ngẫm nghĩ.

“Tôi không nhớ chính xác.”

“Anh để súng ở đâu?”

“Ôi, trong đống đồ linh tinh ở phòng khách nhà tôi, trên kệ sách.”

“Anh vứt nó lung tung thế à?”

“Vâng, thực sự tôi không hề nghĩ đến nó. Chỉ là để ở đó thôi.”

“Vậy bất cứ ai bước vào nhà anh cũng có thể thấy khẩu súng ấy sao?”

“Phải.”

“Và anh không nhớ ra mình nhìn thấy nó lần cuối lúc nào à?”

Lawrence cau mày cố nhớ lại:

“Ngày hôm kia thì tôi hầu như chắc chắn nó còn nằm ở đó. Tôi nhớ mình đã để nó sang một bên khi lấy cái tẩu thuốc cũ. Tôi nghĩ đó là ngày hôm kia — nhưng cũng có thể là một hôm trước đó nữa.”

“Thời gian gần đây có ai đến nhà anh không?”

“Ô, nhiều lắm! Khách vào ra liên tục. Vào ngày hôm kia nhà tôi có tiệc trà, Lettice Protheroe, Dennis và cả đám bạn của họ. Rồi còn mấy bà lão thỉnh thoảng lui tới nữa.”

“Anh có khóa cửa nhà khi đi vắng không?”

“Không, việc gì phải khóa cơ chứ? Nhà tôi chẳng có gì để mất trộm, mà ở đây cũng chẳng ai khóa cửa.”

“Ai coi sóc việc nhà cho anh?”

“Sáng nào bà lão Archer cũng đến, gọi là ‘làm theo giờ’.”

“Anh nghĩ xem bà ta có thể nhớ khẩu súng ở đó lần cuối là lúc nào không?”

“Tôi không biết nữa. Có thể bà ấy nhớ. Nhưng tôi không nghĩ bà ấy chăm lau chùi bụi bặm.”

“Thế nghĩa là — hầu như người nào cũng có thể lấy khẩu súng ấy à?”

“Có vẻ như thế — vâng.”

Cửa mở và bác sĩ Haydock cùng Anne Protheroe bước vào. Trông thấy Lawrence, bà giật bắn người, còn anh ta thì dợm bước về phía bà.

“Tha lỗi cho tôi, Anne ạ,” anh ta nói. “Nghĩ đến những gì đã làm tôi thấy mình đáng kinh tởm.”

“Tôi…” Anne ngập ngừng, rồi nhìn đại tá Melchett vẻ van lon. “Điều bác sĩ Haydock nói với tôi có đúng không?”

“Rằng ông Redding không phải là nghi can ư? Đúng thế. Còn bây giờ thì câu chuyện của bà như thế nào, bà Protheroe? Nào, chuyện ra sao?”

Anne mỉm cười ngượng ngùng:

“Các ông nghĩ tôi thật đáng sợ phải không?”

“Chà, phải nói là quá dại dột. Nhưng việc đã xảy ra rồi. Bà Protheroe ạ, điều giờ đây tôi muốn biết là sự thật — toàn bộ sự thật.”

Anne nghiêm nghị gật đầu.

“Tôi sẽ nói. Tôi nghĩ ông đã biết — mọi chuyện.”

“Phải.”

“Chiều tối hôm ấy tôi có hẹn với Lawrence — ông Redding — ở xưởng vẽ vào lúc sáu giờ mười lăm. Ông nhà tôi và tôi cùng đi xe hơi vào làng. Tôi có việc phải đi mua sắm. Khi chúng tôi chia tay, tình cờ ông ấy sẽ gặp mục sư. Tôi hơi lo lắng vì không thể nhắn cho Lawrence hay. Tôi — à, thật bất tiện khi gặp gỡ anh ấy trong vườn nhà mục sư mà chồng tôi lại đang ở phòng làm việc của mục sư.”

Nói đến đó bà ta đỏ bừng mặt. Một khoảnh khắc không dễ chịu chút nào với bà.

“Tôi ngẫm nghĩ và thấy có thể chồng tôi sẽ không ở lại lâu. Để tìm hiểu, tôi đi theo đường làng phía sau vào vườn nhà mục sư. Tôi hy vọng không ai trỏng thấy mình, nhưng tất nhiên bà Marple thì phải ở trong vườn bà ấy! Bà lão gọi tôi lại và chúng tôi trao đổi vài câu, và tôi giải thích rằng tôi đến tìm ông nhà tôi. Tôi thấy mình phải nói gì đó, nhưng tôi không biết bà ấy có tin tôi hay không. Trông bà ấy hoi — là lạ.

“Sau khi chào bà ấy, tôi đi ngay vào nhà mục vụ và vòng theo góc nhà đến chỗ cửa sổ phòng làm việc. Tôi rón rén bước, rất khẽ, mong nghe được tiếng nói tù bên trong, nhưng tôi ngạc nhiên vì không nghe thấy gì cả. Tôi liếc nhìn vào, thấy trong phòng không có người, thế là tôi vội vã băng qua bãi cỏ xuống xưởng vẽ, Lawrence hầu như cũng đến ngay lập tức.”

“Bà nói trong phòng không có ai sao, bà Protheroe?”

“Vâng, ông nhà tôi không có ở đó.”

“Lạ lùng chưa!”

“Thưa bà, bà định nói là mình không thấy ông ấy phải không?” viên thanh tra hỏi.

“Phải, tôi không thấy ông ấy.”

Thanh tra Slack thì thào vào tai cảnh sát trưởng, ông này gật đầu.

“Bà Protheroe, nếu không phiền, xin bà vui lòng cho chúng tôi xem chính xác bà đã làm gì không?”

“Được chứ ạ.”

Anne đứng lên, Thanh tra Slack mở cửa hông và bà ta bước ra sân hiên rồi đánh một vòng đến cánh phải ngôi nhà. Thanh tra Slack lên giọng ra lệnh cho tôi đến ngồi vào bàn viết.

Không hiểu sao tôi không thích làm việc này cho lắm, vì nó mang lại cho tôi cảm giác khó chịu. Tuy vậy, dĩ nhiên là tôi vẫn tuân theo.

Ngay sau đó tôi nghe tiếng chân từ bên ngoài. Tiếng chân dừng lại trong phút chốc rồi bước lui. Thanh tra Slack ra dấu bảo tôi trở về phía bên kia gian phòng. Bà Protheroe lại bước vào qua ngả cửa hông.

“Có chính xác là như vậy không?” đại tá Melchett hỏi.

“Tôi nghĩ là chính xác.”

“Vậy bà có thể cho chúng tôi biết, khi bà nhìn vào phòng thì chính xác ông mục sư đang ngồi ờ đâu?”

“Mục sư à? Tôi — không, tôi e rằng mình không biết. Tôi không nhìn thấy ông ấy.”

Thanh tra Slack gật gù.

“Đó là vì sao bà không nhìn thấy ông nhà. Ông ấy ngồi trước bàn viết ở góc phòng.”

“Ôi!” Anne ngập ngừng rồi bất ngờ tròn mắt kinh hãi. “Không phải ở chỗ ấy — chỗ ấy…”

“Phải, bà Protheroe ạ. Lúc ấy ông nhà đang ngồi ờ chỗ kia kìa.”

“Ôi!” bà ta run rẩy.

Viên thanh tra hỏi tiếp:

“Bà có biết ông Redding có một khẩu súng không, bà Protheroe?”

“Có ạ. Có lần anh ấy đã nói với tôi.”

“Có bao giờ bà giữ khẩu súng ấy không?”

Anne lắc đầu.

“Vậy bà có biết ông Lawrence cất súng ở đâu không?”

“Tôi không dám chắc. Tôi nghĩ — vâng, tôi nghĩ mình đã trông thấy nó trên kệ sách nhà anh ấy. Anh để súng ở đó phải không Lawrence?”

“Lần cuối cùng bà đến nhà ông ấy là khi nào, bà Protheroe?”

“Ô, khoảng ba tuần trước. Vợ chồng tôi đến dùng trà với anh ấy.”

“Và từ đó đến nay bà không tới đó nữa sao?”

“Không, tôi không đến nữa. Có thể do trong làng có quá nhiều lời đàm tiếu, ông thấy đó.”

“Chắc chắn rồi,” đại tá Melchett lạnh nhạt trả lời. “Bà có thể cho tôi biết, bà thường gặp ông Redding ở đâu?”

Anne đỏ mặt.

“Anh ấy thường đến nhà tôi. Anh đang vẽ chân dung Lettice. Sau đó chúng tôi — chúng tôi thường gặp nhau trong rừng.”

Đại tá Melchett gật đầu.

“Như thế đã đủ chưa?” Giọng bà ta bỗng dưng nghẹn ngào. “Thật khủng khiếp — khi phải kể với ông mọi chuyện. Mà — mà không có điều gì sai trái ở đây cả. Không có gì cả — thật đấy, không có gì đâu. Chúng tôi chỉ là bạn bè thôi mà. Chúng tôi không thể không quan tâm đến nhau.” Bà ta nhìn bác sĩ Haydock với vẻ khẩn khoản, và con người dễ mềm lòng kia liền bước tới.

“Tôi nghĩ với bà Protheroe thế đã đủ rồi, Melchett ạ,” ông nói. “Bà ấy bị sốc nặng — mà sốc nhiều chuyện.”

Ông cảnh sát trưởng gật đầu.

“Thực sự là tôi không còn gì để hỏi bà nữa, thưa bà Protheroe. Cám ơn bà đã rất thẳng thắn trả lời các câu hỏi của tôi.”

“Vậy — vậy tôi có thể đi được chứ?”

“Bà mục sư có nhà không?” Haydock hỏi. “Tôi nghĩ bà Protheroe muốn gặp bà ấy.”

“Có, Griselda có nhà đấy,” tôi đáp. “Ông có thể tìm cô ấy ở phòng khách.”

Anne và Haydock rời phòng, và Lawrence Redding đi cùng với họ.

Đại tá Melchett bặm môi và nghịch con dao rọc giấy, còn Slack thì săm soi lá thư. Lúc ấy tôi đề cập ý kiến của bà Marple.

Slack xem xét cẩn thận lá thư.

“Lấy danh dự mà thề,” ông ta nói, “tôi tin bà lão ấy có lý. Nhìn này thưa mục sư, ông không thấy sao? — những chữ số này được viết bằng thứ mực khác. Ngày giờ được viết bằng bút máy, nếu sai cứ gọi là tôi đi đầu xuống đất luôn!”

Tất cả chúng tôi đều khá phấn khích.

“Dĩ nhiên ông đã lấy dấu vân tay trên lá thư rồi,” cảnh sát trưởng nói.

“Ông nghĩ gì thế, đại tá? Trên lá thư hoàn toàn không có dấu vân tay, còn trên khẩu súng là dấu vân tay của Lawrence Redding. Có thể đã có dấu tay của người khác trước khi Redding làm cái chuyện ngu dại mà bỏ nó vào túi mình, nhưng bây giờ thì không có gì rõ ràng để hiểu đúng sự việc cả.”

“Thoạt đầu vụ án tỏ ra rất bất lợi cho bà Protheroe,” đại tá trầm ngâm nói. “Với anh chàng Redding thì càng bất lợi hơn nữa. Đã có chứng cứ bà Marple cung cấp là bà Protheroe không mang súng theo mình, nhưng các bà cao tuổi thường hay nhầm lẫn lắm.”

Tôi lặng thinh, nhưng không đồng tình với ông ta. Tôi hoàn toàn chắc chắn Anne Protheroe không hề mang súng trong người vì bà Marple đã nói thế. Bà Marple không phải là loại bà già dễ sai lầm. Bà có sở trường đặc biệt là bao giờ cũng chính xác.

“Điều làm tôi bối rối là không có ai nghe thấy tiếng súng cả. Nếu lúc ấy súng nổ thì phải có ai đó nghe thấy — bất kể họ nghĩ nó phát ra từ hướng nào. Ông nên nói chuyện với cô hầu thì tốt hơn Slack ạ.”

Thanh tra Slack nhanh nhẩu bước ra cửa.

“Đừng hỏi cô ấy có nghe tiếng súng trong nhà không,” tôi nói. “Bởi nếu ông làm thế thì cô ta sẽ phủ nhận ngay. Hãy gọi đó là phát súng trong rừng. Đó là loại tiếng súng duy nhất cô ta sẽ thừa nhận đã nghe thấy.”

“Tôi biết cách xoay xở mà,” Thanh tra Slack đáp rồi đi khuất.

“Bà Marple bảo bà ta nghe tiếng súng muộn hơn,” đại tá Melchett trầm ngâm. “Chúng ta phải xem bà ấy xác định thời gian có chính xác không. Tất nhiên có thể có tiếng súng ở đâu đó nhưng không liên quan đến vụ này.”

“Có thể là thế, dĩ nhiên rồi,” tôi tán thành.

Viên đại tá đi tới đi lui trong phòng, rồi đột nhiên nói:

“Mục sư biết không, tôi thấy vụ này hóa ra còn phức tạp và khó khăn hơn chúng ta nghĩ rất nhiều. Mẹ kiếp, phải có chuyện gì đó đằng sau vụ này.” Ông khịt mũi. “Có điều gì đó mà chúng ta không biết được. Chúng ta chỉ mới bắt đầu, Clement ạ. Lưu ý lời tôi nói, chúng ta chỉ mới bắt đầu. Đồng hồ, bức thư, khẩu súng — tất cả những thứ ấy chẳng có ý nghĩa gì.”

Tôi lắc đầu. Đúng là chúng chẳng có nghĩa lý gì.

“Nhưng tôi sẽ tìm hiểu ngọn nguồn. Không cần phải nhờ đến Scotland Yard. Slack là người khôn ngoan. Rất khôn ngoan. Tinh như chồn ấy. Ông ta sẽ đánh hơi theo cách của mình để tìm ra sự thật. Ông ấy đã từng rất thành công trong một số vụ, và vụ này sẽ là kiệt tác của ông ta. Một số người có thể mời Scotland Yard, nhưng tôi sẽ không làm thế. Chúng ta sẽ phá án ngay tại Downshire này.”

“Tôi cũng mong thế, chắc chắn rồi,” tôi nói.

Tôi cố gắng tỏ ra nhiệt tình, nhưng tôi đã sẵn không ưa Thanh tra Slack nên viễn cảnh thành công của ông ta chẳng hề khiến tôi phấn khởi. Một Slack thành công thậm chí còn đáng ghét hơn một Slack thất bại, tôi nghĩ.

“Nhà bên cạnh là của ai vậy?” ông đại tá bỗng hỏi tôi.

“Ý ông là ở cuối đường phải không? Là nhà bà Price Ridley.”

“Sau khi Slack làm việc xong với cô hầu của mục sư thì chúng ta sẽ cùng đến bà Ridley. Có thể bà ta nghe thấy gì đó. Bà ta không bị điếc chứ?”

“Phải nói là bà ấy thính tai lắm. Tôi đang căn cứ vào thằng Dennis này thật. Nó phải hiểu rằng cảnh sát thường đâu có biết đùa!

“Đừng có ngốc thế, Dennis,” tôi cáu kỉnh nói.

Thằng bé ngây thơ tròn mắt ngạc nhiên.

“Cháu đã bảo đây chỉ là lời nói đùa,” nó nói. “Bác Len chỉ nói ai mà giết đại tá Protheroe xem như giúp ích cho đời mà thôi.”

“À, điều này giải thích một số chuyện cô hầu nói,” Slack nói.

Người giúp việc cũng rất hiếm khi biết bông đùa. Tôi thầm rủa thằng Dennis đã lôi chuyện này ra. Vụ này và vụ cái đồng hồ sẽ khiến thanh tra nghi ngờ tôi suốt đời cho mà xem.

“Đi nào Clement,” đại tá Melchett nói.

“Các bác đi đâu vậy, cho cháu theo với được không?” Dennis hỏi.

“Không, không được,” tôi nạt.

Chúng tôi bỏ đi để lại thằng nhỏ tự ái đứng nhìn theo. Đến trước cánh cổng trang nhã của nhà bà Price Ridley, viên thanh tra gõ cửa rồi nhấn chuông theo cái kiểu tôi chỉ có thể mô tả là đang thi hành công vụ.

Một cô hầu xinh đẹp bước ra.

“Bà Price Ridley có nhà không cô?” Melchett hỏi.

“Thưa ngài không ạ.” Cô hầu ngần ngừ rồi nói thêm: “Bà cháu vừa mới lên đồn cảnh sát ạ.”

Một diễn biến hoàn toàn không mong đợi. Trên đường quay về, Melchett bấu lấy cánh tay tôi nói nhỏ:

“Nếu bà ta cũng đến đầu thú nữa thì tôi sẽ phát điên thực sự đấy.”

Melchett bảo ông sẽ sang thăm bà Price Ridley, và Slack tán thành.

“Tôi đi cùng ông được chứ?” tôi hỏi. “Tôi cũng muốn đi.”

Melchett đồng ý, và chúng tôi lên đường. Chúng tôi vừa bước ra cổng nhà mục vụ thì có tiếng chào thật to, rồi Dennis, cháu trai tôi, từ phía làng chạy đến chỗ chúng tôi.

“Này ông thanh tra, về dấu chân cháu nói với ông thì thế nào?” nó nói.

“Là của người làm vườn,” Thanh tra Slack trả lời vắn tắt.

“Ông có nghĩ có thể ai đó mang ủng của người làm vườn không?”

“Không, ta không nghĩ thế!” Thanh tra Slack đáp theo kiểu làm người khác nản lòng. Tuy nhiên chỉ chừng ấy thì đâu đủ làm Dennis bỏ cuộc. Cu cậu chìa ra hai que diêm cháy dở:

“Cháu tìm thấy cái này ở gần cổng nhà mục vụ.”

“Cám ơn cháu,” Slack nói rồi đút chúng và túi.

Câu chuyện đến đây có vẻ như bế tắc.

“Ông không bắt bác Len của cháu chứ?” Dennis hỏi giọng khôi hài.

“Vì sao ta phải làm thế?” Slack hỏi lại.

“Có nhiều chứng cứ chống lại bác ấy,” Dennis trình bày. “Ông hỏi Mary xem. Một ngày trước khi xảy ra án mạng, bác ấy đã bảo ước gì đại tá Protheroe biến khỏi đời này. Đúng vậy không bác Len?”

“Ơ…” tôi đáp.

Thanh tra Slack quay sang nhìn tôi chằm chằm với vẻ hơi ngờ vực khiến tôi thấy nóng ran cả người. Chán cái câu chuyện ngồi lê đôi mách mà bà ấy bắt đầu bằng việc ‘chỉ tình cờ nghe lỏm’.”

“Đó là loại phụ nữ mà chúng ta cần. Ồ! Slack đây rồi.” Viên thanh tra như vừa thoát thân từ một đám ẩu đả. Trông ông ta nóng phừng phừng.

“Phù! Cô hầu nhà ông thô bạo quá, thưa mục sư.”

“Về cơ bản, Mary là cô gái có cá tính mạnh mẽ,” tôi đáp.

“Cô ta không thích cảnh sát,” Slack nói. “Tôi đã cảnh cáo cô ta rằng tôi có thể dùng luật để trị cô ta — nhưng chẳng ăn thua gì. Cô ta vẫn cứng đầu cứng cổ với tôi.”

“Đầy khí thế,” tôi nói mà thấy mình có thiện cảm nhiều hơn với Mary.

“Nhưng tôi cũng đã buộc cô ta quy hàng rồi. Cô ta có nghe tiếng súng — và chỉ một tiếng mà thôi. Tiếng nổ ấy xảy ra sau khi đại tá Protheroe đến khá lâu. Cô ta không thể nhớ đúng thời điểm, nhưng chí ít chúng ta cũng xác định được thông qua việc giao cá. Người giao cá đến muộn, khi anh ta đến thì cô ta mắng mỏ, và anh ta bảo dù sao chỉ mới sáu giờ rưỡi, và ngay sau đó cô ta nghe tiếng nổ. Tất nhiên điều đó không chính xác, có thể nói thế, nhưng nó cũng cho chúng ta một ý niệm.”

“Hừm,” Melchett nói.

“Dù sao thì tôi cũng không nghĩ bà Protheroe làm việc này,” giọng Slack có chút hối tiếc. “Trước hết vì bà ta không thể có đủ thời gian, sau nữa là phụ nữ chẳng bao giờ lại thích nghịch súng. Họ thường dùng thạch tín hơn. Không, tôi không nghĩ bà ta làm việc này. Thật đáng tiếc!”

Ông ta thở dài.

Chương 13

Tôi hầu như không nghĩ bà Price Ridley có khả năng gây chuyện gì kinh khủng, nhưng tôi vẫn tự hỏi điều gì đã khiến bà ta phải đến đồn cảnh sát. Liệu bà ta có tìm ra chứng cứ nào quan trọng, hoặc bà ta nghĩ là quan trọng để cung cấp không? Dầu sao đi nữa chúng tôi cũng phải tìm hiểu ngay.

Chúng tôi trông thấy bà Price Ridley đang ra rả từng hồi với viên cảnh sát, anh này có vẻ bối rối. Nhìn chùm nơ bướm trên mũ bà rung rung, tôi biết bà rất phẫn nộ. Bà Price Ridley đội loại mũ được xem là ‘mũ của các mệnh phụ’ — sản phẩm đặc biệt của thành phố Much Benham lân cận. Dải ruy băng được kết thành chùm nơ gắn vào phần chóp mũ trông khá nặng nề. Vậy mà Griselda cứ hăm he sẽ sắm một chiếc mũ mệnh phụ kiểu ấy.

Bà Price Ridley ngừng lời khi chúng tôi bước vào.

“Bà Price Ridley phải không ạ?” đại tá Melchett nhấc mũ chào.

“Cho phép tôi giới thiệu đại tá Melchett, thưa bà Price Ridley,” tôi nói. “Đại tá Melchett là cảnh sát trưởng của chúng ta.”

Bà Ridley lãnh đạm nhìn tôi, nhưng lại mỉm cười lịch thiệp với ông đại tá.

“Chúng tôi vừa mới đến thăm nhà bà, thưa bà Price Ridley,” đại tá giải thích, “và được biết bà đã đến đây.”

Bà Price Ridley đã hoàn toàn ‘tan băng’.

“À!” bà nói, “tôi rất vui vì đã nói được vài điều về sự việc xảy ra. Thật nhục nhã, phải nói thế. Hết sức nhục nhã.”

Giết người thì hẳn là ô nhục rồi, nhưng đó không phải là từ ngữ bản thân tôi phải dùng để mô tả việc ấy. Mà tôi thấy điều đó cũng làm Melchett ngạc nhiên.

“Bà có manh mối nào để làm sáng tỏ sự việc không?” ông ta hỏi.

“Đó là việc của các ông. Là việc của cảnh sát mà! Vậy chứ chúng tôi đóng thuế để làm gì, ông nói tôi nghe?”

Không biết câu hỏi này được dân chúng đặt ra bao nhiêu lần trong một năm nhỉ!

“Chúng tôi đang làm hết sức mình, thưa bà Price Ridley,” cảnh sát trưởng đáp.

“Nhưng nhân viên ở đây thậm chí chẳng hề biết chuyện ấy cho đến khi tôi nói với anh ta!” quý bà kêu lên.

Chúng tôi nhìn viên cảnh sát. Anh ta nói:

“Có người gọi điện thoại cho quý bà đây làm bà bực mình. Những lời bẩn thỉu, theo tôi hiểu thì như vậy.”

“À! Tôi hiểu rồi.” Đại tá tươi tỉnh lên. “Chúng ta đang hiểu lầm nhau đó thôi. Bà đến đây để khiếu nại, đúng không nào?” Melchett là người khôn ngoan. Ông ta hiểu rằng khi một quý bà luống tuổi đang nổi giận thì việc duy nhất phải làm là nghe bà ta nói. Khi bà ta tuôn ra hết mọi điều thì họa may bà ta mới chịu lắng nghe mình.

“Cần phải ngăn chặn những việc ô nhục như thế. Chúng không được xảy ra. Gọi điện thoại đến nhà và lăng mạ người khác — phải, lăng mạ. Tôi không quen với những việc như thế. Từ sau chiến tranh tới nay tình hình đạo đức ngày càng băng hoại. Thiên hạ chẳng còn quan tâm đến lời ăn tiếng nói cũng như trang phục…”

“Đúng thế,” đại tá Melchett vội đáp. “Chính xác là đã xảy ra chuyện gì thưa bà?”

Bà Price Ridley nghỉ lấy hơi rồi tiếp tục:

“Có người gọi điện thoại đến…”

“Lúc nào ạ?”

“Chiều hôm qua — chính xác là tối hôm qua, khoảng sáu giờ rưỡi. Tôi nhấc ống nghe mà không nghi ngờ gì cả. Ngay lập tức tôi bị tấn công và đe dọa thật độc ác…”

“Thực sự người ta nói gì?”

Bà Price Ridley hơi đỏ mặt.

“Tôi từ chối phát biểu chuyện này.”

“Lời lẽ tục tĩu lắm,” viên cảnh sát hạ giọng thì thào.

“Có phải họ ăn nói thô tục lắm không?” đại tá Melchett hỏi.

“Điều đó còn tùy thuộc vào ông gọi cái gì là lời lẽ thô tục.”

“Bà có hiểu những lời ấy không ạ?” tôi hỏi.

“Tất nhiên là tôi hiểu chứ.”

“Thế thì đó không thể là lời lẽ thô tục,” tôi nói.

Bà Price Ridley nhìn tôi ngờ vực.

Tôi giải thích: “Một phu nhân tao nhã đương nhiên không quen với thứ ngôn ngữ thô tục.”

“Không phải thế đâu. Tôi phải thừa nhận là thoạt tiên tôi cũng vội nhắm mắt mà tin. Tôi cứ nghĩ đó là lời nhắn thành thật. Thế rồi người — à — người đó chửi rủa.”

“Chửi rủa ư?”

“Họ lăng mạ tôi khiến tôi vô cùng hoảng sợ.”

“Họ dùng lời lẽ hăm dọa bà sao?”

“Đúng vậy. Tôi không quen với lối hăm dọa như thế.”

“Vậy họ hăm dọa bà ra sao? Hành hung à?”

“Không hẳn là như thế.”

“Tôi e rằng bà cần nói rõ ràng hơn, bà Price Ridley ạ. Họ đe dọa bà theo kiểu nào chứ?”

Bà Price Ridley này trả lời miễn cưỡng một cách khác thường:

“Tôi không nhớ đích xác, vì lúc ấy tôi đang sợ hãi. Nhưng cuối cùng — khi tôi thực sự bấn loạn thì — thì — tên xấu xa đó phá lên cười.”

“Là giọng đàn ông hay đàn bà?”

“Giọng của kẻ biến thái,” bà Price Ridley đĩnh đạc nói. “Tôi chỉ có thể mô tả là một loại giọng tồi tệ, khi thì thô lỗ lúc thì the thé. Thật đồi bại hết sức.”

“Có thể là một trò đùa ác ý,” đại tá khẽ nói.

“Nếu đúng là trò đùa thì lại quá xấu xa. Tôi muốn lên cơn đau tim luôn đó.”

“Chúng ta sẽ xem xét việc này chứ ông thanh tra?” đại tá nói. “Cho truy tìm số điện thoại gọi đến. Còn bà, bà có thể cho chúng tôi biết đích xác họ nói gì không, thưa bà Price Ridley?”

Tâm trạng bà Price Ridley đang giằng co giữa việc nên im lặng hay nói ra để trả thù. Và ý nghĩ trá thù đã thắng thế. Bà bắt đầu:

“Tất nhiên chuyện phải đến nước này.”

“Chắc chắn vậy rồi.”

“Kẻ ấy nói rằng — thật khó khăn cho tôi khi phải lặp lại…”

“Đúng vậy,” Melchett ra chiều khích lệ.

“‘Mụ già xấu xa chuyên tung tin đồn nhảm kia!’ Đại tá Melchett ạ, tôi mà là mụ già chuyên tung tin đồn nhảm cơ đấy. ‘Nhưng lần này mụ đi quá trớn rồi. Giờ Scotland Yard đang truy nã mụ về tội vu khống đó.’”

“Bà hoảng sợ là phải rồi,” Melchett cố nín cười, nhay nhay hàng ria mép.

“‘Sắp tới nếu mụ không giữ mồm giữ miệng thì liệu hồn — coi chừng đi đời nhà ma đó.’ Tôi không thể mô tả cái lối nói đe dọa ấy ra sao. Tôi hổn hển nói, ‘Ai vậy?’, giọng tôi yếu xìu, và đầu dây kia trả lời, ‘Người báo thù đây.’ Tôi suýt hét lên vì quá kinh hoàng, và rồi kẻ đó cười to. Rõ ràng là cười sằng sặc. Và chuyện chỉ có thế. Tôi nghe tiếng gác máy. Tất nhiên tôi có hỏi tổng đài số điện thoại gọi đến, nhưng họ trả lời rằng không rõ. Tổng đài thì ông biết thế nào rồi — hết sức thô lỗ và khó ưa.”

“Đúng thế,” tôi nói.

“Tôi thấy mệt lả,” bà Price Ridley nói tiếp. “Quá đỗi bực mình và hoảng sợ đến mức khi nghe tiếng nổ trong rừng, phải nói là tôi giật bắn cả người lên.”

“Tiếng nổ ở trong rừng ư?” Thanh tra Slack hỏi ngay. “Tôi đang trong trạng thái bị kích động nên tiếng nổ ấy dội vào tôi chẳng khác gì phát đạn đại bác. Tôi ối lên một tiếng rồi kiệt sức ngã vật xuống ghế sofa. Clara phải cho tôi uống một ly Damson Gin.”

“Hết sức tồi tệ,” Melchett nói. “Thật phiền phức cho bà quá. Như bà nói thì tiếng súng to lắm, hệt như nổ rất gần phải không?”

“Đó chỉ là do tinh thần tôi đang bị kích động.”

“Tất nhiên, tất nhiên rồi. Mà những việc ấy xảy ra lúc mấy giờ? Bà biết đấy, là để giúp chúng tôi truy tìm cứ điện thoại.”

“Khoảng sáu giờ rưỡi.”

“Bà có thể nói chính xác hơn không?”

“À, chiếc đồng hồ nhỏ đặt trên bệ lò sưởi nhà tôi gõ nửa tiếng, và tôi nói, ‘Nhất định nó chạy nhanh.’ (Cái đồng hồ ấy chạy nhanh thật). Tôi so với đồng hồ đeo tay của mình và thấy kim dài mới chỉ mười phút, nhưng khi tôi đưa lên tai nghe thì nhận ra đồng hồ bị đứng. Thế là tôi nghĩ, à, nếu đồng hồ kia chạy nhanh thì chút xíu nữa mình sẽ nghe tiếng chuông nhà thờ gõ. Rồi chuông điện thoại reo, thế là tôi quên luôn chuyện ấy.”

Bà dừng lại thở hổn hển.

“À, vậy là đã khá đầy đủ,” đại tá Melchett nói. “Chúng tôi sẽ điều tra việc này, thưa bà Price Ridley.”

“Bà cứ xem đó là một trò đùa ngốc nghếch và đừng lo lắng, bà Price Ridley ạ,” tôi nói.

Bà ta lạnh lùng nhìn tôi. Rõ ràng vụ tờ giấy một bảng vẫn còn làm bà bức xúc.

“Gần đây có nhiều việc hết sức kỳ lạ xảy ra trong làng,” bà ta quay sang nói với Melchett. “Thực sự rất kỳ lạ. Đại tá Protheroe đang tìm hiểu những việc này thì lại có chuyện xảy ra với ông ta. Biết đâu người tiếp theo lại chẳng là tôi?” Nói xong bà buồn bã lắc đầu bỏ ra về.

Melchett thở dài lẩm bẩm: “Rõ là xúi quẩy!” Rồi nghiêm nghị nhìn Thanh tra Slack như dò hỏi. Nhân vật quan trọng kia nhẩn nha gục gặc đầu.

“Giải quyết thế này thưa ông. Có ba người đã nghe thấy tiếng súng, và giờ chúng ta phải tìm xem ai bắn. Chuyện ông Redding đầu thú đã làm cản trở việc này. Có một vài manh mối, nhưng vì nghĩ rằng người gây án là Redding nên tôi không xem xét chúng. Nhưng giờ thì mọi việc đã đổi khác, và một trong những việc đầu tiên cần làm là tìm cho ra cú điện thoại ấy.”

“Cú điện thoại gọi cho bà Price Ridley ấy hả?”

Viên thanh tra toét miệng cười:

“Không phải — mặc dù tôi nghĩ tốt hơn hết chúng ta nên lưu ý chuyện ấy, nếu không bà già đó sẽ còn đến đây làm phiền chúng ta. Không, ý tôi muốn nói cú điện thoại mạo danh nhằm lừa mục sư ra khỏi nhà ấy.”

“Phải, chuyện đó rất quan trọng,” Melchett nói. “Chuyện kế tiếp là tìm cho ra xem tất cả bọn họ đã làm gì trong khoảng thời gian từ sáu đến bảy giờ tối hôm ấy. Ý tôi là mọi người ở Old Hall cũng như mọi người trong làng.”

Tôi thở dài.

“Ông tích cực quá, thanh tra Slack à.”

“Tôi tin vào làm việc cật lực. Chúng ta sẽ bắt đầu bằng việc ghi nhận các hoạt động của chính ông, thưa mục sư Clement.”

“Rất sẵn lòng. Chuông điện thoại reo lúc năm giờ rưỡi.”

“Giọng đàn ông hay đàn bà?”

“Là giọng phụ nữ, hay chí ít là giống như phụ nữ. Tất nhiên tôi ngỡ đó là bà Abbott đang nói.”

“Mục sư không nhận ra giọng bà Abott sao?”

“Không, tôi không thể nói là mình nhận ra, vì tôi không để ý giọng của ai là ai, hoặc suy nghĩ về việc ấy.”

“Rồi mục sư đi ngay à? Đi bộ sao? Ông không có xe đạp ư?”

“Không.”

“Tôi hiểu. Vậy — mục sư đi bao xa?”

“Khoảng hơn ba cây số — đi ngả nào cũng thế.”

“Đi băng qua khu rừng gần Old Hall là con đường ngắn nhất phải không?”

“Trên thực tế là vậy, nhưng đường ấy khó đi lắm. Tôi đi và về qua lối mòn băng qua đồng.”

“Là con đường đối diện cổng nhà mục vụ phải không?”

“Phải.”

“Còn bà Clement?”

“Nhà tôi đi London và trở về trên chuyến tàu 6 giờ 50 phút’”

“Tốt. Cô hầu thì tôi đã gặp rồi, như vậy là xong với nhà mục vụ. Sau đây tôi sẽ đến Old Hall, kế tiếp tôi muốn gặp riêng bà Lestrange. Kỳ lạ thật, bà này lại đến nhà Protheroe tối hôm trước khi ông ta bị giết. Vụ án này có quá nhiều điều kỳ quặc.”

Tôi đồng ý với ông ta.

Liếc nhìn đồng hồ thấy đã gần đến giờ ăn trưa, tôi mời Melchett về nhà mục vụ rồi có gì ăn nấy, nhưng đại tá cáo lỗi, viện cớ phải đến Blue Boar. Quán Blue Boar cung cấp cho bạn bữa ăn cực chất với thịt và các loại rau. Tôi nghĩ Melchett đã chọn lựa khôn ngoan. Sau khi bị cảnh sát thẩm vấn thì Mary có khi còn chập cheng hơn mọi ngày.

Chương 14

Trên đường về nhà, tôi tạt ngang bà Hartnell và bị cầm chân ít nhất mười phút để nghe bà oang oang chửi bới tính hoang phí và thói vô ơn bạc bẽo của đám dân nghèo trong làng. Điểm mấu chốt của vấn đề hình như là do những người nghèo không thích bà Hartnell đặt chân đến nhà họ, mà tôi thì hoàn toàn đồng cảm với họ. Tuy vậy do chức phận của mình mà tôi phải làm ra vẻ thành kiến với cách xử sự đúng đắn ấy của họ.

Tôi cố gắng xoa dịu bà ta rồi tìm đường thoát thân. Vừa đến góc đường dẫn vào nhà mục vụ thì Haydock lái xe hơi bắt kịp tôi.

“Tôi mới đưa bà Protheroe về nhà,” ông gọi.

Ông ta chờ tôi trên bậc cửa.

“Mục sư vào chơi chút đã,” ông nói.

Tôi nhận lời.

“Vụ này thật là kỳ quặc,” ông vừa nói vừa ném mũ xuống ghế rồi mở cửa bước vào phòng khám. Ông gieo mình xuống chiếc ghế da cũ mòn và nhìn đăm đăm gian phòng. Trông ông có vẻ bối rối và khó xử. Khi tôi cho biết cảnh sát đã xác định được thời điểm súng nổ, Haydock nghe với vẻ khá lơ đãng.

“Như vậy có thể xác định Anne Protheroe ngoại phạm,” ông nói. “Tốt, tốt lắm, tôi rất vui vì không phải là hai người ấy. Tôi mến cả hai.”

Tôi tin ông ta, tuy vậy tôi vẫn ngạc nhiên, như Haydock nói, ông quý cả hai người, vậy tại sao tình trạng ngoại phạm của họ lại khiến ông rầu rĩ như vậy? Sáng nay trông ông bác sĩ như vừa trút được gánh nặng, còn bây giờ thì lại cực kỳ bối rối lo âu. Tuy vậy tôi đoan chắc Haydock đã nói đúng điều cần nói. Ông quý mến cả Anne Protheroe và Lawrence Redding. Vậy tại sao trông ông như đưa đám thế kia?

Haydock cố gắng trấn tĩnh lại:

“Tôi định nói với mục sư về Hawes. Toàn bộ vụ này đã làm tôi quên mất cậu ấy.”

“Cậu ấy bị bệnh thật ư?”

“Về cơ bản thì Hawes chẳng có chuyện gì cả. Tất nhiên, mục sư biết cậu ấy bị chứng bệnh buồn ngủ mà người ta thường gọi là Encephalitis Lethargica chứ?”

“Không, tôi chẳng biết gì cả,” tôi vô cùng ngạc nhiên. “Hawes có bao giờ kể với tôi đâu. Cậu ấy bị từ lúc nào?”

“Khoảng một năm trước, nhưng cậu ấy nhanh chóng phục hồi so với những người khác. Bệnh này rất kỳ lạ — nó ảnh hưởng đến tâm thần bệnh nhân: sau khi khỏi bệnh họ có thể thay đổi hoàn toàn tính cách.”

Haydock im lặng một lúc rồi tiếp:

“Bây giờ, nghĩ đến thời xưa người ta thiêu sống phù thủy mà thấy rùng mình. Tôi nghĩ sẽ có ngày chúng ta sẽ kinh hãi khi nghĩ đến việc chúng ta đã từng treo cổ các phạm nhân.”

“Ông không tin vào án tử hình sao?”

“Không phải thế.” Haydock ngập ngừng, rồi chậm rãi nói. “Mục sư biết đấy, tôi thà làm công việc của tôi hơn là công việc của ông.”

“Vì sao?”

“Vì công việc của mục sư là giải quyết ở tầm vĩ mô điều chúng ta gọi là thiện và ác — mà tôi thì không dám chắc điều ấy có thật. Theo tôi tất cả chỉ là vấn đề của tuyến nội tiết — tùy theo tuyến này tiết nhiều, tuyến kia tiết ít mà sinh ra kẻ sát nhân, tên trộm cắp hay tội phạm chuyên nghiệp. Clement ạ, tôi tin rồi một ngày không xa nhân loại sẽ hãi hùng nghĩ về thời xa xưa khi con người cứ mải mê bài xích kịch liệt con người về mặt đạo đức, mải đày đọa linh hồn họ xuống địa ngục; chúng ta trừng phạt họ chỉ vì họ mắc những căn bệnh mà họ không thể tránh — thật khổ thân cho họ. Không nên treo cổ một người vì họ mắc bệnh lao.”

“Nhưng người mắc bệnh lao đâu có gây nguy hiểm cho cộng đồng.”

“Về một ý nghĩa nào đó thì có, vì anh ta lây bệnh cho người khác. Hoặc lấy ví dụ một Hoàng đế Trung Hoa — bá chủ thiên hạ. Ta không nói việc ông ta tàn bạo ra sao mà chỉ bàn khía cạnh mục sư vừa nói, là cộng đồng. Ông ta cần bảo vệ cộng đồng, vì vậy ông ta bắt giam những người bệnh vào một nơi để họ không gây nguy hiểm — thậm chí lẳng lặng tước đi mạng sống của họ — phải, tôi nghĩ đến cả mức đó nữa. Nhưng đừng xem là họ đáng bị trừng phạt. Đừng mang nỗi ô nhục đến cho họ và những người thân vô tội của họ.”

Tôi tò mò nhìn Haydock.

“Tôi chưa từng nghe ông nói thế bao giờ.”

“Hôm nay vui chuyện tôi mới thổ lộ, chứ tôi thường không thích bộc lộ ý kiến của mình. Mục sư Clement à, ông là người thông tuệ hơn một số mục sư khác. Tôi dám chắc ông sẽ không thừa nhận rằng có cái theo chuyên môn gọi là ‘tội ác’, nhưng mục sư lại có tư tưởng khoáng đạt đủ để xem xét một vấn đề như thế.”

“Nhưng vấn đề đó lại triệt hạ đến tận gốc rễ mọi quan niệm đã được thừa nhận bấy nay,” tôi nói.

“Phải, con người luôn thiển cận, luôn phán xét quá mức gay gắt những điều mà mình chẳng hiểu biết chút nào. Thực tình, tôi tin tội ác là một ca bệnh của bác sĩ, không phải vấn đề của cảnh sát cũng chẳng phải của mục sư. Có thể trong tương lai sẽ không còn những chuyện như vậy nữa.”

“Ông sẽ chữa lành những ca ấy chứ?”

“Chúng ta sẽ chữa lành. Ý nghĩ ấy thật tuyệt. Đã bao giờ mục sư nghiên cứu con số thống kê về tội ác chưa? Không — rất ít người làm việc này. Thế mà tôi đã nghiên cứu đấy. Mục sư phải kinh ngạc trước số lượng trẻ vị thành niên phạm tội — là vấn đề tuyến nội tiết đấy mục sư ạ. Cậu Neil — sát thủ ở hạt Oxford đã lần lượt giết năm cô bé rồi mới bị phát hiện. Một thằng bé ngoan — chưa từng gây ra bất cứ chuyện rắc rối nào. Còn cô bé Lily Rose ở Corn — giết chú nó vì ông ta không cho nó ăn của ngọt. Con bé dùng búa nện ông chú khi ông ta đang ngủ. Nó được cho tại ngoại và chỉ hai tuần sau đã giết luôn chị nó chỉ vì bực mình chuyện vặt vãnh với con bé kia. Tất nhiên không đứa nào bị treo cổ mà đều được trả về nhà. Sau đó chúng có thể sẽ ổn — mà cũng có thể không, về con bé kia thì tôi ngờ lắm, vì chuyện duy nhất nó quan tâm hiện giờ là xem người ta chọc tiết heo. Mục sư có biết việc tự sát phổ biến nhất vào lúc nào không? Là khoảng tuổi mười lăm đến mười sáu. Mà tự sát với giết người thì chẳng cách nhau bao xa. Tuy nhiên đó không phải là sự suy đồi đạo đức mà là vấn đề bệnh lý.”

“Ông nói nghe kinh khủng quá!”

“Không — chuyện này chỉ mới mẻ đối với mục sư thôi. Phải đối mặt với những thực tế ấy thì suy nghĩ của ta mới được điều chỉnh. Tuy nhiên đôi khi điều ấy lại khiến ta khó sống.”

Haydock ngồi đó cau mày, vẻ mệt mỏi lạ lùng. “Haydock ạ,” tôi nói, “nếu ông nghi ngờ — hoặc biết ai là kẻ sát nhân, ông sẽ đưa người đó ra pháp luật hay sẽ bao che cho họ?”

Tôi hoàn toàn không chuẩn bị về tác động của câu hỏi của mình. Ông bác sĩ giận dữ quay sang nhìn tôi nghi ngờ: “Sao ông lại nói vậy, mục sư Clement? Ông nghĩ gì kia chứ? Nói ra đi!”

“À, chẳng có gì đặc biệt,” tôi hơi sửng sốt trả lời. “Chỉ là — à, nãy giờ chúng ta đang bàn về chuyện giết người. Tôi tự hỏi nếu tình cờ ông phát hiện ra sự thật thì ông sẽ cảm thấy thế nào, có vậy thôi.”

Cơn giận của Haydock lắng xuống. Ông lại đăm đăm nhìn ra phía trước như cố tìm kiếm lời giải cho điều bí ẩn đang làm mình rối trí, nhưng lời giải ấy thì chỉ có trong đầu ông mà thôi.

“Nếu tôi nghi ngờ — hoặc nếu tôi biết — thì tôi sẽ thực hiện nghĩa vụ của mình, mục sư Clement ạ. Ít ra tôi hy vọng thế.”

“Vấn đề là — ông sẽ thực hiện nghĩa vụ ấy bằng cách nào?”

Ông bác sĩ nhìn tôi với cái nhìn bí hiểm:

“Câu hỏi ấy, trong đời mỗi người đều có lúc đặt ra cho mình. Và mỗi người quyết định nó theo cách riêng của mình, Clement ạ.”

“Ông không biết phải làm sao ư?”

“Phải, tôi không biết…”

Tôi thấy tốt nhất là nên chuyển sang đề tài khác.

“Thằng cháu tôi vô cùng hứng thú với vụ án này. Nó bỏ hết thời gian đi tìm dấu chân và tàn thuốc lá đấy.”

Haydock mỉm cười.

“Cậu ấy bao nhiêu tuổi rồi?”

“Mới mười sáu. Ở tuổi ấy thì bi kịch cũng chẳng có gì là trầm trọng. Chúng cứ ngỡ mình là Sherlock Holmes hay Arsene Lupin thôi.”

Haydock tư lự nói:

“Thằng bé thật bảnh trai. Mục sư định thế nào với cậu ấy?”

“Tôi e là mình không đủ khả năng cho cháu vào đại học. Thằng bé muốn theo ngành thương mại. Nó trượt hải quân rồi.”

“À — vậy là vất vả đấy — nhưng có thể còn tệ hơn. Phải, có thể còn tệ hơn nữa.”

“Tôi phải đi thôi,” tôi liếc nhìn đồng hồ rồi kêu lên. “Tôi muộn bữa ăn trưa gần nửa tiếng đồng hồ rồi.”

Khi tôi về đến thì cả nhà đã ngồi vào bàn. Mọi người đòi tôi thuật lại đầy đủ mọi việc sáng nay; tôi vừa kể vừa nghĩ bụng, hầu như việc nào mình cũng phải giảm nhẹ đi. Tuy vậy Dennis tỏ ra vô cùng thích thú với chuyện cú điện thoại của bà Price Ridley; cu cậu cười ngặt nghẽo khi nghe bà ta bị sốc đến ngất xỉu và phải dùng rượu mận thì mới lai tỉnh.

“Cho đáng đời cái bà già ác ôn,” nó kêu lên. “Ở làng này bà ta là kẻ miệng lưỡi độc địa nhất. Giá cháu nghĩ ra việc gọi điện mà dọa cho bà ta một mẻ. Bác Len à, cháu cho bà ta một trận nữa nhé?”

Tôi vội van nài thằng cháu đừng làm những chuyện đó. Không gì nguy hiểm hơn khi bọn trẻ chứng tỏ nỗ lực đầy thiện chí của chúng để hỗ trợ bạn.

Dennis lập tức thay đổi thái độ. Nó cau mày ra vẻ người lớn:

“Hầu như cả sáng nay cháu ở bên Lettice. Bác biết không, Griselda, cô ấy thực sự vô cùng lo lắng dù cô ấy không muốn bộc lộ, nhưng quả thật cô ấy lo nghĩ ghê lắm.”

“Bác hy vọng thế,” Griselda vừa nói vừa hất đầu lên.

Griselda thì chẳng mấy ưa Lettice Protheroe.

“Cháu nghĩ bác chẳng công bằng với Lettice.”

“Vậy ư?” Griselda hỏi.

“Nhiều người đâu có mặc đồ tang!”

Griselda lặng thinh và tôi cũng thế. Dennis nói tiếp:

“Cô ấy hầu như không nói với ai, nhưng cô ấy lại thổ lộ với cháu. Cô ấy hết sức lo âu về mọi việc và nghĩ mình cần phải làm gì đó.”

“Cô ấy sẽ thấy Thanh tra Slack chia sẻ ý kiến với mình. Chiều nay ông ta sẽ đến tận Old Hall và có thể làm mọi người ở đó hết chịu nổi khi ông ta cố hết sức tìm ra sự thật.”

“Theo mình thì sự thật là thế nào hả Len?” bà vợ tôi đột nhiên hỏi.

“Thật khó nói mình ạ. Anh không thể nói vào lúc mà anh chẳng có ý kiến gì.”

“Mình nói Thanh tra Slack đang truy tìm cú điện thoại gọi mình đến nhà Abbotts đúng không?”

“Đúng vậy.”

“Nhưng liệu ông ta có làm được không? Việc ấy khó lắm phải không mình?”

“Anh không nghĩ thế mình ạ. Bưu điện sẽ có hồ sơ các cuộc gọi mà.”

“Ôi!” Vợ tôi lại chìm vào suy nghĩ.

“Bác Len à,” thằng cháu tôi nói, “vì sao sáng nay bác lại cáu kỉnh với cháu khi cháu nói đùa rằng bác mong đại tá Protheroe chết đi cho rảnh?”

“Bởi vì cháu đùa không phải lối. Thanh tra Slack chẳng hề biết hài hước là gì. Ông ta tưởng cháu nói nghiêm túc nên có khả năng sẽ cho Mary đối chất và chìa ra lệnh tống giam ta đây.”

“Vậy ông ta không biết khi nào người ta đùa sao?”

“Không, ông ta không biết đâu,” tôi đáp. “Ông ta đạt được địa vị hiện nay là do nỗ lực và nhiệt tình làm việc. Điều đó khiến ông ta chẳng hề biết giải trí tiêu khiển là gì.”

“Bác có thích ông ta không, bác Len?”

“Không, bác không thích. Ngay từ lần gặp đầu tiên bác đã ghét cay ghét đắng ông ta. Nhưng bác không phủ nhận ông ta là người thành đạt cao trong sự nghiệp.”

“Bác nghĩ ông ta sẽ tìm ra kẻ bắn lão Protheroe sao?”

“Nếu không tìm ra thì không phải do ông ta không cố gắng.”

Mary xuất hiện và bảo:

“Ông Hawes muốn gặp mục sư. Tui đã đưa ổng vô phòng khách, còn đây là thư chờ mục sư trả lời nè. Trả lời miệng cũng được.”

Tôi bóc thư và đọc.

Kính gửi mục sư Clement,

Tôi rất biết ơn nếu chiều nay mục sư có thề đến nhà tôi càng sớm càng tốt. Tôi đang có chuyện hết sức lo nghĩ và muốn xin mục sư giúp ý kiến.

Kính thư,

Estelle Lestrange

“Bảo rằng khoảng nửa tiếng nữa tôi sẽ đến,” tôi nói với Mary.

Sau đó tôi sang phòng khách gặp Hawes.

Chương 15

Trông bộ dạng Hawes, tôi thấy xót xa quá. Tay chân cậu ta run lẩy bẩy còn mặt thì rúm ró lo âu. Lẽ ra Hawes phải nằm nghỉ, tôi bảo, nhưng cậu ấy cứ khăng khăng là mình rất khỏe.

“Thưa mục sư, em cam đoan trong đời em chưa bao giờ em khỏe như thế này. Chưa bao giờ.”

Rõ ràng điều ấy quá xa sự thật đến đỗi tôi chẳng biết trả lời sao. Tôi thán phục những người không đầu hàng bệnh tật, nhưng Hawes thì lại hơi quá đà.

“Em ghé qua để thưa với mục sư — em rất lấy làm buồn khi có việc xảy ra trong nhà mục vụ thế này.”

“Phải,” tôi đáp, “việc chẳng vui vẻ gì.”

“Thật kinh khủng — kinh khủng quá. Có vẻ rốt cuộc họ không bắt ông Redding chứ ạ?”

“Không. Một chuyện sai lầm. Anh ta đã — à — đã điên khùng đi đầu thú.”

“Và giờ thì cảnh sát hoàn toàn tin ông ta vô tội sao?”

“Hoàn toàn là thế.”

“Em có thể hỏi là vì sao không? Ý em là — họ có nghi ngờ ai khác không?”

Tôi không bao giờ ngờ Hawes lại quan tâm dữ dội đến chi tiết vụ giết người này. Có thể bởi nó xảy ra trong nhà mục vụ. Trông anh ta hăm hở hệt như một phóng viên.

“Ta chẳng biết có nên tin tưởng hoàn toàn vào Thanh tra Slack không. Theo ta biết, cho đến nay ông ấy không đặc biệt nghi ngờ ai. Hiện ông ta đang lo điều tra.”

“Vâng, vâng — tất nhiên là thế. Nhưng ai là kẻ có thể gây ra việc tày đình như thế thưa mục sư?”

Tôi lắc đầu.

“Em biết chẳng ai ưa đại tá Protheroe, nhưng để giết người thì — phải cần có động cơ thật mạnh mẽ.”

“Ta cũng nghĩ thế,” tôi nói.

“Ai là người có thể có động cơ ấy? Cảnh sát có ý kiến gì không ạ?”

“Ta không rõ.”

“Ông ta có thể gây thù chuốc oán với nhiều người, thưa mục sư. Càng nghĩ em càng tin chắc ông ta là loại người có nhiều kẻ thù. Ở tòa án ông ta nổi tiếng là cực kỳ khắc nghiệt.”

“Ta cho rằng trước đây thì thế.”

‘‘Ngài không nhớ sao, mục sư? Sáng hôm qua ông ta còn nói với mục sư về việc bị thằng Archer hăm dọa mà?”

“Giờ ta mới sực nghĩ đến việc ấy, ông ta có nói thế thật,” tôi đáp. “Tất nhiên là ta nhớ chứ. Lúc ấy ta đang ở gần đó mà.”

“Vâng, em tình cờ nghe được ông ta đang nói gì. Với đại tá Protheroe thì chuyện đó là khó tránh, vì giọng ông ta oang oang như lệnh vỡ. Và em nhớ đến câu nói vô cùng ấn tượng của mục sư. Rằng đến phút lâm chung, có thể công lý sẽ được ban phát đến cho ông ta thay vì lòng khoan dung.”

“Ta có nói thế sao?” Tôi cau mày hỏi, nhớ lại lời lẽ của mình có hơi khác đôi chút.

“Mục sư nói điều đó một cách hùng hồn khiến em rất ấn tượng. Công lý là điều khủng khiếp. Nghĩ mà xem, ông già đáng thương ấy lại bị sát hại ngay sau đó! Cứ như mục sư đã có linh cảm vậy.”

“Ta chẳng linh cảm gì cả,” tôi trả lời cụt lủn. Tôi ghét cái xu hướng thần bí hão huyền ở Hawes.

“Mục sư đã trình cảnh sát về tên Archer ấy chưa, thưa ngài?”

“Ta chẳng biết gì về anh ta cả.”

“Ý em là mục sư có báo với họ chuyện đại tá Protheroe đã nói với ngài — rằng ông ta bị Archer hăm dọa không ạ?”

“Không,” tôi thủng thẳng đáp, “ta không báo.”

“Nhưng mục sư sẽ báo chứ?”

Tôi im lặng. Tôi ghét việc tố giác một người đã gánh chịu sự trừng phạt của pháp luật. Tôi không biện hộ cho Archer. Hắn ta là tên săn trộm chuyên nghiệp — một trong những kẻ vô tích sự nhan nhản ở’ bất cứ giáo khu nào. Dầu trong cơn nóng giận vì bị kết án hắn có nói gì đi nữa thì tôi cũng không tin hắn sẽ làm như vậy khi ra tù. Sau cùng tôi nói: “Cậu đã nghe cuộc nói chuyện ấy. Nếu cậu cảm thấy cần trình báo cảnh sát thì cứ việc mà làm.”

“Nhưng thưa mục sư, nếu ngài nói thì sẽ tốt hơn ạ.”

“Có thể là vậy — nhưng thật tình mà nói — à, ta không thích làm việc đó, bởi có thể ta sẽ tạo cơ hội tròng thòng lọng vào cổ một người vô tội.”

“Nhưng nếu như hắn đã bắn đại tá Protheroe…”

“Ôi, lại nếu! Chẳng có bất cứ bằng chứng nào là anh ta làm điều ấy cả.”

“Thì hắn đã hăm dọa mà.”

“Nói cho đúng thì không phải hắn dọa đại tá Protheroe mà ông ta dọa hắn. Chính ông đại tá đã đe sẽ trả thù Archer ra sao nếu lần sau ông ấy bắt được hắn.”

“Em không hiểu thái độ của mục sư, thưa ngài.”

“Cậu không hiểu à?” Tôi mệt mỏi nói. “Cậu còn trẻ nên hăng hái rạch ròi đúng sai. Khi nào bằng tuổi ta, cậu sẽ hiểu ràng một khi còn ngờ hoặc thì không nên buộc tội người khác.”

“Không phải vậy — ý em là…”

Hawes ngập ngừng, còn tôi thì ngạc nhiên nhìn cậu. “Ý em là về nhân thân của tên sát thủ, mục sư có ý kiến gì không — ý kiến của riêng mục sư ấy?”

“Lạy Chúa, không.”

“Hoặc là về — về động cơ ấy?” Hawes vẫn khăng khăng.

“Cũng không. Còn cậu thì sao?”

“Em thì thực sự là không. Em chỉ ngạc nhiên thôi. Nếu đại tá Protheroe đã — đã tin tưởng mà giãi bày tâm sự với mục sư — hay đề cập chuyện gì đó…”

“Những lời tâm tình của ông ấy thì cả làng đều đã nghe sáng hôm qua,” tôi lạnh nhạt đáp.

“Vâng — vâng, tất nhiên là thế. Và mục sư không nghĩ — tới Archer sao?”

“Cảnh sát sẽ sớm biết mọi điều về Archer,” tôi nói. “Nếu chỉ mình ta nghe chuyện anh ta hăm dọa đại tá Protheroe thì khác; đằng này cậu có thể tin chắc rằng nếu thực sự hắn hăm dọa ông ấy thì một nửa dân trong làng cũng đã nghe thấy, và chuyện đó sẽ đến tai cảnh sát ngay. Tất nhiên về việc này cậu cứ việc hành động theo ý mình.”

Tuy nhiên Hawes vẫn tỏ ra miễn cưỡng một cách lạ lùng khi phải tự mình làm bất cứ điều gì. Trông cậu ta đầy vẻ lo lắng và kỳ quặc. Tôi sực nhớ lời Haydock nói về bệnh tình của cậu ta và nghĩ thầm lời giải thích là ở đó.

Hawes miễn cưỡng cáo từ như thể còn điều gì đó muốn nói nhưng không biết nên nói thế nào.

Trước khi Hawes ra về, tôi với cậu ta sắp xếp hành lễ cho Hội ái hữu các bà mẹ, sau đó là gặp gỡ các du khách của hạt, vì chiều nay tôi có vài kế hoạch riêng. Gạt bỏ suy nghĩ về Hawes và những chuyện rắc rối của cậu ta, tôi đến nhà bà Lestrange.

Trên bàn ở tiền sảnh là tờ Guardian và Church Times còn chưa ai đọc. Vừa đi, tôi vừa nhớ ra buổi tối trước khi đại tá Protheroe bị giết thì bà Lestrange đã có cuộc nói chuyện với ông ta. Có thể điều gì đó trong cuộc nói chuyện ấy giúp làm sáng tỏ cái chết của đại tá chăng.

Tôi được đưa ngay vào phòng khách nhỏ, và bà Lestrange đứng lên chào tôi. Một lần nữa tôi rất ấn tượng với không khí tuyệt diệu mà người phụ nữ này tạo ra. Bà mặc áo váy đen mờ tôn làn da trắng nuột. Khuôn mật bà đượm vẻ tang tóc khác thường, duy chỉ đôi mắt là rực lửa sống động và cái nhìn đầy cảnh giác, ngoài ra bà không để lộ chút sinh khí nào.

“Mục sư đến thăm tôi, thật quý hóa thưa mục sư Clement,” bà nói và bắt tay tôi. “Hôm nọ tôi có chuyện muốn thưa với mục sư, nhưng sau đó tôi quyết định không nói. Tôi đã sai rồi.”

“Như tôi đã nói lúc ấy, tôi rất vui làm mọi việc để giúp bà.”

“Vâng, mục sư đã nói thế, và nói như thể mục sư sẽ làm thế. Từ trước đến nay chẳng mấy ai thật lòng muốn giúp đỡ tôi, thưa mục sư Clement.”

“Tôi khó mà tin điều ấy, bà Lestrange.”

“Sự thật là thế. Mấy ai lo cho người khác!” Giọng bà đượm vẻ cay đắng.

Thấy tôi không trả lời, bà nói tiếp:

“Xin mời mục sư ngồi.”

Tôi vâng theo, và bà kéo ghế ngồi đối diện với tôi. Sau một phút ngần ngừ, bà bắt đầu nói rất chậm rãi và thận trọng, như cân nhắc từng lời thốt ra:

“Thưa mục sư Clement, tôi đang ở trong tình thế rất đặc biệt, và tôi muốn xin mục sư một lời khuyên, sắp tới tôi phải làm gì đây thưa mục sư? Điều gì thuộc về quá khứ thì đã qua rồi, không thể thay đổi, mục sư có hiểu tôi không?”

Tôi chưa kịp trả lời thì cô hầu lúc nãy đón tôi bỗng mở cửa, vẻ mặt hoảng sợ:

“Ôi, thưa bà, có ông thanh tra cảnh sát đến; ông ấy bảo phải nói chuyện với bà!”

Một chút ngập ngừng, sắc mặt bà Lestrange không đổi, duy chỉ đôi mắt từ từ khép rồi lại mở ra. Dường như bà nuốt nước bọt đôi lần rồi cất giọng bình thản và rành rọt:

“Mời ông ta vào đi, Hilda.”

Tôi dợm đứng lên, nhưng bà đã đưa tay ra hiệu cho tôi ngồi yên.

“Nếu mục sư không phiền thì tôi rất mong ông ở lại.”

“Tất nhiên là được, nếu bà muốn,” tôi nói nhỏ rồi ngồi xuống trong khi Slack nhanh nhẹn bước vào.

“Xin chào phu nhân,” ông ta mở lời.

“Chào ông thanh tra.”

Cùng lúc ấy, Slack cau mày khi nhìn thấy tôi. Chẳng nghi ngờ gì nữa, rõ là ông ta không ưa tôi.

“Tôi hy vọng ông không phản đối sự hiện diện của mục sư đây chứ?”

Tôi nghĩ Slack nhất định không thể nói có.

“Khô…ông,” ông ta miễn cưỡng đáp. “Tuy vậy, có lẽ, tốt hơn thì…”

Bà Lestrange chẳng thèm đếm xỉa đến lối bóng gió của ông ta, bà hỏi:

“Tôi có thể giúp gì cho ông đây, ông thanh tra?”

“Là vụ mưu sát đại tá Protheroe đó, thưa bà. Tôi chịu trách nhiệm vụ này và đang tiến hành điều tra.”

Bà Lestrange gật đầu.

“Chỉ là theo thủ tục, tôi đang hỏi mọi người về việc họ ở đâu vào khoảng từ sáu giờ đến bảy giờ tối hôm qua. Chỉ là vấn đề thủ tục, mong bà hiểu cho.”

Bà Lestrange không hề tỏ ra bối rối:

“Ông muốn biết tối hôm qua tôi ở đâu từ sáu đến bảy giờ phải không?”

“Mong bà vui lòng, thưa phu nhân.”

“Xem nào,” bà ngẫm nghĩ một lúc. “Tôi ở đây. Ngay trong nhà này.”

“Ồ!” Tôi trông thấy mắt viên thanh tra lóe sáng. “Còn cô hầu — bà chỉ có một người hầu — cô ấy có thể xác nhận điều này được không?”

“Không, chiều hôm qua Hilda đi vắng.”

“Tôi hiểu.”

“Rất tiếc, vì thế ông phải tin lời tôi,” bà Lestrange vui vẻ nói.

“Bà nghiêm túc tuyên bố rằng bà ở nhà suốt chiều tối hôm qua phải không?”

“Ông bảo từ sáu đến bảy giờ kia mà, ông thanh tra. Trước đó tôi ra ngoài bách bộ và trở về khoảng trước năm giờ chiều một chút.”

“Vậy nếu có một quý bà — bà Hartnell chẳng hạn — khai rằng vào khoảng sáu giờ bà ta đã đến đây gọi chuông cửa nhưng không ai nghe nên đành phải ra về — bà có cho rằng bà ấy nhầm lẫn không nhỉ?”

“Ô không!” bà Lestrange lắc đầu.

“Nhưng…”

“Nếu người hầu của ông có nhà thì cô ta có thể báo ông đi vắng. Nhưng nếu chủ nhà chỉ có một mình và không muốn tiếp khách — à, thì cách tốt nhất là cứ để mặc chuông reo.”

Trông Thanh tra Slack khá bối rối.

“Các bà già làm phiền tôi quá mức,” bà Lestrange nói, “nhất là bà Hartnell. Bà ấy nhấn chuông phải cả chục lần rồi mới chịu bỏ đi.”

Bà mỉm cười duyên dáng với Thanh tra Slack. Ông ta bèn chuyển hướng:

“Vậy nếu có người nói vào khoảng thời gian ấy họ trông thấy bà đi ra ngoài…”

“À! Nhưng họ không hề thấy, đúng không nào?” Bà nhanh chóng nhận ra điểm yếu của ông ta. “Không ai trông thấy tôi ra ngoài, bởi vì tôi ở trong nhà, ông hiểu cho.”

“Đúng thế thưa bà.”

Viên thanh tra dịch ghế lại gần hơn.

“Bà Lestrange ạ, tôi nghe nói đêm hôm trước khi đại tá Protheroe bị giết, bà có đến thăm ông ta phải không?” Bà Lestrange điềm tĩnh đáp:

“Đúng vậy.”

“Bà có thể cho biết bà gặp ông ấy làm gì không?”

“Là việc riêng tư, thưa ông thanh tra.”

“Tôi e rằng tôi phải yêu cầu bà cho tôi biết việc riêng tư ấy là gì.”

“Tôi sẽ không nói bất cứ lời nào về việc này cả. Tôi chỉ cam đoan với ông rằng cuộc nói chuyện ấy không hề liên quan đến vụ án mạng,”

“Tôi không nghĩ là bà đã phán đoán đúng.”

“Dù sao đi nữa ông cũng phải tin lời tôi, ông thanh tra.”

“Thật ra tôi phải tin mọi điều bà nói mà.”

“Có vẻ là như thế,” bà tán thành, vẫn với nụ cười điềm tĩnh.

Thanh tra Slack đỏ bừng mặt.

“Đây là chuyện nghiêm túc, thưa bà Lestrange. Tôi muốn biết sự thật…” ông ta đấm tay xuống bàn đánh rầm. “Và tôi sẽ tìm ra sự thật.”

Bà Lestrange chẳng nói chẳng rằng.

“Bà có biết bà đang tự đặt mình vào tình thế hết sức ám muội không, thưa phu nhân?”

Bà Lestrange vẫn lặng thinh.

“Bà sẽ bị yêu cầu đưa ra chứng cứ trong cuộc thẩm vấn tại tòa.”

“Vâng.”

Vẻn vẹn một từ. Thờ ơ lãnh đạm và không nhấn mạnh. Viên thanh tra liền thay đổi chiến thuật:

“Bà quen biết ông Protheroe à?”

“Phải, tôi quen ông ta.”

“Quen thân chứ?”

Bà ngập ngừng một lúc rồi trả lời:

“Đã mấy năm rồi tôi không gặp ông ta.”

“Bà có quen bà Protheroe không?”

“Không.”

“Xin bà thứ lỗi, nhưng thăm viếng vào giờ ấy thì rất khác thường đấy.”

“Tôi không nghĩ Vậy.”

“Bà nói thế là có ý gì?”

Bà Lestrange trả lời rõ ràng rành mạch:

“Tôi muốn gặp riêng đại tá Protheroe, chứ không muốn gập bà Protheroe hoặc cô Protheroe. Với tôi đó là cách tốt nhất để đạt được mục đích của mình.”

“Vì sao bà không muốn gặp bà Protheroe hoặc cô Protheroe?”

“Đó là việc của tôi, thưa ông thanh tra.”

“Vậy bà từ chối nói thêm à?”

“Đúng vậy.”

Thanh tra Slack đứng lên.

“Bà cẩn thận đấy, đừng tự đẩy mình vào tình huống tồi tệ, thưa bà. Mọi việc giờ xấu — xấu lắm rồi.”

Bà Lestrange cười phá lên. Lẽ ra tôi phải nói trước với Thanh tra Slack rằng đó không phải là loại phụ nữ dễ dàng bị người khác hù dọa.

“Này, đừng bảo là tôi không cảnh báo bà nhé, có thế thôi.” Ông ta cô lấy vẻ đĩnh đạc. “Xin chào phu nhân, bà nhớ cho, chúng tôi nhất định sẽ tìm ra sự thật.”

Ông ta ra về. Bà Lestrange cũng đứng dậy chìa tay ra: “Tôi cũng phải tiễn mục sư thôi — vâng, như thế thì tốt hơn. Mục sư thấy đó, giờ đã muộn để xin lời khuyên. Tôi đã chọn theo cách của mình.”

Bà lặp lại với giọng hầu như tuyệt vọng:

“Tôi đã chọn theo cách của mình.”

Chương 16

Vừa bước ra thì tôi chạm mặt Haydock ở ngưỡng cửa.

Ông liếc nhìn theo Slack lúc ấy vừa ra khỏi cổng rồi hỏi:

“Thanh tra đã chất vấn bà ấy chưa?”

“Rồi.”

“Hy vọng ông ta tỏ ra lịch sự chứ?”

Trong suy nghĩ của tôi, phép lịch sự là thứ Thanh tra Slack chưa từng được học, nhưng tôi cho rằng trong chừng mực hiểu biết của bản thân, ông ta thế là đã lịch sự rồi, và dù sao đi nữa tôi cũng không muốn làm Haydock thêm lo lắng, vì trông ông ấy có vẻ bối rối lo âu. Thế nên tôi đáp rằng Thanh tra Slack vô cùng lịch sự.

Haydock gật đầu rồi bước vào nhà, còn tôi thì đi xuống phố và chẳng mấy chốc đuổi kịp viên thanh tra. Tôi hiểu ông ta cố tình đi chậm. Tuy ghét tôi nhưng ông ta không phải hạng người để cho sự yêu ghét cản trở việc moi được thông tin hữu ích.

“Mục sư biết gì về bà phu nhân ấy không?” ông ta hỏi thẳng thừng.

Tôi đáp rằng mình chẳng biết gì cả.

“Bà ấy không bao giờ kể vì sao bà ấy về sống ở đây à?”

“Không.”

“Thế nhưng mục sư vẫn đến thăm bà ta sao?”

“Đi thăm giáo dân là phận sự của tôi,” tôi đáp để tránh phải nói rằng mình được bà Lestrange mời đến.

“Hừm, cứ cho là thế.” Slack lặng thinh một lúc, rồi không cưỡng lại được bàn luận về thất bại vừa qua của mình, ông ta nói tiếp: “Tôi thấy sự việc có gì đó mờ ám.”

“Ông nghĩ vậy sao?”

“Nếu mục sư hỏi thì tôi sẽ nói đây là ‘vụ tống tiền’. Buồn cười thật, lâu nay chúng ta cứ nghĩ về đại tá Protheroe như thế, nhưng giờ mới hiểu ra là không phải thế. Mà ông ta đâu phải là người quản lý tài sản của nhà thờ đầu tiên sống cuộc sống hai mặt chứ.”

Tôi lờ mờ nhớ ra có lần bà Marple đã đề cập chuyện này.

“Ông thực sự nghĩ có khả năng ấy sao?”

“À, các sự việc khớp nhau thưa mục sư. Tại sao một quý bà sang trọng và thanh lịch lại về cái xứ khỉ ho cò gáy này? Vì sao bà ta lại đến tìm ông đại tá vào giờ ấy? Vì sao bà ta tránh mặt bà Protheroe và cô Protheroe? Đúng vậy, mọi việc hoàn toàn ăn khớp với nhau. Bà ta không dám thừa nhận, vì tống tiền là tội đáng bị trừng phạt. Nhưng chúng tôi sẽ buộc bà ấy nói ra sự thật, vì chúng tôi đều biết việc này có liên quan đặc biệt đến vụ án. Nếu đại tá Protheroe có bí mật tội lỗi nào đó trong đời — hoặc chuyện ô nhục nào đó — à, thì mục sư sẽ thấy việc ấy sẽ tạo điều kiện thế nào.”

Tôi cũng cho là như thế.

“Tôi đang cố gắng khai thác viên quản gia, anh ta có thể đã nghe lỏm cuộc trao đổi giữa đại tá Protheroe và bà Lestrange, vì bọn người ăn kẻ ở thường làm thế. Tuy nhiên, anh ta thề thốt là không biết tí gì về cuộc nói chuyện ấy. À, mà anh ta bị sa thải rồi. Ông đại tá công kích anh ta, nổi nóng vì anh ta tự ý dẫn bà Lestrange vào nhà. Viên quản gia bèn vặc lại, anh ta bảo mình chẳng thiết tha gì cái chốn này và đã nghĩ đến chuyện lúc nào đó sẽ ra đi.”

“Vậy sao?”

“Như thế lại thêm một người nữa có hiềm khích với ông đại tá.”

“Ông có đặc biệt nghi ngờ người quản gia ấy không — à, mà tên anh ta là gì?”

“Anh ta tên Reeves, và tôi không hề nói là tôi nghi ngờ anh ta. Tôi chỉ muốn nói là chẳng làm sao biết được. Tôi không ưa cái lối xun xoe thớ nợ của anh ta.”

Tôi tự hỏi không biết Reeves sẽ nói sao về cung cách của Thanh tra Slack.

“Bây giờ tôi sẽ thẩm vấn anh tài xế đây.”

“Vậy phiền ông cho tôi đi nhờ xe, tôi muốn trao đổi chút việc với bà Protheroe.”

“Về việc gì?”

“Việc chuẩn bị ma chay.”

“Ôi chà!” Thanh tra Slack hơi ngạc nhiên. “Ngày mai thứ bảy, sẽ có buổi thẩm tra chính thức.”

“Thế à? Vậy tang lễ có thể tổ chức vào thứ ba tới.” Thanh tra Slack có vẻ hơi ngượng ngùng vì sự thô lỗ của mình. Ông ta dàn hòa bằng lời mời tôi cùng dự thẩm vấn Manning, người tài xế.

Manning là một chàng trai tử tế trạc hai lăm hai sáu tuổi. Anh ta có vẻ khiếp sợ viên thanh tra.

“Nào chàng trai, tôi muốn cậu cung cấp một vài thông tin,” Slack nói.

“Vâng thưa ngài,” anh tài xế lắp ba lắp bắp. “Dĩ nhiên, thưa ngài.”

Nếu bản thân anh ta phạm tội giết người thì anh ta cũng không thể hoàng sợ hơn thế.

“Hôm qua cậu chở ông chủ vào làng phải không?”

“Vâng, thưa ngài.”

“Vào lúc mấy giờ?”

“Năm giờ rưỡi ạ.”

“Bà Protheroe cùng đi chứ?”

“Vâng, thưa ngài.”

“Cậu đi thẳng vào làng à?’

“Vâng, thưa ngài.”

“Trên đường đi cậu có dừng lại đâu đó không?”

“Thưa không.”

“Khi đến nơi thì cậu làm gì?”

“Ông đại tá xuống xe và bảo ông ấy không cần dùng xe nữa, ông ấy sẽ đi bộ về nhà. Bà Protheroe thì đi mua sắm. Hàng họ được chất lên xe, sau đó bà ấy bảo là xong việc rồi, thế là tôi đánh xe về nhà.”

“Cậu để bà Protheroe ở lại làng sao?”

“Vâng, thưa ngài.”

“Lúc ấy là mấy giờ?”

“Sáu giờ mười lăm phút, thưa ngài. Chính xác là sáu giờ mười lăm.”

“Cậu thả bà ấy ở đâu?”

“Ở gần nhà thờ, thưa ngài.”

“Ông đại tá có nói là mình đi đâu không?”

“Ông chủ bảo đi gặp bác sĩ thú y, có việc phải lo cho một con trong bầy ngựa của ông.”

“Tôi hiểu. Rồi cậu lái xe về ngay à?’

“Vâng, thưa ngài.”

“Có hai lối vào Old Hall, từ Cửa Nam và từ Cửa Bắc. Theo tôi để đi vào làng thì cậu phải đi qua Cửa Nam phải không?”

“Vâng thưa ngài, bao giờ cũng thế ạ.”

“Và khi trở về cậu cũng đi qua lối đó chứ?’

“Vâng, thưa ngài.”

“Hừm, tôi nghĩ thế là đủ. À, cô Protheroe kia kìa.” Lettice vật vờ trôi lờ lững về phía chúng tôi.

“Manning, tôi muốn dùng chiếc Fiat,” cô nói. “Anh đánh xe ra cho tôi.”

“Vâng, thưa cô.”

Anh ta bước đến chiếc ô tô hai chỗ ngồi và mở nắp capô lên.

“Gưọm đã, cô Protheroe,” Slack nói. “Tôi cần lập hồ sơ về hoạt động của mọi người vào chiều tối hôm qua, chứ không có ý làm phiền cô.”

Lettice nhìn ông ta chăm chăm.

“Tôi chẳng bao giờ để ý đến giờ với giấc.”

“Tôi nghe nói hôm qua cô ra ngoài ngay sau giờ ăn trưa?”

Cô gái gật đầu.

“Vui lòng cho biết cô đi đâu?”

“Tôi đi chơi tennis.”

“Với ai?”

“Với nhà Hartley Napier.”

“Ở Much Benham phải không?”

“Phải.”

“Rồi cô trở về lúc nào?’

“Tôi không biết. Tôi đã nói với ông tôi chả bao giờ để ý việc ấy.”

“Con trở về vào khoảng bảy giờ rưỡi,” tôi chen vào.

“Đúng rồi,” Lettice nói, “giữa lúc ấy đang có chuyện rối ren. Anne ngất xỉu và Griselda đang chăm sóc bà ấy.”

“Cám ơn tiểu thư, tôi chỉ muốn biết có vậy thôi,” Slack nói.

“Thật kỳ quặc,” Lettice nói. “Chẳng có gì hay ho cả.” Cô bước về phía chiếc xe Fiat, còn viên thanh tra thì len lén vỗ trán:

“Còn thiếu gì không nhỉ?”

“Chẳng còn gì đâu,” tôi đáp. “Nhưng cô ấy thích thế.”

“À, giờ đi tôi thẩm vấn các cô hầu đây.”

Người ta có thể không thích Slack nhưng vẫn phải ngưỡng mộ cách làm việc tích cực của ông ta. Chúng tôi chia tay, và tôi hỏi thăm Reeves xem tôi có thể gặp bà Protheroe được không.

“Giờ này bà chủ đang nghỉ, thưa mục sư.”

“Vậy tốt hơn tôi không nên làm phiền bà ấy.”

“Mục sư có thể chờ một lúc được không ạ? Tôi biết bà Protheroe đang nóng lòng được gặp ông. Lúc ăn trưa tôi nghe bà chủ nói vậy.”

Anh ta đưa tôi vào phòng khách và bật đèn vì phòng đang buông rèm.

“Mọi chuyện thật đáng buồn,” tôi nói.

“Vâng, thưa mục sư.” Giọng anh ta vừa lễ phép vừa lạnh nhạt.

Tôi nhìn anh ta. Người tài xế kia đang nghĩ gì đằng sau thái độ bình thản dửng dưng? Có khi anh ta biết chuyện gì đó và có thể kể chúng tôi nghe cũng nên! Một người hầu trung thành mà che giấu sự thật thì không còn gì tệ hại hơn. “Còn gì nữa không, thưa mục sư?”

Phải chăng có chút lo âu nấp sau vẻ mặt bình thản ấy nhỉ? “Không còn gì nữa đâu,” tôi đáp.

Tôi chỉ chờ một lúc là Anne Protheroe ra tới. Chúng tôi bàn bạc và sắp xếp một số việc. Rồi Anne thốt lên:

“Bác sĩ Haydock thật quá tốt bụng!”

“Haydock là người tử tê nhất mà tôi biết.”

“Ông ấy cực kỳ tử tế với tôi. Nhưng trông ông ấy rất buồn, đúng không mục sư?”

Trước đây tôi không hề nghĩ Haydock là người hay buồn. Đầu óc tôi cứ lật đi lật lại chuyện ấy.

“Tôi chưa từng để ý điều đó,” cuối cùng tôi nói.

“Tôi cũng thế, cho đến hôm nay…”

“Đôi khi vì gặp chuyện đau buồn khó khăn mà người ta trở nên tinh nhạy hơn,” tôi nói.

“Mục sư dạy chí phải.”

Anne ngần ngừ rồi nói tiếp:

“Thưa mục sư Clement, có một điều tôi không sao hiểu được, là nếu ông nhà tôi bị bắn ngay sau khi tôi chia tay ông ấy thì tại sao tôi lại không nghe tiếng súng nhỉ?”

“Cảnh sát đã có cơ sở để xác định sau đó súng mới nổ.”

“Nhưng còn con số 6.20 ghi trong thư thì sao ạ?”

“Có thể là do một người khác thêm vào — là kẻ giết người.”

“Kinh khủng quá!” bà ta tái mặt.

“Bà không để ý thấy tiêu đề ngày tháng không phải nét chữ ông nhà sao?”

“Cả bức thư không có chỗ nào giống nét chữ ông ấy cả.” Nhận xét ấy có phần nào đúng. Thư nguệch ngoạc khó đọc chứ không rõ ràng như trước giờ Protheroe thường viết. “Mục sư có chắc là họ không nghi ngờ Lawrence không ạ?”

“Tôi nghĩ cậu ấy rõ ràng đã được minh oan.”

“Nhưng vậy thì là ai, thưa mục sư? Tôi biết Lucius vốn không được nhiều người quý mến, nhưng tôi không nghĩ ông ấy lại có kẻ thù thực sự. Không — không có kẻ thù kiểu ấy.”

Tôi lắc đầu.

“Thật là bí ẩn.”

Tôi ngạc nhiên nghĩ đến bảy nghi can của bà Marple. Có thể là những ai?

Sau khi tạm biệt Anne, tôi lập tức hành động theo kế hoạch đã định. Từ Old Hall trở về, tôi men theo một lối mòn nhỏ. Khi đến chỗ bục trèo, tôi lại thối lui, rồi nhắm hướng các bụi cây tầm thấp có dấu chân người đi qua, tôi cố len lỏi vào tìm đường đi. Khu rừng rậm rạp, dày đặc các bụi cây nhỏ mọc lộn xộn. Tôi đi khá chậm và bất ngờ nhận ra ở cách mình không xa cũng có một người đang len lỏi qua các bụi rậm. Tôi còn đang ngần ngừ phân vân thì Lawrence Redding xuất hiện, hai tay vác một tảng đá to.

Có lẽ thấy tôi ngạc nhiên nên Redding cười phá lên:

“Ồ không, không phải là manh mối đâu, mà là tặng phẩm của hòa bình.”

“Quà tặng hòa bình ư?”

“À, cũng có thể nói là cơ sở để thương thuyết. Tôi muốn tìm một cái cớ để đến thăm bà Marple, hàng xóm của mục sư, và tôi nghe nói bà ấy không thích gì hơn là một tảng đá đẹp để xây dựng khu vườn Nhật Bản.”

“Hoàn toàn chính xác,” tôi nói. “Nhưng anh muốn gì ở lão bà ấy?”

“Là thế này. Nếu hôm qua có việc gì xảy ra thì thể nào bà Marple cũng nhìn thấy. Ý tôi là những việc không nhất thiết liên quan đến vụ án — nhưng có thể bà ấy nghĩ có liên quan. Tôi muốn nói đến những sự việc là lạ hay kỳ quặc, hoặc những chi tiết nhỏ có thể giúp chúng ta thêm cơ sở tìm ra sự thật. Những việc mà bà ấy nghĩ không đáng để báo cảnh sát.”

“Theo ta việc ấy hợp lý đấy.”

“Dù sao cũng nên làm thử xem sao. Tôi sẽ tìm hiểu đến tận cùng sự việc, mục sư Clement ạ. Vì lợi ích của Anne chứ không vì cái gì khác. Mà tôi chẳng mấy tin tưởng Slack — ông ta là người nhiệt tình, nhưng có nhiệt tình mấy đi nữa thì cũng không thông minh hơn được.”

“Ta thấy anh giống nhân vật yêu thích của tiểu thuyết, một nhà thám tử nghiệp dư,” tôi nói. “Ta không biết ngoài đời liệu Slack có thực sự chuyên nghiệp không nữa.”

Anh ta nhìn xoáy vào tôi rồi bất thần cười to. “Này ông mục sư, ông làm gì trong rừng vậy?”

Tôi đỏ bừng mật.

“Chắc cũng giống như việc tôi đang làm thôi, tôi dám thề với mục sư đấy. Chúng ta cùng chung ý tưởng đúng không? Tên sát nhân đến văn phòng bằng cách nào? Lối thứ nhất là đi dọc theo đường làng rồi vào cổng sau nhà mục vụ, lối thứ hai là vào cổng trước, còn lối thứ ba — có lối thứ ba không nhỉ? Tôi có ý xem xét liệu có dấu hiệu nào cho thấy các bụi cây quanh bờ tường của vườn nhà mục vụ bị giẫm đạp không.”

“Đó cũng chính là suy nghĩ của ta,” tôi thừa nhận. “Tuy nhiên tôi chưa thực sự bắt tay vào việc, vì tôi chợt nảy ra ý muốn gặp bà Marple trước để chắc chắn rằng chiều hôm qua không có ai đi trên con đường làng trong khi hai chúng tôi đang ở trong xưởng vẽ,” Lawrence nói tiếp.

Tôi lắc đầu.

“Bà ấy hoàn toàn chắc chắn là không có ai cả.”

“Phải, không có ai là theo cách nói của bà ta — nghe thì có vẻ điên khùng, nhưng mục sư hiểu tôi định nói gì chứ. Bởi có thể có ai đó chẳng hạn người đưa thư, cô hàng sữa, anh hàng thịt — ai đó mà sự có mặt của họ là tự nhiên đến mức ta không nghĩ phải nhắc đến.”

“Anh thường đọc G. K. Chesterton nhỉ,” tôi nói, và Lawrence không phủ nhận.

“Nhưng theo mục sư, ý này có hợp lý không?”

“À, theo ta là có thể,” tôi thừa nhận.

Không chần chừ thêm nữa, chúng tôi lên đường đến nhà bà Marple. Bà đang làm vườn và cất tiếng gọi khi thấy chúng tôi bước qua chỗ bục trèo. Lawrence liền thì thào: “Mục sư thấy không, ai bà ta cũng nhìn thấy cả.”

Bà Marple đón tiếp chúng tôi hết sức hòa nhã, và tỏ ra rất hài lòng với tảng đá to mà Lawrence trang trọng đưa biếu.

“Ông thật chu đáo, ông Redding. Thực sự hết sức chu đáo.”

Được lời như cởi tấc lòng, Lawrence đặt ngay các câu hỏi, và bà Marple chăm chú lắng nghe.

“Vâng, tôi hiểu ý ông và tôi hoàn toàn đồng ý, điều này chẳng ai nhắc đến hoặc ngại nhắc đến. Nhưng tôi cam đoan với ông rằng không hề có chuyện như thế. Hoàn toàn không.”

“Bà có chắc không, thưa bà Marple?”

“Chắc như đinh đóng cột.”

“Chiều hôm ấy bà có trông thấy bất cứ ai đi trên lối mòn này vào rừng không?” Tôi hỏi. “Hoặc là từ trong rừng đi ra?”

“Ồ, có chứ, cả mớ người ấy. Tiến sĩ Stone và cô Cram đi đường này, vì đây là con đường gần nhất dẫn đến chỗ khai quật, lúc ấy khoảng sau hai giờ một chút. Rồi ông Stone trở lại đường này — ông biết rồi đó ông Redding, vì ông ta gặp ông với bà Protheroe mà.”

“Tiện thể, về tiếng nổ — tiếng súng mà bà đã nghe, thì lẽ ra ông Redding và bà Protheroe cũng phải nghe thấy, bà Marple ạ,” tôi nói.

Tôi nhìn Lawrence thăm dò.

“Vâng,” anh ta cau mày. “Tôi nghĩ mình có nghe tiếng súng. Mà có một hay hai tiếng nổ nhỉ?”

“Tôi chỉ nghe có một,” bà Marple đáp.

“Còn tôi thì chỉ nhớ mang máng,” Lawrence nói. “Quỷ quái thật, ước gì tôi có thể nhớ ra. Giá mà tôi biết. Các vị thấy đó, lúc ấy tôi còn đang mải — với — với…”

Anh ta ngập ngừng, lúng túng, còn tôi khẽ húng hắng ho cho phải phép. Bà Marple làm điệu bộ rồi chuyển sang đề tài khác:

“Thanh tra Slack cứ bảo tôi cho ông ta biết tôi nghe tiếng súng sau khi ông Redding và bà Protheroe rời khỏi xưởng vẽ hay là trước đó. Tôi phải thú nhận rằng thực sự mình không thể nói đích xác, nhưng tôi có cảm tưởng là nó xảy ra sau đó — càng nghĩ thì tôi càng thấy điều này là đúng.”

“Như thế dù sao tiến sĩ Stone cũng ngoại phạm,” Lawrence thở dài. “Không phải vì không hề có bất cứ lý do nhỏ nhặt nào để ông ta bị tình nghi là bắn ông lão Protheroe đáng thương.”

“À, nhưng tôi thấy nếu thận trọng thì cứ nên đật nghi vấn với mọi người, dù chỉ một chút xíu thôi. Vì có khi ta chẳng lường được hết chữ ngờ, đúng không nào?”

Bà Marple là thế đó. Tôi hỏi Lawrence xem liệu anh ta có đồng ý với bà về tiếng súng không.

“Thực sự tôi không thể nói được, vì âm thanh ấy hết sức bình thường, mục sư thấy đó. Tôi thiên theo hướng nghĩ rằng phát súng vang lên khi chúng tôi đang ở trong xưởng vẽ. Âm thanh có thể đã bị giảm nhẹ và — và ở đó người ta khó nhận ra hơn.’’

Còn nhiều lý do khác khiến họ không để ý đến âm thanh ấy, tôi thầm nghĩ.

“Tôi phải hỏi Anne,” Lawrence nói. “Có thể bà ấy sẽ nhớ. À, theo tôi có một việc kỳ lạ cần làm rõ. Bà Lestrange, mệnh phụ bí ẩn của làng St. Mary Mead này đã đến thăm lão Protheroe hôm thứ tư sau bửa ăn tối. Vậy mà dường như chẳng có ai để ý họ gặp nhau có việc gì. Lão Protheroe cũng không hề nói gì với vợ mình hoặc Lettice.’’

“Có thể mục sư biết chuyện,” bà Marple nói.

Làm sao người phụ nữ này biết chiều nay tôi đến thăm bà Lestrange? Thật kỳ lạ, chuyện gì bà ta cũng nắm được.

Tôi lắc đầu bảo mình không có manh mối gì.

“Thế Thanh tra Slack nghĩ sao ạ?” bà Marple hỏi.

“Ông ta đã cố sức ép buộc viên quản gia — nhưng rõ ràng anh này không tọc mạch đến mức đi nghe lén. Vì thế mà — chẳng ai biết gì.”

“Tuy vậy tôi vẫn mong có ai đó nghe lỏm được tí chuyện, phải không thưa mục sư?” bà Marple nói. “Ý tôi là người nào thường hay làm điều ấy. Tôi nghĩ ông Redding có thể phát hiện đôi điều từ người đó.”

“Nhưng bà Protheroe cũng không biết gì cả.”

“Tôi không có ý nói bà Protheroe, mà là bọn hầu gái ấy,” bà Marple đáp. “Nhất định bọn chúng rất ghét việc khai báo với cảnh sát, nhưng với một chàng trai bảnh bao thì chúng có thể xiêu lòng — xin ông bỏ lỗi, ông Redding nhé — ồ! Tôi chắc chắn chúng sẽ kể hết với ông ấy cho mà xem.”

“Tối nay tôi sẽ đến và thử xem sao,” Lawrence hăng hái nói. “Xin cám ơn gợi ý của bà, thưa bà Marple. Tôi sẽ đến sau khi — à, sau khi tôi và mục sư đây làm một việc nho nhỏ.”

Tôi chợt nghĩ chúng tôi nên tiến hành công việc thì tốt hơn. Tôi chào tạm biệt bà Marple rồi hai chúng tôi lại trở vào rừng.

Ban đầu chúng tôi men theo lối mòn cho đến một chỗ có dấu chân người từ đó rẽ sang bên phải. Lawrence giải thích anh ta đã đi theo cái dấu vết đặc biệt này và thấy nó chẳng dẫn đến đâu cả, nhưng anh ta nói thêm rằng cả hai có thể thử lần nữa xem sao, vì có thể anh ta nhầm lẫn.

Tuy vậy, sự thể đúng như anh ta đã nói. Đi được khoảng hơn chục thước thì các dấu vết cành lá bị xéo gãy mất dần. Chính là từ chỗ này Lawrence đã quay lại lối mòn và gặp tôi hồi chiều.

Chúng tôi lại quay trở về lối mòn và đi xa hơn một chút. Lại một lần nữa chúng tôi đến chỗ có các bụi cây bị giẫm đạp. Những dấu hiệu rất mờ nhạt nhưng theo tôi là không thể nào nhầm lẫn. Lần này thì dấu vết ấy nhiều hứa hẹn hơn. Sau một đoạn vòng vèo, nó dẫn đến gần nhà mục vụ. Chẳng mấy chốc chúng tôi đến chỗ các bụi cây vươn lên đan kín bờ tường. Bức tường này rất cao và phía trên có gán mảnh chai vỡ. Nếu ai đó bắc thang trèo lên ở đây thì nhất định chúng tôi sẽ tìm ra dấu vết.

Chúng tôi đang chậm rãi tìm kiếm dọc theo bờ tường thì bỗng có tiếng cành cây gãy vọng đến. Tôi vội vàng gắng sức len qua các bụi cây rậm rạp mà bước tới — và đối mặt với Thanh tra Slack.

“Là mục sư đó sao?” ông ta nói. “Cả ông Redding nữa. Quý ông nghĩ mình đang làm gì ở đây vậy?”

Hai chúng tôi ỉu xìu giải thích.

“Ra là thế,” thanh tra nói. “Chúng ta không phải đồ ngốc đâu, bản thân tôi cũng nghĩ giống hệt. Tôi đã ở đây hơn một tiếng đồng hồ. Các ông có muốn biết điều gì không?”

“Có chứ,” tôi ngoan ngoãn đáp.

“Bất kể là kẻ nào giết đại tá Protheroe đi nữa thì hắn cũng không đi bằng đường này! Không có dấu vết nào trên bờ tường bên này cũng như bên kia. Dẫu là ai thì hắn cũng đã vào bằng cổng chính chứ không vào đường nào khác.”

“Không thể được,” tôi kêu lên.

“Sao lại không chứ? Cổng nhà mục vụ luôn để ngỏ, hắn chỉ cần bước vào là xong. Từ nhà bếp không thể nhìn thấy hắn. Hắn biết mục sư đã ra ngoài, hắn biết bà Clement đang ở London, hắn biết cậu Dennis đi chơi tennis. Dễ như trở bàn tay. Và hắn chẳng cần đi qua làng. Đối diện cổng nhà mục vụ là đường mòn, và từ con đường ấy anh có thể trở lại khu rừng rồi tẩu thoát qua ngả nào cũng được. Nếu bà Price Ridley không bước ra cổng trước nhà mình đúng lúc đặc biệt ấy thì mọi việc sẽ thuận buồm xuôi gió. Rất nhiều khả năng như thế hơn là trèo qua tường. Từ trên lầu nhà bà Price Ridley nhìn xuống qua cửa sổ bên hông, có thể thấy hầu như cả bức tường. Không, cứ tin tôi đi, tên giết người vào bằng con đường ấy.”

Thực sự có vẻ như ông ta nói đúng.

Chương 17

Sáng hôm sau Thanh tra Slack đến tìm tôi. Ông ta không còn tỏ ra dè dặt lạnh lùng, tôi nghĩ. Cuối cùng có thể ông ta đã quên sự cố về chiếc đồng hồ.

“Này mục sư,” ông ta chào tôi. “Tôi đã tìm ra cuộc gọi đến máy của ông.”

“Thật sao?” tôi háo hức hỏi.

“Khá là kỳ quặc. Nó được gọi từ tòa nhà nằm ở Cửa Bắc gần Old Hall. Hiện giờ nhà ấy bỏ trống, nhân viên bảo vệ cũ đã nghỉ hưu còn người mới thì chưa đến. Địa điểm này vắng vẻ và rất thuận lợi — có một cửa sổ mở ra phía sau nhà. Trên máy điện thoại không có dấu vân tay — nó đã được xóa sạch. Là có chủ ý đó.”

“Ý ông là sao?”

“Điều đó cho thấy cuộc gọi nhằm mục đích kéo mục sư ra khỏi nhà, vì thế đây là vụ giết người có tính toán trước. Nếu chỉ là một trò đùa vô hại thì người gọi đã không cẩn thận xóa dấu vân tay như thế.”

“Tôi hiểu.”

“Điều đó cũng chứng tỏ tên giết người rất thông thuộc Old Hall và các ngôi nhà lân cận. Không phải bà Protheroe gọi điện, tôi đã ghi chép cẩn thận mọi hoạt động chiều hôm ấy của bà ta. Có đến nửa tá người hầu thề thốt ràng cho đến năm giờ rưỡi bà ấy vẫn còn ở nhà. Sau đó xe đưa đại tá Protheroe và bà ta vào làng. Ông đại tá đi gặp Quinton, bác sĩ thú y về chuyện chữa bệnh cho con ngựa của mình. Bà Protheroe vào đặt hàng ở cửa hàng tạp phẩm và hàng cá, sau đó bà ấy đi thẳng đến con đường phía sau làng, nơi bà Marple gập bà ta. Các cửa hàng đều xác nhận bà ta không mang túi xách bên mình. Bà Marple già ấy nói đúng.”

“Bà ấy bao giờ cũng đúng,” tôi ôn tồn nói.

“Cô Protheroe thì ở Much Benham đến năm giờ rưỡi.”

“Đúng thế,” tôi nói. “Cháu trai tôi cũng ở đó.”

“Cô ấy ngoại phạm. Các cô hầu cũng vậy — dù họ có đôi chút hoảng loạn và lo âu, nhưng mình mong đợi gì ở họ cơ chứ? Tất nhiên là tôi chú ý đến viên quản gia — với mọi việc đã được ghi nhận. Nhưng tôi nghĩ anh ta chẳng biết gì về chuyện này.”

“Việc điều tra của ông xem ra chưa có kết quả tích cực, ông thanh tra nhỉ.”

“Có chỗ tốt có chỗ không, thưa mục sư. Có một việc rất kỳ quặc vừa xảy ra — có thể nói là hoàn toàn bất ngờ.”

“Thật sao?”

“Mục sư có nhớ bà Price Ridley hàng xóm của ông sáng hôm qua gây náo loạn về việc bà ấy bị khủng bố bằng điện thoại không?”

“Có chứ.

“À, chúng tôi truy tìm cuộc gọi cốt chỉ để trấn an bà ấy — thế mà mục sư có nghĩ ra nó xuất phát từ đâu không hở trời?”

“Từ trạm điện thoại công cộng à?” tôi đánh bạo hỏi lại. “Không phải, mục sư Clement. Từ nhà Lawrence Redding.”

“Cái gì?” tôi kinh ngạc kêu lên.

“Phải. Khá kỳ quặc đúng không? Redding không liên quan gì đến chuyện đó. Vào lúc ấy, sáu giờ rưỡi, anh ta đang trên đường đến quán Blue Boar với tiến sĩ Stone trước mắt bàn dân thiên hạ. Vậy mà có cuộc gọi. Đáng suy nghĩ phải không? Có người bước vào nhà anh ta để gọi điện thoại, vậy đó là ai? Hai cú điện thoại kỳ lạ trong cùng một ngày khiến ta nghĩ chúng có liên quan với nhau. Nếu không phải cùng một người gọi thì tôi đi đầu xuống đất thôi.”

“Nhưng vì mục đích gì mới được?”

“À, đó là điều chúng ta phải tìm cho ra. Có vẻ như không có gì đặc biệt trong cú điện thoại thứ hai, nhưng nhất định phải có ý nghĩa nào đó. Mục sư có hiểu dụng ý của việc này không? Cú điện thoại từ nhà Redding. Khẩu súng cũng của Redding. Như vậy mọi nghi vấn đều dồn vào Redding cả.”

“Nếu cú điện thoại thứ nhất được gọi từ nhà anh ta thì mới nhiều nghi vấn hơn chứ.”

“Ô, nhưng tôi suy nghĩ về việc này rồi. Redding đã làm gì trong hầu hết các buổi chiều? Anh ta đến Old Hall vẽ cô Protheroe. Từ nhà mình anh ta đi xe máy về hướng Cửa Bắc. Giờ thì mục sư đã thấy mục đích của cú điện thoại xuất phát từ hướng ấy chưa? Kẻ sát nhân là người không biết về cuộc cãi cọ, rằng Redding không còn đến Old Hall nữa.”

Tôi suy nghĩ hồi lâu để tiếp thu những nhận xét của viên thanh tra. Chúng có vẻ hợp lý và tất yếu.

“Trên máy điện thoại nhà ông Redding có dấu vân tay không?” tôi hỏi.

“Không có,” Slack chưa chát trả lời. “Mụ già chết tiệt làm việc nhà cho anh ta đã xóa mất hồi sáng hôm qua rồi.” Ông ta nổi cáu hồi lâu. “Con mụ điên ngu xuẩn. Cũng chẳng nhớ mình thấy khẩu súng lần cuối cùng vào lúc nào. Buổi sáng xảy ra án mạng, nó còn nằm ở đó mà cũng có thể không. Mụ ta không thể nói là mình đoan chắc điều gì cả. Bọn đàn bà giống hệt nhau!

“Tôi đến thăm tiến sĩ Stone cho đúng thủ tục mà thôi, và phải nói là ông ta rất hài lòng về việc ấy,” Slack tiếp tục. “Ông ta và cô Cram đến gò đất — chỗ khai quật ấy — vào khoảng hai giờ rưỡi chiều hôm qua và ở lại đó suốt buổi chiều. Tiến sĩ Stone về trước một mình, còn cô kia về sau. Ông ta nói mình không nghe thấy tiếng súng, nhưng cũng thừa nhận là mình đãng trí. Tuy nhiên điều đó cũng xác nhận những gì chúng ta nghĩ.”

“Hiềm một nỗi là ông vẫn chưa tóm được tên sát nhân.”

“Hừm, cú điện thoại gọi cho mục sư là giọng phụ nữ,” thanh tra nói. “Rất có thể điện thoại gọi cho bà Price Ridley cũng là giọng phụ nữ. Giá như phát súng ấy đừng nổ gần thời điểm có cuộc gọi — à, thì tôi biết phải tìm ở đâu rồi.”

“Ở đâu?”

“Ô! Tốt nhất không nên nói ra, thưa mục sư.”

Tôi đánh bạo mời ông ta một cốc rượu vang port*. Tôi có ít rượu vang lâu năm tuyệt ngon. Mười một giờ trưa không phải là giờ uống rượu vang, nhưng tôi nghĩ Thanh tra Slack chẳng nề hà việc ấy. Tất nhiên lạm dụng rượu là chẳng hay ho gì, nhưng cũng không nên quá câu nệ về những việc như thế.

Sau khi Thanh tra Slack làm xong cốc thứ hai, ông ta bắt đầu bớt căng thẳng và trở nên vui vẻ, đó là do tác dụng của loại vang đặc biệt.

“Tôi nghĩ chuyện này không liên quan đến ông, thưa mục sư,” ông ta nói. “Mục sư sẽ giữ kín chứ? Đừng để giáo dân ở đây biết nhé.”

Tôi cam đoan với ông ta lần nữa.

“Do toàn bộ sự việc xảy ra trong nhà của ông, tôi nghĩ mục sư có quyền được biết.”

“Tôi cũng nghĩ vậy,” tôi nói.

“Tốt. Nào thưa mục sư, ông biết gì về bà phu nhân đã đến thăm đại tá Protheroe vào buổi tối trước ngày xảy ra án mạng?”

“Bà Lestrange à,” tôi ngạc nhiên kêu lên.

Ông thanh tra ném cho tôi cái nhìn trách móc.

“Đừng kêu to như thế, ông mục sư. Bà Lestrange là người tôi đang theo dõi. Mục sư có nhớ tôi đã nói gì với ông không — tống tiền.”

“Khó có thể là lý do mưu sát, bởi như thế khác nào giết một con gà đang đẻ trứng vàng? Cứ cho giả thuyết của ông đúng đi nữa thì tôi cũng không chấp nhận.”

Thanh tra Slack nháy mắt nhìn tôi theo cung cách rất thông thường.

“Chà! Bà ta là người mà bậc quý tộc luôn đứng ra che chở. Nhìn xem thưa ngài. Giả sử trước đây bà ta đã từng tống tiền ông đại tá. Nhiều năm sau, bà ta lại đánh hơi ra chỗ ông ta và tìm đến lặp lại chiêu cũ. Thế nhưng, mọi việc giờ đã khác xưa. Luật lệ cũng có quy định mới, người ta dễ dàng khởi kiện việc bị hăm dọa tống tiền mà tên tuổi không bị đưa lên mặt báo. Giả dụ đại tá Protheroe đã phản ứng và nói sẽ nhờ pháp luật can thiệp. Bà ta rơi vào tình thế hiểm nghèo, vì bản án dành cho tội tống tiền rất nặng nề. Tình thế đã đảo ngược, vì vậy việc duy nhất bà ta có thể làm là nhanh chóng ra tay trừ khử ông ấy.”

Tôi lặng thinh. Phải thừa nhận tình huống mà thanh tra đưa ra là hợp lý. Duy chỉ một điều mà thâm tâm tôi không chấp nhận — là nhân cách bà Lestrange.

“Tôi không đồng ý với ông, thanh tra ạ,” tôi nói. “Theo tôi, bà Lestrange không phải là kẻ chuyên hăm dọa tống tiền. Bà ấy — à, từ này đã lỗi thời, nhưng bà ấy quả là một — mệnh phụ.”

Ông ta ném cho tôi cái nhìn thương hại.

“Ái chà chà! Thưa ngài, ngài là nhà truyền giáo. Chuyện xảy ra thì ngài chỉ biết nửa vời. Mệnh phụ phu nhân à! Nhưng ngài sẽ bất ngờ nếu biết những gì tôi nắm được.”

“Tôi không mảy may đề cập đến vị thế xã hội. Dù sao đi nữa tôi cũng cho rằng bà Lestrange thuộc loại quý tộc sa cơ. Điều tôi muốn nói là — phong cách cao quý của bà ấy.”

“Tôi không nhìn bà ta theo cách nhìn của ông, thưa mục sư. Tôi cũng là đàn ông, nhưng tôi còn là cảnh sát. Các bà ấy không thể lừa phỉnh tôi bằng cái vẻ thanh lịch tao nhã đâu. Sao chứ, bà ta là loại người có thể đâm người khác một dao lút cán mà không chút ghê tay.”

Rất kỳ lạ là tôi lại thấy có thể tin bà Lestrange phạm tội giết người dễ dàng hơn tin bà ta có khả năng hăm doạ tống tiền.

“Nhưng lẽ dĩ nhiên bà ta không thể cùng lúc vừa gọi điện cho bà Price Ridley vừa sát hại đại tá Protheroe được,” thanh tra nói tiếp.

Vừa thốt mấy lời ấy ra khỏi cửa miệng thì ông ta bỗng vỗ đùi đánh đét.

“Rõ rồi,” Slack kêu lên. “Đó chính là mục đích của cú điện thoại. Một loại chứng cứ ngoại phạm, vì biết thế nào chúng ta cũng liên kết hai sự việc với nhau. Tôi sẽ nghiên cứu việc này. Có thể bà ta đã mua chuộc một thằng nhóc nào đó gọi điện thoại giùm mình. Nó sẽ không bao giờ nghĩ việc này có liên hệ đến vụ giết người.”

Viên thanh tra hấp tấp ra về.

“Bà Marple muốn gặp mình đấy,” Griselda thò đầu vào gọi. “Bà ấy gửi một bức thư hết sức thiếu mạch lạc — chữ viết ngoằn ngoèo và gạch dưới toàn bộ. Em hầu như không đọc được thư. Rõ ràng bà ta không thể ra khỏi nhà một mình. Mình hãy mau đến nhà bà ấy xem có việc gì. Em sắp đón các bà bạn, chứ không thì em đã đích thân đi rồi. Em ghét các bà già ấy — họ lại than phiền với mình về chuyện đau chân nhức giờ, có khi còn chìa cả chân ra nài nỉ mình xem nữa. May sao cuộc thẩm vấn diễn ra chiều nay! Mình sẽ không phải dự trận đấu cricket của câu lạc bộ nam.”

Tôi vội vã lên đường, lòng rất băn khoăn về lý do của lời mời gọi này.

Tôi trông thấy bà Marple trong tình trạng bối rối. Mặt bà đỏ ủng, nói năng rời rạc không đâu vào đâu.

“Cháu trai của tôi,” bà nói, “Raymond West cháu của tôi là nhà văn. Hôm nay nó về đây thưa mục sư. Tôi rối quá. Một mình tôi phải lo mọi việc. Không thể trông cậy vào người hầu phơi phóng giường chiếu cho ra hồn, lại còn phải chuẩn bị cho bữa ăn tối nay nữa. Người quyền quý bao giờ cũng dùng nhiều thịt đúng không ạ? Còn thức uống nữa — nhất định phải có ít rượu trong nhà — rồi ống hút nữa.”

“Tôi có thể giúp gì…” tôi mở lời.

“Ôi, mục sư tốt bụng quá. Nhưng ý tôi không phải vậy, vì thực sự còn nhiều thời gian mà. Nó tự mang ống vổ và thuốc lá về, tôi mừng quá thưa mục sư, vì khỏi mất công tìm hiểu xem cần phải mua loại thuốc lá nào. Nhưng cũng hơi buồn vì khói thuốc lá sẽ bám vào màn cửa lâu lắm mới hết mùi. Tất nhiên sáng sáng tôi sẽ mở cửa và giũ rèm cẩn thận. Raymond dậy rất muộn — các nhà văn đều thế mà. Sách nó viết rất tuyệt, tôi nghĩ thế, mặc dù nhân vật nó xây dựng đều khó chịu khó ưa. Lớp trẻ tài ba còn quá ít hiểu biết về cuộc đời, mục sư có nghĩ vậy không?”

“Bà có muốn đưa cậu ấy đến dùng bữa tối ở nhà mục vụ không?” tôi hỏi mà vẫn chưa hiểu ra vì sao mình lại được mời đến.

“Ồ không, cám ơn mục sư,” bà Marple đáp. “Thật quý hóa quá!”

“Tôi nghĩ bà có việc gì — à, cần gập tôi chứ,” tôi đánh liều gợi ý.

“Ôi, tất nhiên rồi, nhưng mải chộn rộn với việc này tôi lại quên bẵng đi.” Bà đột nhiên dừng lại và gọi cô hầu. “Emily — Emily. Không phải tấm trải giường này. Lấy tấm có chân bèo với hàng chữ thêu lồng vào nhau ấy, mà nhớ đừng đưa vào gần lò sưởi nhé.”

Bà khép cửa và nhón gót đi về phía tôi.

“Có một việc khá kỳ quặc xảy ra vào tối hôm qua,” bà giải thích. “Tôi nghĩ mục sư nên biết, mặc dù ngay lúc này thì có vẻ như nó chẳng có ý nghĩa gì cả. Đêm qua tôi không tài nào chợp mắt — cứ mải nghĩ về sự việc đau lòng kia. Rồi tôi trở dậy và nhìn ra cửa sổ. Mục sư biết tôi trông thấy gì không?”

Tôi nhìn bà dò hỏi.

“Là Gladys Cram!” bà Marple dằn từng tiếng. “Rõ ràng là cô ta đang xách một chiếc vali đi vào rừng.”

“Vali à?”

“Lạ lùng quá phải không? Nửa đêm mà mang vali vào rừng làm gì?”

Hai chúng tôi nhìn nhau trân trối.

“Mục sư thấy đó,” bà Marple nói, “tôi dám chắc chuyện này không liên quan đến vụ giết người, nhưng dù sao vẫn hết sức kỳ quặc. Mà cho đến lúc này thì chúng ta phải ghi nhận tất cả mọi chuyện kỳ quặc.”

“Quả là kỳ quặc,” tôi nói. “Có khi nào cô ta vào chỗ khai quật để — à — để ngủ lại không?’

“Hoàn toàn không,” bà Marple đáp. “Bới vì chỉ một lúc sau cô ta đã trở ra, lần này thì không xách vali.”

Chúng tôi lại nhìn nhau chàm chằm.

Chương 18

Chiều hôm ấy thẩm tra chính thức của tòa án được tổ chức tại Blue Boar. Phải nói là cả làng đều xôn xao chấn động. Ít nhất mười lăm năm rồi ở St. Mary Mead không hề có vụ án mạng nào. Và một người như đại tá Protheroe bị ám sát ngay trong văn phòng mục sư thì quả là tin giật gân hiếm có đối với dân làng.

Tôi không chủ ý nghe lỏm nhưng những lời bàn tán lao xao cứ lọt vào tai tôi.

“Mục sư kìa. Trông mặt mũi ông ta tái nhợt đúng không? Không biết ông ta có dính líu gì không nhỉ! Dù sao thì cũng xảy ra trong nhà mục vụ mà.”

“Sao cô lại nói vậy, Mary Adams? Lúc ấy mục sư đang đi thăm Henry Abbott mà.”

“Chà! Nhưng thiên hạ bảo ông ta đã cự cãi với đại tá đấy.

Nhìn Mary Hill kìa, nó vênh váo ra vẻ ta đây được việc lắm ấy. Suỵt, điều tra viên đến rồi kìa.”

Đó là bác sĩ Roberts ở thành phố Much Benham kế bên. Ông ta hắng giọng rồi chỉnh lại đôi mục kỉnh ra chiều long trọng.

Thật mệt mỏi khi phải tóm tẩt toàn bộ các lời chứng. Lawrence Redding khai đã phát hiện tử thi và xác nhận khẩu súng là của mình. Theo sự hiểu biết chắc chắn của anh ta thì hai ngày trước đó, tức thứ ba, anh ta còn trông thấy nó. Khẩu súng để trên kệ tủ trong nhà anh ta, mà cửa ra vào thì thường xuyên không khóa.

Bà Protheroe cho lời khai rằng lần cuối cùng bà trông thấy chồng là sáu giờ kém mười lăm khi hai người chia tay trên đường làng. Bà hẹn sau đó sẽ đến đón ông ở nhà mục vụ. Vào sáu giờ mười lăm, bà đến nhà mục vụ bằng con đường làng và qua cổng sau vào vườn. Vì không nghe tiếng người bên trong phòng làm việc nên bà tưởng trong phòng không có ai, nhưng có thể chồng bà đang ngồi trước bàn viết, và trong trường hợp ấy thì bà không thể trông thấy ông. Theo bà biết, ông hoàn toàn khỏe mạnh và tỉnh táo. Bà không hề biết có kẻ nào có hiềm thù với ông.

Đến phiên mình, tôi trình bày về cuộc hẹn với Protheroe và cú điện thoại gọi tôi đến nhà ông Abbott. Tôi mô tả việc đã phát hiện tử thi và gọi bác sĩ Haydock đến ra sao.

“Mục sư Clement, có bao nhiêu người biết rõ chiều hôm ấy đại tá Protheroe đến nhà ông?”

“Tôi nghĩ là rất nhiều. Bà nhà tôi và cháu trai tôi biết, và sáng hôm ấy khi gặp nhau trong làng thì đại tá Protheroe cũng đã nhắc đến việc này. Ông ấy hơi lãng tai nên nói rõ to, tôi nghĩ một số người có thể tình cờ nghe được.”

“Thế thì bất cứ ai cũng có thể biết việc ấy đúng không?”

Tôi đồng ý.

Tiếp theo là Haydock. Ông là một nhân chứng quan trọng. Ông mô tả kỹ lưỡng và bài bản tình trạng của tử thi và vết thương. Theo ý kiến của ông thì nạn nhân bị bắn trong lúc đang viết thư. Ông ước tính thời điểm chết là vào khoảng sáu giờ hai mươi đến sáu giờ rưỡi — và chắc chắn không thể trễ hơn sáu giờ ba mươi lăm. Đó là giới hạn tối đa, ông nhấn mạnh điều này một cách quả quyết. Không có vấn đề tự sát vì vết thương không phải do tự ý gây ra.

Lời chứng của viên thanh tra rất thận trọng và ngắn gọn. Ông kể lại việc mình được gọi đến và trông thấy xác chết trong tình trạng thế nào. Bức thư viết dở được tìm thấy với thời điểm sáu giờ hai mươi phút ghi đầu thư. Rồi cả chuyện chiếc đồng hồ để bàn, xem như xác nhận thời điểm nạn nhân bị giết là sáu giờ hăm hai phút. Cảnh sát không phát hiện gì thêm. Sau đó Anne Protheroe nói với ông rằng bà nghĩ thời điểm mình đến nhà mục vụ là sớm hơn sáu giờ hai mươi một chút.

Mary, cô hầu của gia đình tôi là nhân chứng tiếp theo. Cô ta tỏ ra hung hăng ngỗ ngược khi nói rằng mình chẳng nghe thấy gì mà cũng không muốn nghe bất cứ điều gì. Đâu phải quý ông nào đến thăm mục sư cũng hở cái là bị bắn kia chứ! Không có chuyện đó. Cô ta còn bao việc phải làm. Đại tá Protheroe đến đúng sáu giờ mười lăm. Không, cô không xem đồng hồ mà nghe chuông nhà thờ điểm khi vừa đưa ông đại tá vào văn phòng. Cô không nghe bất cứ tiếng súng nào. Nếu có tiếng súng thì cô phải nghe thấy chứ. À, tất nhiên cô biết là phải có súng nổ vì quý ông ấy đã bị bắn — nhưng cô không nghe. Có vậy thôi.

Nhân viên điều tra không hỏi gì thêm. Tôi nhận ra ông ta và đại tá Melchett đã thống nhất ý kiến với nhau.

Bà Lestrange được triệu đến làm nhân chứng, nhưng có giấy của bác sĩ Haydock chứng nhận bà ta bệnh nặng không tham dự được.

Chỉ còn một nhân chứng nữa, một bà lão run lập cà lập cập, người mà theo cách nói của Slack là ‘làm việc nhà’ cho Lawrence Redding.

Bà Archer được đưa cho xem khẩu súng và thừa nhận mình đã nhìn thấy nó trong phòng khách nhà ông Redding. “Ông ấy để nó ở trên kệ sách.” Bà ta nhìn thấy nó lần cuối cùng vào ngày xảy ra án mạng. Phải — khi được hỏi lần nữa, bà hoàn toàn chắc chắn là vào giờ ăn trưa ngày thứ năm — một giờ kém mười lăm, khi bà ra về thì khẩu súng vẫn còn ở đó.

Tôi nhớ lại những gì viên thanh tra nói và hơi ngạc nhiên. Dù cho bà lão có mơ hồ đến đâu khi bị ông ta thẩm vấn thì lúc này đây bà ta lại hoàn toàn quả quyết.

Nhân viên điều tra tóm tắt nội dung vụ án với thái độ khá chắc chắn. Lời phán quyết hầu như lập tức được đưa ra: Vụ mưu sát do một hay nhiều người giấu mặt thực hiện.

Khi rời phòng, tôi nhận ra một nhóm thanh niên mặt mày sáng sủa khôn lanh, nhìn bề ngoài giông giống nhau, trong đó một số đã thường xuyên lảng vảng trước nhà mục vụ mấy hôm nay. Tôi tìm đường lánh bằng cách quay vào Blue Boar, may sao gặp ngay tiến sĩ Stone, nhà khảo cổ. Tôi túm lấy ông ta chẳng cần giữ ý tứ.

“Là đám nhà báo!” tôi nói ngắn gọn. “Ông giúp tôi thoát khỏi nanh vuốt bọn họ được không?”

“Sao, nhất định rồi mục sư Clement. Mời ông lên lầu với tôi.”

Ông ta đưa tôi theo lối cầu thang chật hẹp lên phòng khách của mình, cô Cram đang ngồi lóc cóc gõ máy chữ một cách chuyên nghiệp. Cô toét miệng cười chào tôi và chớp thời cơ để nghỉ tay.

“Khủng khiếp quá nhỉ?” cô nói. “Tìm không ra thủ phạm, ý em là vậy. Nhưng không phải vì em thất vọng về kết quả thẩm tra của tòa mà là vì nó nhạt nhẽo quá đi, phải nói như vậy. Từ đầu đến cuối chẳng có tình tiết nào gây hứng thú cả.”

“Lúc nãy cô cũng có mặt à, cô Cram?”

“Phải, em đã có mặt. Quái lạ sao mục sư không nhìn thấy em nhỉ. Mục sư không thấy em thiệt sao? Em hơi bị tổn thương đó nha. Đàn ông thì phải tinh mắt chứ, có là mục sư cũng phải vậy.”

“Ông cũng có mặt à?” Tôi quay sang tiến sĩ Stone nhằm thoát khỏi lối đùa bỡn thiếu nghiêm túc ấy. Các cô gái trẻ như cô Cram luôn làm cho tôi ngượng nghịu lúng túng.

“Không, tôi e là mình rất ít quan tâm đến những việc như thế. Tôi là người chỉ thiết tha với sở thích riêng của mình.”

“Hẳn phải là một sở thích hết sức thú vị,” tôi nói.

“Có thể mục sư cũng biết đôi chút về công việc này chứ?”

Tôi buộc phải thú nhận mình hầu như mù tịt, nhưng tiến sĩ Stone không phải người dễ nản lòng vì lời thú nhận ấy. Kết quả cứ như là tôi đã tuyên bố việc khai quật các ngôi mộ là thú tiêu khiển duy nhất của tôi vậy. Ông ta ào ào tuôn ra hàng tràng nào là loại lăng mộ dài với lăng mộ tròn, nào thời kỳ đồ đá với thời kỳ đồ đồng, rồi thời kỳ đồ đá cũ, thời kỳ đồ đá mới, nào là kistvaens với đá vòng cromeic. Tôi chẳng biết làm gì ngoài việc gật gù ra vẻ hiểu biết khiến tiến sĩ Stone càng được thể oang oang. Ông ta vóc người thấp bé, đầu tròn hói sọi, mặt tròn trĩnh hồng hào, rạng rỡ tươi cười sau cặp kính dày cộp. Tôi chưa từng thấy người nào ít được hưởng ứng mà lại nhiệt tình nhiều đến thế. Ông ta sẵn sàng tranh luận với mọi ý kiến ủng hộ hoặc phản bác mình — mà tiện thể tôi nói luôn là tôi chẳng hiểu gì sất!

Ông ta kể lể dông dài việc mình và đại tá Protheroe khác nhau về quan điểm ra sao.

“Một con người thô lỗ và ngoan cố,” Stone hăm hở. “Vâng, vâng, tôi biết với người quá cố thì không nên lôi cái xấu của họ ra. Nhưng ông ta có chết thì sự thật vẫn là sự thật. Cộc cằn và ngoan cố, đó là mô tả chính xác về ông ta. Mới đọc được vài ba cuốn sách mà ông ta dám cho mình cái quyền — chống lại một người suốt đời nghiên cứu về đề tài này sao! Trọn đời tôi đã cống hiến cho công trình này, mục sư Clement ạ. Trọn đời tôi…”

Vì quá xúc động nên tiến sĩ Stone líu cả lưỡi. Cô Cram kéo ông ta trở về thực tại bằng một câu ngắn gọn:

“Ông coi chừng bị trễ tàu đó!”

“Ôi!” Người đàn ông nhỏ thó dừng lại giữa câu rồi rút đồng hồ trong túi ra xem. “Ôi trời, còn mười lăm phút nữa thôi à? Không thể như thế được.”

“Mỗi lần nói chuyện là ông chẳng bao giờ nhớ đến giờ giấc. Không có em coi sóc thì ông làm sao hả?”

“Hoàn toàn chính xác, cô bé ạ, hoàn toàn chính xác.” Ông ta thân mật vỗ vai cô. “Cô gái này tuyệt lắm, mục sư Clement ạ. Không bao giờ quên việc gì. Tôi thấy mình cực kỳ may mắn khi có cô ấy.”

“Ôi, tiến sĩ Stone, nhanh lên,” cô gái nói. “Ông nói vậy là làm hư em đó nha.”

Tôi không thể không cảm thấy mình cần ủng hộ luồng dư luận thứ hai — về một cuộc hôn nhân hợp pháp giữa tiến sĩ Stone và cô Cram trong tương lai. Tôi nghĩ bản thân cô Cram là một cô gái khá khôn ngoan.

“Ông nên đi thôi,” cô Cram nói.

“Phải, phải, tôi phải đi.”

Ông ta biến qua phòng bên rồi trở lại với vali trên tay.

“Ông đi à?” tôi ngạc nhiên hỏi.

“Tôi chỉ lên thành phố vài hôm,” ông ta giải thích. “Ngày mai thăm mẹ tôi và giải quyết vài việc với luật sư của tôi vào ngày thứ hai. Thứ ba tôi về. Mà này, tôi nghĩ cái chết của đại tá Protheroe không làm thay đổi mọi việc chúng tôi đã sắp xếp, ý tôi là cuộc khai quật ấy. Bà Protheroe sẽ không cản trở chúng tôi tiếp tục công việc chứ?”

“Tôi nghĩ là không.”

Khi ông ta nói vậy, tôi tự hỏi ai sẽ là người thực sự có quyền ở Old Hall đây. Có thể Protheroe chỉ sẽ trao quyền ấy cho Lettice. Giá như biết được nội dung bản di chúc của Protheroe thì hay biết mấy, tôi nghĩ.

“Cái chết của một người thường gây biết bao rắc rối cho người thân của họ,” cô Cram buồn bã nhận xét. “Mục sư không thể tin được chuyện đó nhiều lúc tệ hại ra sao.”

“Chà, giờ tôi phải đi đây.” Tiến sĩStone loay hoay kiểm tra vali với tấm chăn du lịch và chiếc ô cồng kềnh. Tôi bước đến giúp nhưng ông ta phản đối.

“Không dám phiền — không dám phiền, tôi tự xoay xở được mà. Chắc chắn ở tầng dưới phải có người.”

Nhưng ở dưới nhà chẳng có ai cả. Tôi ngờ rằng bọn họ đang mải chạy theo hóng hớt với đám nhà báo. Đã gần đến giờ nên chúng tôi cùng nhau ra ga, tiến sĩ Stone mang vali còn tôi giữ tấm chăn và chiếc ô.

Trong lúc chúng tôi hấp tấp đi, tiến sĩ Stone vừa thở hổn hển vừa nhận xét:

“Mục sư thật tốt bụng — tôi không định — làm phiền mục sư… Mong sao không — trễ tàu. Gladys là cô gái tốt — thực sự tuyệt vời — rất tốt tính — nhưng cảnh nhà không êm ấm, tôi e là thế — tuyệt đối — tâm hồn trẻ thơ — tâm hồn trẻ thơ — mặc dù chúng tôi chênh lệch tuổi tác — nhưng hợp với nhau lắm…”

Tôi nghĩ bà Marple mà có mặt ở đây, có lẽ bà ấy sẽ có vài so sánh đắt giá!

Ngay khi rẽ vào nhà ga, chúng tôi nhìn thấy nhà của Lawrence Redding. Ngôi nhà đứng biệt lập, xung quanh không có nhà ai khác. Tôi quan sát hai thanh niên vẻ bảnh bao đang đứng ở ngưỡng cửa và một đôi khác đang săm soi nhìn qua cửa sổ. Quả là một ngày bận rộn cho báo giới.

“Cậu Redding là chàng trai tử tế,” tôi nhận xét để thử xem bạn đồng hành của mình nói gì.

Lúc ấy tiến sĩ Stone đang thở dốc đến nỗi khó mở miệng nói, thế nhưng ông ta vẫn hổn hển thốt ra một từ mà thoạt đầu tôi không sao nghe rõ.

“Nguy hiểm,” ông ta thở dốc khi tôi bảo ông ta lặp lại nhận xét của minh.

“Nguy hiểm à?”

“Cực kỳ nguy hiểm. Bọn con gái ngây thơ nhẹ dạ — chẳng biết gì — mà rơi vào tay một gã như thế — lúc nào cũng lượn lờ quanh đàn bà… Không tốt.”

Từ đó tôi luận ra rằng cô nàng Gladys không phải không để mắt tới chàng thanh niên duy nhất trong làng này.

“Ơn Chúa, tàu kia rồi!” tiến sĩ Stone kêu lên.

Lúc ấy chúng tôi đã vào đến ga và phải chạy nước rút. Tàu từ London về đang đỗ trong sân ga còn tàu đi London thì vừa mới đến.

Ở cửa phòng vé chúng tôi va phải một thanh niên khá lịch sự, và tôi nhận ra là cháu của bà Marple vừa mới xuống tàu. Tôi nghĩ anh ta là người không thích bị người khác va chạm. Anh ta tỏ ra kiêu hãnh với điệu bộ đĩnh đạc và phớt lờ xung quanh, và rõ ràng cứ va chạm đã làm xấu cái hình ảnh đĩnh đạc ấy. Anh ta loạng choạng lùi bước, còn tôi vội vàng xin lỗi rồi đi tiếp. Tiến sĩ Stone lên tàu; tôi chuyền hành lý lên cho ông ta vừa đúng lúc đoàn tàu rùng mình chuyển bánh.

Tôi vẫy tay chào Stone rồi quay về. Raymond West đã đi rồi, nhưng viên dược sĩ ở làng tôi, người luôn tự hào với cái tên Cherubim, thì chuẩn bị đi vào làng. Tôi bước sóng đôi với anh ta.

“Suýt nữa thì trễ tàu,” anh ta nhận xét. “À, buổi lấy lời khai diễn ra thế nào, mục sư Clement?”

Tôi đưa anh ta xem bản phán quyết.

“Ô, hóa ra là vậy! Bản phán quyết mà như vầy sao? Tiến sĩ Stone đi đâu vậy mục sư?”

Tôi lặp lại điều nhà kháo cổ nói với tôi lúc nãy.

“May là không trễ tàu. Tuyến đường này chẳng biết đâu mà lần. Tôi phải nói với mục sư, đây là nỗi ô nhục. Ô nhục, tôi gọi như vậy. Tôi đáp chuyến tàu về, bị trễ mười phút, lại vào ngày thứ bảy… Rồi thứ tư — không có chuyến, thứ năm thì có — phải, tôi nhớ đó là ngày xảy ra án mạng vì tôi định viết đơn kiện công ty — nhưng vụ án xảy ra khiến tôi quên bẵng — phải, là thứ năm tuần trước. Tôi đi họp ở Hội Dược học. Mục sư có biết chuyến tàu sáu giờ năm mươi phút khởi hành chậm bao nhiêu không? Nửa tiếng đồng hồ! Chính xác là trễ nửa tiếng đồng hồ! Mục sư nghĩ sao về việc này? Mười phút thì tôi không kể. Nhưng nếu tàu không đến kịp lúc bảy giờ hai mươi, à, thì anh không thể về đến nhà trước bảy giờ rưỡi được! Bởi vậy tôi muốn nói vì sao lại gọi chuyến tàu ấy là chuyến sáu giờ năm mươi phút được chứ?”

“Hoàn toàn đúng,” tôi nói, rồi tìm cách thoát khỏi cuộc độc thoại của ông ta, cáo lỗi vì có việc cần gặp Lawrence Redding mà tôi thấy đang tiến đến gần chúng tôi từ phía bên kia đường.

Chương 19

“Rất vui được gặp mục sư,” Lawrence nói. “Mời mục sư vào nhà chơi.”

Chúng tôi rẽ vào cánh cổng nhỏ đơn sơ, đi theo lối mòn, rồi anh ta rút chìa khóa trong túi tra vào ổ khóa.

“Giờ thì anh khóa cửa rồi nhỉ,” tôi nhận xét.

“Vâng,” anh ta bật cười khá chưa chát. “Mất bò mới lo làm chuồng, đúng không?” Anh ta mở cửa để tôi bước vào trong. “Có đôi điều trong vụ này mà tôi không thích, mục sư biết đấy. Nói thế nào nhỉ — đây… là chuyện nội gián. Đã có ai đó biết chuyện tôi có khẩu súng. Có nghĩa là kẻ giết người — dù là ai đi nữa — nhất định đã có lần vào nhà tôi — có khi còn uống rượu với tôi cũng nên.”

“Không nhất thiết,” tôi phản đối. “Cả làng St. Mary Mead này có thể biết chính xác anh để bàn chải răng ở đâu và anh dùng loại kem đánh răng nào nữa kìa.”

“Nhưng tại sao họ lại quan tâm chuyện ấy?”

“Ta không rõ,” tôi đáp, “nhưng đúng là thế. Nếu anh thay loại kem cạo râu thì nó cũng trở thành đề tài cho họ bàn luận.”

“Họ hẳn phải rất chịu khó mới moi được tin tức.”

“Thế mà họ vẫn tìm được đấy. Từ trước giờ làng này có chuyện gì lý thú đâu.”

“Chà, bây giờ thì có rồi — tha hồ mà lý thú nhé.”

Tôi đồng ý.

“Mà ai nói cho họ biết tất cả những việc ấy mới được? Chuyện kem cạo râu ấy, hay đại loại thế?”

“Có thể là bà lão Archer.”

“Bà già ấy sao? Theo tôi biết thì bà ấy gần như là người đần độn.”

“Đó chỉ là cách ngụy trang của người nghèo,” tôi giải thích. “Họ thường tự giấu mình sau vẻ ngu độn. Anh có thể nhận ra bà già ấy hoàn toàn sáng suốt. Mà này, giờ đây bà ta lại đoan chắc là cho đến trưa thứ năm thì khẩu súng vẫn còn nằm ở chỗ của nó. Điều gì đã làm bà ta đột nhiên khẳng định chắc chắn như vậy nhỉ?”

“Tôi chẳng biết nữa.”

“Anh có nghĩ là bà ta nói đúng không?”

“Một lần nữa tôi không có ý kiến gì. Tôi đâu có kiểm kê tài sản của mình mỗi ngày.”

Tôi nhìn khắp một lượt gian phòng khách nhỏ. Tất cả các kệ và bàn đều bừa bộn đồ đạc linh tinh. Lối bừa bãi luộm thuộm nghệ sĩ của Lawrence làm tôi phát bực. Thấy tôi liếc nhìn, anh ta lên tiếng:

“Đôi lúc cũng hơi mất thì giờ tìm đồ đạc, nhưng mặt khác thì mọi thứ đều bày sẵn ra đó chứ không cất giấu đâu cả.”

“Không có vật nào giấu kín cả, đúng thế,” tôi tán thành, “nhưng lẽ ra nên cất khẩu súng đi thì tốt hơn.”

“Mục sư có biết là tôi mong đợi nhân viên điều tra nói điều gì đại loại thế không! Đám ấy toàn là đần độn. Tôi chỉ mong bị bọn họ khiển trách mà thôi.”

“Mà này, súng có nạp đạn không?” tôi hỏi.

Lawrence lắc đầu.

“Tôi không đến nỗi bất cẩn như vậy. Súng không nạp đạn, nhưng có một băng đạn để ngoài.”

“Hình như súng được nạp đủ sáu viên, và có một viên được bắn ra.”

Lawrence gật đầu.

“Nhưng ai đã bắn vậy? Nếu không tìm ra kẻ sát nhân thực sự thì tôi sẽ bị nghi ngờ cho đến lúc chết.”

“Đừng nói thế, anh bạn ạ.”

“Nhưng tôi nói thế đấy.”

Anh ta cau mày lặng thinh một lúc rồi chợt bừng tỉnh: “Để tôi kể mục sư nghe hôm qua tôi làm được chuyện gì. Ngài biết đó, bà Marple có nắm một số việc.”

“Tôi nghĩ về khoản ấy thì bà ta không được mọi người yêu thích cho lắm.”

Lawrence bèn thuật lại chi tiết câu chuyện của anh ta. Nghe theo lời khuyên của bà Marple, anh ta đã đến Old Hall. Ở đó, với sự hỗ trợ của Anne, anh đã phỏng vấn một CÔ hầu gái.

Anne chỉ nói:

“Ông Redding muốn hỏi em một vài câu, Rose ạ.”

Rồi bà ra khỏi phòng.

Lawrence cảm thấy có phần e ngại. Rose, một cô gái hai mươi lăm tuổi xinh đẹp cứ nhìn anh chăm chú với cái nhìn trong trẻo khiến anh lúng túng.

“Là — là về chuyện đại tá Protheroe bị giết đó mà.”

“Vậy sao, thưa ngài?”

“Cô biết đó, tôi đang cố gắng đi tìm sự thật.”

“Vâng, thưa ngài.”

“Tôi nghĩ có thể — có thể ai đó — à — có thể có tình tiết nào đó…”

Đến đây Lawrence cảm thấy mình cũng chẳng vẻ vang gì, anh thầm rủa bà Marple đã gợi ý anh làm việc này.

“Tôi muốn biết cô có thể giúp tòi không?”

“Sao, thưa ngài?”

Thái độ của Rose vẫn đúng mực một cô hầu hoàn hảo — lễ độ, sẵn sàng giúp đỡ, và hoàn toàn không quan tâm đến sự việc.

“Ọuỷ tha ma bắt, các cô chẳng kháo chuyện này trong phòng của người hầu sao?”

Đòn tấn công của Lawrence khiến Rose khá bối rối và đánh rơi vẻ tự chủ.

“Trong phòng người hầu à, thưa ngài?”

“Hoặc trong phòng quản gia, hoặc phòng tài xế, hoặc bất cứ ở đâu mà cô có nói? Nhất định phải có chỗ nào đó.”

Rose khẽ cười, và Lawrence cảm thấy được khích lệ.

“Xem này Rose, cô là một cô gái ngoan. Tôi chắc cô phải hiểu tôi đang muốn gì. Tôi không muốn bị treo cổ. Tôi không giết ông chủ cô, nhưng nhiều người cứ nghĩ thủ phạm là tôi. Cô có thể giúp tôi được không?”

Tôi có thể hình dung đến đây hẳn Lawrence phải thương tâm lắm. Anh ngả mái đầu điển trai ra sau, đôi mắt Ireland xanh thẩm đầy van lơn. Rose mủi lòng và đầu hàng.

“Ôi thưa ngài! Em xin thề — phải chỉ tụi em có thể giúp ích được gì. Không ai trong tụi em nghĩ ngài làm việc đó hết. Tụi em không nghĩ vậy đâu, thiệt đó.”

“Tôi biết, nhưng điều đó không giúp tôi thoát khỏi tay cảnh sát.”

“Cảnh sát à!” Rose hất đầu. “Tụi em nghĩ ông thanh tra đó chẳng tài giỏi gì đâu. Ông ta tự phong mình vậy thôi. Cảnh sát mà!”

“Dù sao đi nữa thì cảnh sát cũng rất có quyền lực. Nào Rose, cô nói sẽ cố hết sức giúp tôi. Tôi không thể không nghĩ rằng có nhiều việc chúng ta vẫn chưa nắm được. Chẳng hạn việc bà phu nhân đến thăm đại tá Protheroe vào đêm trước khi ông ấy bị giết.”

“Bà Lestrange phải không ạ?”

“Phải, bà Lestrange. Tôi không thể không cảm thấy cuộc viếng thăm của bà ta có gì đó kỳ quặc.”

“Dạ, tụi em cũng nói với nhau như vậy thưa ngài.”

“Các cô nói vậy ư?”

“Bà ta đến đây, hỏi thăm ông đại tá. Và tất nhiên là họ nói chuyện với nhau rất lâu — nhưng không ai biết bà ta tới làm gì. Còn bà Simmons, bà ấy là quản gia thưa ngài, bà ấy báo bà khách kia là hạng chẳng ra gì. Nhưng sau khi nghe Gladdie kể thì em không biết phải nghĩ sao nữa.”

“Vậy Gladdie đã nói gì?”

“Ô, không có gì thưa ngài. Chỉ là — tụi em nói chuyện với nhau thôi mà.”

Lawrence nhìn cô ta, cảm thấy cô đang giấu giếm điều gì. “Tôi rất muốn biết bà ta và ông đại tá nói gì với nhau.”

“Dạ, thưa ngài.”

“Tôi nghĩ là cô biết mà, Rose?”

“Em à? Ổ không thưa ngài. Thiệt sự là em không biết. Làm sao mà em biết được!”

“Nhìn đây Rose, cô vừa nói là cô sẽ giúp tôi. Nếu cô không nghe thấy — hoàn toàn không nghe thấy bất cứ điều gì — thì cũng không quan trọng, nhưng… Tôi sê vô cùng biết ơn cô. Dù sao thì, ai cũng có thể — có thể tình cờ — chỉ là tình cờ mà nghe lỏm được.”

“Nhưng em không nghe thấy gì hết thưa ngài, thiệt tình là em không nghe.”

“Vậy có ai khác nghe chứ,” Lawrence thâm trầm nói.

“Dạ, thưa ngài…”

“Nói tôi nghe đi Rose.”

“Em không biết Gladdie sẽ nói gì, em thề đó.”

“Cô ấy nhất định muốn cô kể tôi nghe. Mà Gladdie là ai vậy?”

“Thưa ngài, chị ấy là phụ bếp. Ngài biết không, chị ấy chỉ vừa mới ra khỏi nhà chút xíu để gặp một người bạn; chị ấy đi ngang cửa sổ — phòng làm việc — mà ông chủ với bà khách đang ngồi trong đó. Lẽ dĩ nhiên ông ấy nói rất to, ông chủ lúc nào cũng nói to. Và đương nhiên là chị ấy hơi tò mò — ý em là…”

“Hoàn toàn là tự nhiên,” Lawrence nói. “Ý tôi đơn giản là người ta phải nghe thôi.”

“Nhưng tất nhiên chị ấy không kể với bất cứ ai — trừ em ra. Và hai đứa em đều nghĩ việc này rất kỳ cục. Nhưng Gladdie không dám hở môi cho ai hay thưa ngài, vì nếu bà Pratt biết chị ấy ra ngoài gặp bạn thì — à, bà ấy sẽ bực mình lắm. Bà Pratt là bếp trưởng mà. Nhưng em chắc chắn chị ấy sẽ sẵn sàng nói với ngài đó.”

“Tốt. Vậy tôi có thể vào nhà bếp gặp chị ta được không?”

Rose chết khiếp khi nghe lời đề nghị ấy.

“Ô không thưa ngài, chuyện đó không thể được. Gladdie hay hoảng sợ lắm.”

Sau khi bàn bạc về những khó khăn, cuối cùng vấn đề đã được giải quyết. Một cuộc gặp bí mật sẽ được sắp xếp ở chỗ có nhiều bụi rậm. Ở đó, Lawrence đã gặp cô Gladdie hay lo âu, mà anh mô tả hệt như chứ thỏ sa bẫy hơn là giống con người. Phải mất mười phút trấn an thì cô gái run như cầy sấy kia mới lên tiếng rằng cô ấy không thể — không nên, rằng cô ấy không nghĩ Rose lại bán đứng mình như thế, rằng dù sao cô ấy cũng không muốn làm hại ai cả, và cô ấy sẽ bị bà Pratt la mắng nếu chẳng may bà ấy nghe được chuyện này.

Lawrence hết cam đoan thuyết phục rồi lại tán tỉnh phỉnh phờ — cuối cùng Gladys mới đồng ý nói.

“Xin ngài bảo đảm là sẽ không có ai khác biết chuyện này, thưa ngài.”

“Tất nhiên, sẽ không ai biết đâu.”

“Và em cũng sẽ không bị đưa ra tòa.”

“Không bao giờ.”

“Ngài cũng không nói lại với bà chủ chứ?”

“Tuyệt đối không.”

“Nhưng nếu chuyện này đến tai bà Pratt thì…”

“Nhất định không. Nào, nói tôi nghe đi Gladys.”

“Ngài bảo đảm không có chuyện gì xảy ra đúng không?”

“Chắc chắn là không. Một ngày nào đó cô sẽ vui sướng vì đã cứu tôi thoát khỏi giá treo cổ.”

Gladys khẽ rùng mình.

“Ôi, thực sự là em không muốn vậy đâu thưa ngài. Thiệt ra em chỉ nghe được có chút xíu — hoàn toàn là do tình cờ thôi…”

“Tôi hiểu.”

“Nhưng mà ông chủ của em, rõ ràng ông ấy giận dữ lắm. ‘Chừng đó năm rồi mà bà còn dám đến đây hả’ — ông nói vậy. ‘Đừng xúc phạm tôi…’ Em không nghe được bà kia nói gì — nhưng một lúc sau ông chủ nói, ‘Tôi dứt khoát không đồng ý — dứt khoát là không…’ Em không nhớ hết — nhưng hình như hai bên đều rất cương quyết, bà ta muốn ông chủ làm việc gì đó mà ông từ chối. ‘Thật nhục nhã khi bà lại mò về đây,’ ông chủ nói. Và ‘Bà không được gặp nó — tôi cấm…’ Tới đây thì em vểnh tai lên nghe. Có vẻ như bà đó muốn nói gì với bà chủ nên ông chủ lo sợ thì phải. Em nghĩ thầm, ‘Chà, ông chủ thiệt quái lạ, chẳng giống ai. Mà có thể nếu lộ ra mọi chuyện thì ông ấy cũng chẳng hay ho gì. Lạ lùng thiệt!’ Em nghĩ. ‘Đàn ông đều một giuộc như nhau’, sau đó em nói với bạn trai em. Anh ấy không đồng ý mà tranh cãi với em. Nhưng anh ấy thừa nhận rất bất ngờ về đại tá Protheroe — người quản lý tài sản của nhà thờ, ông ấy lo việc quyên góp và chủ nhật nào cũng đi nhà thờ đọc kinh đều đặn hết. Nhưng đời mà, mấy ai học được chữ ngờ. Em đã nhiều lần nghe mẹ em nói vậy.”

Gladdie dừng lại thở, còn Lawrence khéo léo đưa câu chuyện trở về khởi điểm.

“Cô có nghe thấy gì khác nữa không?”

“Dạ, thiệt là khó nhớ chính xác thưa ngài, nhưng chung chung là vậy. Ông chủ nói đi nói lại, ‘Tôi không tin. Dù Haydock có nói gì đi nữa thì tôi cũng không tin.’ Vậy đó.”

“Ông ta nói vậy thật sao? ‘Dù Haydock có nói gì đi nữa?’”

“Dạ phải. Ông chủ nói đó chỉ là một âm mưu.”

“Cô không nghe bà phu nhân kia nói gì sao?”

“Chỉ đến lúc cuối, khi bà ấy đứng lên đi về và ra đến gần cửa sổ thì em mới nghe rõ bà ấy nói gì. Em muốn chết sững luôn, thiệt đó, em không bao giờ quên được. Bà ấy bảo: ‘Tối mai khoảng vào giờ này, có thể ông sẽ chết,’ cách nói của bà ta thật độc ác. Ngay khi nghe vậy, em liền kể lại với Rose.”

Lawrence lấy làm kinh ngạc, chủ yếu anh tự hỏi không biết câu chuyện của Gladys có thể tin được mấy phần, về cơ bản thì có thật, nhưng anh ngờ rằng chị ta đã thêm mắm dặm muối vì có vụ giết người kia, đặc biệt anh nghi ngờ tính chính xác của chi tiết sau cùng. Anh nghĩ rất có khả năng đó là do có vụ giết người.

Lawrence cám ơn Gladys, khen ngợi cô ta và bảo đảm mọi việc sẽ không đến tai bà Pratt, sau đó rời Old Hall, lòng đầy đăm chiêu nghĩ ngợi.

Có một chuyện rõ ràng, là cuộc trao đổi giữa bà Lestrange và đại tá Protheroe hoàn toàn không êm đẹp, và cũng là điều ông ta lo lắng không muốn để vợ mình biết.

Tôi nghĩ đến câu chuyện bà Marple kể về viên quán lý nhà thờ với một gánh vợ lẽ con riêng. Trường hợp này có tương tự không? Và hơn bao giờ hết tôi tự hỏi Haydock dính dáng gì đến việc này? Ông đã cứu bà Lestrange không phải ra làm nhân chứng trước tòa. Ông cũng làm mọi cách để che chở bà ta trước cảnh sát.

Haydock sẽ còn bảo vệ bà ấy đến bao giờ?

Giả sử ông nghi ngờ bà ấy phạm tội — liệu ông có cố bao che không?

Một người phụ nữ lạ lùng — một người đàn bà đầy sức quyến rũ hệt như thỏi nam châm. Dù sao chính tôi cũng không thích ý nghĩ liên hệ bà ta với vụ án. Trong thâm tâm tôi tự nhủ, “Không thể là bà ấy!”

Vì sao?

Thế là con tinh trong tôi trả lời: “Vì bà ấy là một phụ nữ cực kỳ xinh đẹp và lôi cuốn. Vậy chứ sao!”

Nói như bà Marple, trong mỗi con người chúng ta đều có quá nhiều điều trần tục.

Chương 20

Về đến nhà mục vụ, tôi mới biết nhà mình đang có vấn đề người ăn kẻ ở.

Gặp tôi ở sảnh, Griselda kéo tôi vào phòng khách, nước mắt ngắn nước mắt dài:

“Cô ấy sắp bỏ đi rồi.”

“Ai bỏ đi hở mình?”

“Thì Mary chứ ai. Cô ấy vừa báo với em.”

Thực sự với tôi tin này chẳng có gì là bi thảm cả.

“Tốt thôi, chúng ta sẽ tìm người giúp việc khác.”

Tôi nghĩ trả lời vậy là hoàn toàn hợp lý. Người hầu bỏ đi thì mình tìm người mới thôi. Nhưng khi hiểu cái nhìn trách móc của Griselda thì tôi thấy lúng túng.

“Mình thật vô tâm, Len ạ. Chẳng biết lo toan gì cả.”

Đúng là tôi chẳng hề lo. Thực sự tôi còn thấy nhẹ nhõm vì từ nay không phải ăn bánh pudding nướng cháy khét và rau củ nấu nửa sống nửa chín nữa.

“Em phải tìm một cô khác và huấn luyện cô ta nữa,” Griselda tiếp tục ca thán.

“Vậy mình có huấn luyện Mary không?” tôi hỏi.

“Tất nhiên là có chứ.”

“Tôi nghĩ chắc có ai đó thấy cô ta đã biết lễ phép thưa ông thưa bà, nên họ cố giành giật vì tưởng cô ta hoàn hảo. Rồi mình xem, họ sẽ thất vọng ngay ấy mà.”

“Không phải thế,” Griselda đáp. “Em chẳng thấy có ai muốn giành cô ấy cả. Chỉ là do cô ta tự ái vì Lettice bảo cô ta không lau chùi bàn ghế cẩn thận.”

Griselda thường xuyên có những phát biểu gây kinh ngạc, nhưng lần này nàng lại làm tôi kinh ngạc đến mức tôi phải đặt câu hỏi. Cô Lettice tính tình lãng đãng lại can thiệp vào chuyện quán xuyến nhà cửa và quở trách người hầu của chúng tôi ăn ở nhếch nhác, là điều khó tin nhất trên đời. Hoàn toàn không giống Lettice một chút nào.

“Tôi không hiểu chuyện nhà chúng ta bụi bặm thì liên quan gì đến Lettice Protheroe nhỉ?”

“Chẳng liên quan gì cả,” vợ tôi đáp. “Bởi thế mới là quá đáng mình ạ. Em muốn mình nói chuyện với Mary, cô ấy đang ở trong bếp.”

Tôi chẳng muốn gặp Mary về việc này, nhưng tôi chưa kịp phản đối thì Griselda đã nhanh chóng đẩy tôi qua cánh cửa bọc vải len tuyết dày cộm xuống tới nhà bếp.

Mary đang gọt khoai bên bồn rửa.

“E hèm — chào cô,” tôi lúng túng.

Mary ngước nhìn rồi khịt mũi, chẳng nói chẳng rằng.

“Bà Clement bảo cô định nghỉ việc,” tôi tiếp.

Giờ thì Mary mới hạ cố trả lời bâng quơ:

“Có những chuyện mà không phải ai cũng chịu đựng hoài được.”

“Cô vui lòng nói rõ hơn có được không?”

“Gì chứ?”

“Xin cô cho biết chính xác chuyện gì đã làm cô buồn bực?”

“Tui chỉ cần nói vài câu thôi.” (Quả là cô ta đánh giá tôi thấp tệ!) “Ở đây thiên hạ cứ rình mò sau lưng tui. Chĩa mỏ vô công chuyện của tui. Văn phòng có bụi thì mắc mớ gì tới cô ta chứ? Nếu ông bà chủ không phàn nàn thì không ai được quyền nói. Tui chỉ làm hài lòng ông bà thôi là đủ, tui nói vậy đó.”

Mary chưa hề làm tôi hài lòng chút nào. Thú thật tối luôn ao ước phòng ốc được hoàn toàn sạch sẽ ngăn nắp mỗi sáng. Cái lối phủi bụi qua loa ấy quả là không ổn. Tuy nhiên tôi hiểu đây không phải lúc nói chuyện ấy ra.

“Rồi tui còn phải ra tòa nữa, đúng không? Một người đàng hoàng đứng đắn như tui phải đứng hầu mười hai cha đàn ông! Muốn vặn vẹo gì tui thì vặn hả? Tui nói cho ông biết đó, hồi nào tới giờ tui chưa từng ở chỗ nào mà có giết người ngay trong nhà, mà tui không muốn gặp chuyện như vậy nữa.”

“Ta hy vọng như vậy. Theo quy luật thì chuyện này rất khó có thể xảy ra lần nữa.”

“Tui hổng tin luật pháp chút nào. Ông ta là người có chức có quyền. Nhiều người nghèo bị tống vô tù chỉ vì bắn một con thỏ — còn ông ta thì nuôi cả bầy chim trĩ cũng chả sao. Bây giờ ông ta còn chưa được chôn cất tử tế thì con gái ổng đã tới đây chê bai tui thế này thế nọ.”

“Ý cô là cô Protheroe đến đây sao?”

“Tui từ Blue Boar trở về thì gặp cô ta. Trong phòng làm việc đó. ‘Ồ, tôi đang tìm chiếc mũ màu vàng của tôi — cái mũ be bé ấy, hôm nọ tôi bỏ quên ở đây,’ cô ta nói. ‘À, tui không thấy cái mũ nào cả,’ tui trả lời. ‘Hôm sáng thứ năm tui dọn phòng thì không thấy nó.’ ‘Nhưng tôi dám chắc chị không nhìn thấy nó,’ cô ta nói. ‘Chị đâu có dọn phòng kỹ, đúng không?’ Vừa nói cô ta vừa lấy ngón tay quệt vào bệ lò sưởi rồi đưa lên dòm. Tối hôm qua cảnh sát mới mở khóa phòng, làm sao sáng nay tui có đủ thời gian dọn hết đồ trưng bày trên bệ xuống mà lau chùi cho được! Tui nói với cô ta, miễn mục sư với vợ ổng hài lòng là được rồi cô à, vậy mà cô ta cười to rồi vừa đi ra vừa nói, ‘À, nhưng chị có chắc họ hài lòng không chứ?”’

“Ta hiểu,” tôi nói.

“Vậy đó! Ai mà chẳng có tự ái! Tui thề tui đã làm việc cật lực vì ông bà chủ. Hễ bà chủ muốn tui nấu một món mới thì tui làm liền à.”

“Ta chắc chắn cô là người tận tụy,” tôi nhẹ nhàng nói. “Nhưng đáng lẽ cô ta phải biết chuyện gì đã xảy ra ở đây hoặc là không được nói như vậy với tui. Nếu ở đây mà không được lòng thì tui đi liền. Không phải vì tui thèm đếm xỉa tới lời cô Protheroe đâu. Ở nhà cô ta có ai mà ưa cổ, tui cho ông biết vậy đó. Chẳng bao giờ biết nói ‘xin vui lòng’ hay ‘cám ơn’, đồ đạc thì lúc nào cũng liệng lung tung. Bản thân tui chẳng thấy cô ta có cái gì tốt đẹp như cậu Dennis tưởng hết. Nhưng cô ta là loại người có thể quay mấy cậu trai trẻ như chơi dế mà.”

Mải hăm hở nói, Mary rời mắt khỏi đống khoai làm vỏ khoai đang gọt bay tứ tung, rồi một mảnh vỏ bắn vào mắt tôi khiến câu chuyện phải tạm dừng. Tôi vừa lấy khăn tay chậm mắt vừa nói:

“Cô có nghĩ mình đang phật ý vì những chuyện không đâu hay không Mary? Nếu cô nghỉ việc thì bà chủ sẽ buồn lắm.”

“Về chuyện này thì tui không có gì phiền lòng bà chủ — và cả ông nữa, thưa mục sư.”

“À, vậy thì cô có nghĩ là mình hơi ngốc nghếch không chứ?”

Mary khịt khịt mũi.

“Tui hơi lo lắng về cuộc điều tra và mọi thứ khác. Con người ta phải có lòng tự trọng chứ. Nhưng tui không muốn làm phiền bà chủ.”

“Vậy thì ổn rồi nhé.”

Tôi rời nhà bếp thi thấy Griselda và Dennis đang đợi tôi ngoài sảnh.

“Thế nào mình?” Griselda hỏi.

“Cô ấy sê ở lại,” tôi thở dài.

“Mình tài lắm, Len ạ.”

Tôi cảm thấy không đồng tình với Griselda. Tôi nghĩ mình chẳng tài ba gì trong chuyện này, bởi theo quan điểm của tôi thì không người hầu nào tệ như Mary, và lẽ ra cần phải thay người mới tốt hơn. Nhưng tôi chỉ muốn làm vui lòng Griselda. Tôi kể chi tiết phần đầu lời phàn nàn của Mary.

“Chẳng ai như cái nàng Lettice này,” Dennis nói. “Cô ấy không thể để quên mũ ở đây vào thứ tư được, vì hôm thứ năm cô ấy còn đội mũ đến chỗ chơi tennis mà.”

“Ta cũng nghĩ rất có thể như vậy,” tôi nói.

“Cô ấy chẳng bao giờ nhớ mình để cái gì ở đâu,” Dennis nói với vẻ tự hào và trìu mến đầy tình ý mà theo tôi là hoàn toàn không cần thiết. “Ngày nào cô ấy cũng bỏ quên cái này cái nọ.

“Một nét hấp dẫn khác thường,” tôi nhận xét.

Dennis không hiểu ra lời châm chọc ấy.

“Cô ấy rất quyến rũ,” thằng nhóc thở dài. “Người ta cầu hôn cô ấy nhiều lắm, cô ấy bảo với cháu như vậy.”

“Nếu những người cầu hôn cô ấy là dân ở làng này thì toàn là bất hợp pháp, vì ở đây chẳng có ai độc thân cả,” tôi nhận xét.

“Có tiến sĩ Stone đấy,” Griselda nháy mắt.

“Hôm nọ ông tiến sĩ có mời cô ấy đến xem chỗ khai quật,” tôi thừa nhận.

“Tất nhiên ông ta có mời,” Griselda tiếp. “Cô ấy thật quyến rũ Len ạ. Ngay cả nhà khảo cổ hói đầu mà còn thấy thế.”

“Gợi tình lắm,” Dennis khôn khéo nói.

Thế mà Lawrence Redding lại không mảy may rung động trước nhan sắc của Lettice! Tuy nhiên Griselda ra vẻ biết chuyện khi lý giái thích điều này:

“Lawrence cũng thuộc loại gợi tình mà. Loại này luôn luôn thích típ phụ nữ lạnh lùng, nói sao nhỉ — giống như tín đồ phái Quaker vậy. Em nghĩ Anne là người duy nhất có thể nắm giữ được Lawrence. Hai người họ sẽ không bao giờ chán nhau. Dù sao em cũng thấy anh ta khá ngu dại. Lẽ ra anh ta có thể lợi dụng Lettice, mình thấy đó. Theo em, anh ta không ngờ Lettice để ý đến mình — về mặt nào đó anh ta rất khiêm tốn — nhưng em thì cảm thấy cô ta có tình ý thật.”

“Có ấy không chịu nổi anh ta đâu,” Dennis quả quyết. “Cô ấy nói với cháu thế.”

Tôi chưa bao giờ thấy Griselda im lặng một cách thương xót như thế khi nghe nhận xét của thằng cháu.

Tôi vào phòng làm việc. Trong tưởng tượng của tôi, gian phòng như vẫn còn lảng vảng điều gì đó ma mị chết chóc. Tôi biết mình phải vượt lên cảm giác này, nếu không tôi sẽ không bao giờ có thể làm việc ở đây nữa. Tôi thận trọng bước tới chỗ bàn viết. Nơi đây Protheroe đã từng ngồi, khuôn mặt hồng hào tráng kiện và đầy vẻ tự tin, và cũng nơi đây ông ta đã bị bắn gục. Kẻ thù của ông đã đứng đây, ngay chỗ tôi đang đứng lúc này…

Và thế là — không còn Protheroe nữa…

Này đây là cây bút từng nằm trong tay ông ta.

Trên sàn nhà còn lờ mờ một vết sẫm màu — thảm trải sàn đã được mang đi giặt, nhưng máu đã thấm vào thảm không phai.

Tôi rùng mình.

“Ta không thể dùng căn phòng này,” tôi nói to. “Không thể nào làm việc ở đây.”

Thế rồi mắt tôi chạm phải vật gi đó — một đốm xanh sáng lóng lánh. Tôi cúi xuống và trông thấy một vật nho nhỏ nằm trên sàn gần cạnh bàn. Tôi nhặt nó lên.

Tôi đang đứng nhìn chằm chằm món đồ trong tay mình thì Griselda bước vào.

“Em quên nói với mình là bà Marple mời chúng ta hôm nay ăn tối xong thì đến nhà bà ấy chơi. Để cháu bà ấy được vui Len ạ. Bà ấy sợ anh ta buồn chán. Em đã trả lời chúng mình sẽ đến.”

“Được thôi, mình ạ.”

“Thế mình đang nhìn cái gì đó?”

“Có gì đâu.”

Tôi nắm bàn tay lại và nhìn vợ mình:

“Nếu mình không thể làm cậu Raymond West vui lên thì hẳn cậu ta là người khó mà làm hài lòng đấy mình ạ.”

“Mình đừng có lố bịch thế nhé,” vợ tôi đỏ mặt. Nàng bỏ ra ngoài, và tôi xòe tay ra.

Trong lòng bàn tay tôi là chiếc hoa tai bằng đá lazuli màu xanh da trời nạm hạt trai nhỏ xíu. Đây là một vật trang sức khác thường, và tôi nhớ rõ mình đã từng nhìn thấy nó lần cuối cùng ở đâu.

Chương 21

Tôi không thể nói lúc nào mình cũng hết lòng ngưỡng mộ Raymond West. Tôi biết anh ta là một tiểu thuyết gia nổi tiếng đồng thời là nhà thơ tên tuổi. Thơ anh ta theo phong cách hiện đại, không có lấy một chữ viết hoa nào. Truyện anh ta thì toàn những nhân vật khó ưa và sống cuộc đời tối tăm ảm đạm.

Với ‘dì Jane’, tình thương mến của nhà văn tỏ ra có đôi chút ban phát, anh ta thường bóng gió đây là người họ hàng cuối cùng còn sót lại của mình. Còn bà Marple thì lắng nghe cháu trai mình nói chuyện với vẻ tâng bốc, và nếu thỉnh thoảng bà nháy mắt vì thấy buồn cười thì tôi chắc chắn anh ta cũng chẳng nhận ra.

Anh chàng lập tức xán lại bên Griselda xun xoe. Họ trao đổi về kịch hiện đại, rồi từ đó bàn tiếp về phong cách trang trí hiện đại. Griselda giả vờ cười nhạo Raymond West, nhưng tôi nghĩ nàng đã thực sự bị cuốn vào cuộc trò chuyện với anh ta.

Trong suốt câu chuyện (chán ngắt) giữa tôi và bà Marple, chốc chốc tôi lại loáng thoáng nghe anh ta lặp đi lặp lại rằng “bà ở đây chẳng khác nào chôn vùi cuộc đời.” Điều ấy cuối cùng làm tới phát cáu. Tôi buột miệng hỏi:

“Anh nghĩ chúng tôi sống ở đây là thiếu thốn trăm bề sao?”

“Tôi xem cái làng St. Mary Mead này chẳng hơn gì chốn bùn lầy nước đọng,” Raymond West ve vẩy điếu thuốc lá và lên giọng hách dịch. Anh ta nhìn chúng tôi chờ đợi sự phản ứng, nhưng tôi nghĩ anh ta có phần thất vọng vì chẳng ai tỏ ra bực mình!

“Ví von thế chẳng hay ho chút nào đâu Raymond,” bà Marple nhấn mạnh. “Một giọt nước ao tù khi soi lên kính hiển vi là cả một thế giới sống động đấy cháu ạ.”

“Sống như thế chỉ là — cho có sống mà thôi,” tiểu thuyết gia đáp.

“Cuộc sống ở đâu cũng như thế cả, đúng không nào?” bà Marple nói.

“Dì cũng tự ví mình như một sinh vật ở chốn bùn lầy nước đọng này sao, dì Jane?”

“Cháu ạ, dì nhớ trong cuốn sách mới xuất bản của cháu, cháu có viết một ý tương tự như thế mà.”

Không anh chàng khôn ngoan nào lại muốn người khác trích dẫn tác phẩm của mình để chống lại mình. Raymond West cũng không ngoại lệ.

“Điều đó thì hoàn toàn khác,” anh ta ngắt lời.

“Xét cho cùng, cuộc sống ở bất cứ nơi đâu cũng đều giống nhau cả,” bà Marple điềm tĩnh nói. “Cháu biết đó, con người ta sinh ra rồi lớn lên — gặp gỡ nhau — bon chen tranh đoạt — cưới nhau rồi sinh con đẻ cái…”

“Và cuối cùng thì chết,” Raymond West tiếp. “Nhưng không phải bao giờ cũng lìa đời kèm theo giấy chứng tử. Có khi chết từ lúc đang còn sống.”

“Nhân thể nói vể cái chết,” Griselda xen vào, “ông có biết ở đây vừa xảy ra vụ án mạng không?”

Raymond West vung vẩy điếu thuốc lá như để xua đi chuyện chết chóc:

“Giết người là việc thô bạo, tôi chẳng quan tâm.”

Câu này nghe không lọt tai tôi. Người ta nói cả thế giới này ai cũng quan tâm đến chuyện yêu đương — áp dụng câu tục ngữ ấy vào cái chết thì cũng không ai không quan tâm đến án mạng. Người bình thường như Griselda và tôi có thể chấp nhận sự việc, nhưng một nhà văn như Raymond West thì không thể nghe tin này mà làm ra vẻ thờ ơ được. Tuy nhiên, bà Marple đã vô tình tố cáo thằng cháu mình: “Suốt bữa ăn tối Raymond và tôi không bàn bạc gì khác ngoài chuyện này.”

“Cháu rất quan tâm đến mọi tin tức địa phương,” Raymond vội nói rồi mỉm cười vẻ ban ơn và khoan dung với bà Marple.

“Ông có ý kiến gì không, ông West?” Griselda hỏi.

“Về mặt logic, chỉ duy nhất một người có thể giết Protheroe,” Raymond West lại ve vẩy điếu thuốc lá.

“Ai cơ?” Griselda hỏi.

Chúng tôi chăm chú bám lấy từng lời của anh ta với vẻ tâng bốc.

“Mục sư chứ ai,” Raymond chĩa ngón tay về phía tôi ra chiều kết tội.

Tôi kinh ngạc há hốc mồm.

“Tất nhiên tôi biết mục sư không giết người,” anh ta nói. “Cuộc đời không bao giờ như ta mong muốn. Nhưng cứ nghĩ về tấn thảm kịch mà xem — người quản lý tài sản nhà thờ bị mục sư sát hại ngay trong nhà mục vụ. Quá thích hợp và tuyệt vời!”

“Nhưng động cơ là gì mới được?” tôi gặng hỏi.

“À! Điều này thật thú vị.” Anh ta ngồi thẳng lên, để rơi điếu thuốc. “Là do mặc cảm tự ti, tôi nghĩ thế. Tôi muốn viết truyện về vụ này. Có thể đã quá nhiều ức chế. Mặc cảm dồn nén ngày này sang tháng nọ, năm nọ đến năm kia. Ông ta trông thấy người đàn ông ấy nắm giữ công quỹ nhà thờ — mang nó lên ban thờ — trong các buổi họp mặt của tín hữu — các cuộc dã ngoại của đội đồng ca nam. Ông ta luôn luôn ghét người ấy — nhưng luôn phải kiềm chế ác cảm của mình, vì điều đó trái với tinh thần Cơ Đốc. Rồi ác cảm ấy cứ ngấm ngầm âm ỉ, cho đến một ngày…”

Anh ta huơ tay, còn Griselda quay sang tôi:

“Mình có bao giờ cảm thấy giống như thế không Len?”

“Không bao giờ,” tôi thật thà đáp.

“Thế mà tôi nghe nói cách đây không lâu mục sư đã rủa Protheroe chết quách đi cho xong,” bà Marple bình phẩm.

(Cái thằng quỷ Dennis! Nhưng lẽ tất nhiên tôi nói thế là sai quá rồi!)

“Quả là tôi có nói thế. Tôi biết đó là lời ngu xuẩn, nhưng sáng hôm ấy thực sự tôi quá mệt mỏi với ông ta.”

“Vậy là thất vọng rồi,” Raymond West nói. “Vì nếu trong tiềm thức mục sư có dự định ra tay thì mục sư sẽ không bao giờ nói về ông ta như thế.”

Anh ta thở dài.

“Giả định của tôi thế là sụp đổ. Có khả năng chỉ là một vụ giết người thông thường — tên săn trộm trả thù, đại loại thế.”

“Chiều nay cô Cram vừa đến thăm tôi,” bà Marple nói với Griselda. “Tôi gặp cô ấy trong làng và mời cô ấy đến thăm vườn nhà tôi.”

“Cô ấy yêu vườn tược lắm sao?” vợ tôi hỏi.

“Tôi không nghĩ thế,” bà Marple khẽ nheo mắt, “nhưng cô có thấy đó là cơ hội tuyệt vời để cô ấy tán chuyện không?”

“Bà nghĩ gì về cô ấy?” Griselda nói tiếp. “Theo tôi thì cô ta không tệ lắm đâu.”

“Cô ta tự nguyện kể lể đủ mọi chuyện — thực sự là đủ mọi chuyện trên đời,” bà Marple đáp. “Về bản thân và họ hàng thân thích. Hình như họ hàng cô ấy chẳng còn ai, hoặc ở tận Ấn Độ. Thật đáng buồn. À, cuối tuần này cô ta dọn đến Old Hall đấy.”

“Vậy ư?”

“Phải, hình như bà Protheroe mời cô ta — hay cô ta gợi ý bà ấy cũng chẳng rõ. Để làm thư ký giúp bà ấy — rất nhiều thư từ phải giải quyết. Hóa ra lại may cho cô ta vì tiến sĩ Stone đi vắng nên cô ta chẳng có việc gì mà làm. Cuộc khai quật vừa rồi quả là sôi động.”

“Stone à?” Raymond hỏi. “Là nhà khảo cổ phải không?”

“Đúng rồi, ông ấy đang tiến hành khai quật di chỉ trên đất nhà Protheore.”

“Ông ấy cừ lắm,” Raymond nói. “Một nhân vật xuất chúng trong lĩnh vực khảo cổ. Cách đây không lâu tôi đã ăn tối và trò chuyện cùng ông ta, rất thú vị. Tôi phải tìm gặp ông ấy mới được.”

“Rủi thay ông ấy đã đi London,” tôi nói. “Mà hồi chiều anh đã chạm trán ông ta ở nhà ga đấy.”

“Tôi chạm phải mục sư thì có. Mục sư đi với một người béo lùn — mang kính ấy.”

“Đúng rồi — là tiến sĩ Stone.”

“Nhưng thưa mục sư kính mến — đó không phải là Stone.”

“Không phải là Stone sao?”

“Đó không phải là nhà khảo cổ. Tôi biết ông Stone rất rõ. Không phải là Stone — hoàn toàn không giống một chút nào.”

Chúng tôi trố mắt nhìn nhau, riêng tôi nhìn chăm chăm bà Marple.

“Quái lạ,” tôi nói.

“Chiếc vali,” bà Marple tiếp.

“Nhưng tại sao chứ?” Griselda hỏi.

“Chuyện này làm tôi nhớ có lần một người giả dạng nhân viên kiểm soát hệ thống khí đốt đến làng ta,” bà Marple lẩm bẩm. “Hắn ta cũng đã vớ được một mẻ nho nhỏ.”

“Một tên lừa đảo,” Raymond West nói. “Chà, bây giờ sự việc bắt đầu thú vị đây!”

“Vấn đề là có liên quan gì đến vụ mưu sát không?” Griselda hỏi.

“Không nhất thiết, nhưng…” Tôi nhìn bà Marple.

“Một việc quái lạ,” bà nói. “Lại thêm một việc quái lạ.”

“Vâng,” tôi đáp rồi dợm đứng lên. “Tôi thấy cần phải báo chuyện này với ông thanh tra ngay lập tức.”

Chương 22

Khi tôi liên lạc với Thanh tra Slack qua điện thoại, ông ta ra lệnh cho tôi một cách ngắn gọn và dứt khoát. Không được loan tin đồn, đặc biệt không để lộ cho cô Cram biết. Đồng thời sẽ tiến hành điều tra về chiếc vali ở gần chỗ khai quật.

Griselda và tôi trở về nhà, lòng đầy phấn khích trước diễn biến mới này. Có mặt Dennis nên chúng tôi không thể trao đổi với nhau nhiều hơn, vì chúng tôi đã hứa chắc như đinh đóng cột với ông thanh tra là không hé môi cho bất cứ ai biết chuyện này.

Dennis đang có điều gì đó rất bối rối. Thằng bé bước vào phòng làm việc của tôi, nhấc lên đặt xuống hết vật này đến vật khác, bồn chồn bước tới bước lui đầy lo âu.

“Có chuyện gì thế Dennis?” tôi hỏi.

“Cháu không muốn theo ngành hàng hải nữa.”

Tôi thấy bất ngờ. Từ trước tới nay thằng bé vẫn luôn kiên quyết về việc chọn ngành nghề.

“Nhưng cháu thích ngành đó cơ mà.”

“Vâng, nhưng giờ thì cháu đã đổi ý.”

“Vậy cháu muốn làm gì?”

“Cháu muốn vào ngành tài chính ạ.”

Tôi càng ngạc nhiên hơn.

“Ý cháu là sao — tài chính à?”

“Đúng thế. Cháu muốn lên thành phố.”

“Nhưng Dennis ơi, ta bảo đảm cháu sẽ không thích cuộc sống ở đó đâu. Ngay cả khi ta tìm được cho cháu một nhiệm sở ở ngân hàng…”

Dennis bảo rằng ý nó không phải vậy. Nó không muốn vào làm ở ngân hàng. Tôi bèn hỏi đích xác là nó muốn gì, và tất nhiên đúng như tôi nghĩ, thằng bé thực sự không biết.

‘Vào ngành tài chính’, theo cu cậu đơn giản có nghĩa là làm giàu nhanh chóng. Với tính lạc quan của tuổi trẻ, nó nghĩ rằng cứ ‘lên thành phố’ thì chắc chắn sẽ giàu to. Tôi cố hết sức nhẹ nhàng làm cho thằng bé tỉnh ngộ trước ý nghĩ ngô nghê ấy.

“Điều gì đã khiến cháu nghĩ như vậy?” tôi hỏi. “Cháu đã hài lòng với việc chọn ngành hàng hải đến thế cơ mà!”

“Cháu hiểu thưa bác, nhưng giờ cháu nghĩ rằng ngày nào đó cháu sẽ lập gia đình — ý cháu là muốn cưới vợ thì phải giàu bác Len ạ.”

“Thực tế sẽ chứng minh lý thuyết của cháu là sai.”

“Cháu biết — nhưng cô gái là có thật. Ý cháu là một cô gái đã quen sống sung túc.”

Lời lẽ thật mơ hồ, nhưng tôi nghĩ mình hiểu thằng cháu định nói gì. Tôi từ tốn bảo:

“Cháu ạ, các cô gái khác không như Lettice Protheroe đâu.”

Thằng bé lập tức sửng cồ:

“Bác thật không công bằng với Lettice. Bác ghét cô ấy, cả Griselda cũng vậy. Bác ấy bảo mình chán Lettice.”

Đứng về cái nhìn của phụ nữ thì Griselda hoàn toàn có lý. Lettice quả là đáng chán. Tuy nhiên tôi hiểu rõ một chàng trai có thể bực bội về cách đánh giá này.

“Giá mà thiên hạ biết thông cảm một chút xíu. Tại sao ngay cả bọn nhà Hartley Napier cũng đi rêu rao khắp nơi về cô ấy vào lúc này cơ chứ! Mà chỉ vì cô ấy rời cuộc chơi tennis hơi sớm một chút thôi. Làm sao cô ấy có thể ở lại khi cô ấy đang buồn chán? Cô ấy bỏ về là hoàn toàn chính đáng, cháu nghĩ thế.”

“Hoàn toàn đúng,” tôi nói, nhưng Dennis chẳng hề nghi ngờ tôi có ác ý. Nó còn mải bất bình sôi sùng sục giùm Lettice.

“Cô ấy thực sự không chỉ nghĩ đến bản thân đâu bác ạ. Hôm nọ chính cô ấy bảo cháu ở lại chơi tiếp. Đương nhiên cháu cũng muốn đi, nhưng cô ấy không đồng ý và nói rằng như thế là không phải với nhà Napier, vì thế để cô ấy vui lòng cháu đã ở lại thêm mười lăm phút nữa.”

Quan điểm của bọn trẻ về tính không ích kỷ quả là rất kỳ quặc..

“Bây giờ cháu nghe nói Susan Hartley Napier đi đến đâu cũng rêu rao là Lettice xử sự quá tồi tệ.”

“Nếu ta mà là cháu thì ta chẳng lo lắng làm gì,” tôi nói.

“Mọi việc đều tốt thôi, nhưng mà…”

Thằng bé đột nhiên ngừng lại.

“Vì Lettice cháu — cháu có thể làm tất cả.”

“Rất ít người trong chúng ta có thể làm mọi điều cho người khác,” tôi nói. “Chúng ta càng mong muốn làm bao nhiêu thì càng bất lực bấy nhiêu.”

“Cháu chỉ muốn chết đi cho rồi,” Dennis nói.

Thương cho thằng bé. Chuyện yêu đương trẻ con quả là căn bệnh nguy hiểm chết người. Tôi chẳng dám nói thêm bất cứ điều gì khiến Dennis thêm cáu kỉnh nổi xung mà chỉ chúc nó ngủ ngon rồi về phòng mình.

Sáng hôm sau, khi xong lễ tám giờ, tôi quay về thì thấy Griselda đang ngồi ở bàn ăn với lá thư đã mở trên tay. Thư của Anne Protheroe.

GRISELDA THÂN MẾN,

Tôi sẽ rất biết ơn bà và mục sư nếu trưa nay ông bà đến dùng bữa tại nhà tôi. Đã có việc hết sức lạ lùng xảy ra, và tôi cần mục sư Clement giúp ý kiến. Xin đừng đề cập chuyện này khi đến nhà nhé, vì tôi không hề nói cho ai biết cả.

Tình thân,

ANNE PROTHEROE.

“Tất nhiên là chúng ta phải đi,” Griselda bảo.

Tôi đồng ý.

“Không biết có chuyện gì mình nhỉ?”

Tôi cũng đang tự hỏi thế.

“Mình biết không Griselda,” tôi nói, “Anh cảm thấy vụ án này chưa thực sự kết thúc đâu.”

“Ý mình là cho đến khi nào hung thủ chưa sa lưới ư?”

“Không phải. Anh không nói vậy. Theo anh còn rất nhiều uẩn khúc và dây mơ rễ má, biết bao là điều cần làm sáng tỏ thì mới tìm ra sự thật.”

“Là những việc thật ra không quan trọng nhưng lại gây cản trở, đúng không mình?”

“Phải, thế là mình đã hoàn toàn hiểu đúng ý anh.”

“Cháu nghĩ mọi người đang làm ầm ĩ mọi chuyện,” Dennis vừa nhớn một ít mứt cam vừa góp chuyện. “Ông già Protheroe ấy chết là đáng đời. Chẳng ai ưa ông ta cả. Ô, cháu biết giờ thì cảnh sát bắt đầu lo lắng — nhưng mặc kệ họ, bản thân cháu mong là họ sẽ chẳng bao giờ tìm ra thủ phạm. Cháu ghét nhìn thấy Slack được thăng chức, đi đâu cũng vênh vang khoe mẽ rằng ta đây tài giỏi lắm.” Tôi cũng đủ trần tục để tán thành ý kiến về việc thăng chức của Slack. Một con người đi đến đâu cũng làm người khác bực mình thì không hy vọng gì được mọi người yêu mến!

“Bác sĩ Haydock cũng nghĩ gần giống như cháu,” Dennis tiếp. “Ông ấy sẽ không bao giờ tố cáo kẻ sát nhân, ông ấy nói như vậy đó.”

Ý kiến của Haydock thật nguy hiểm, tôi nghĩ. Bản thân những ý kiến ấy xem ra hợp lý, nhưng lại tác động không hay đối với bọn trẻ khiến chúng suy nghĩ lệch lạc, mặc dù bản thân Haydock không hề muốn vậy.

Griselda nhìn qua cửa sổ và nhận ra đám phóng viên đang ở trong vườn nhà.

‘‘Em nghĩ họ lại chụp ảnh cửa sổ phòng làm việc đấy,” vợ tôi vừa nói vừa thở dài.

Chúng tôi đã quá khổ sở vì việc này. Thoạt tiên là thói hiếu kỳ của dân làng — một đám ăn không ngồi rồi cứ săm soi dòm ngó. Kế tiếp là cánh nhà báo trang bị máy ảnh, và dân làng lại chăm chăm theo dõi họ. Cuối cùng chúng tôi phải mời một cảnh sát từ Much Benham về canh gác vòng ngoài nhà mục vụ.

“Chà,” tôi nói, “sáng mai đưa tang rồi. Chắc chắn sau đó dân tình sẽ bớt sôi sục.”

Khi đến Old Hall, tôi nhận ra ở đó cũng có một số phóng viên đang lảng vảng quanh nhà. Họ xáp lại bắt chuyện với đủ mọi thắc mắc mà tôi chỉ đáp lại duy nhất một câu, rằng “Tôi chẳng có gì để nói.” (Chúng tôi thấy tốt nhất nên làm thế.)

Chúng tôi được người hầu đưa vào phòng khách. Hóa ra trong phòng đã có cô Cram — hình như cô đang rất phấn khởi.

“Ông bà ngạc nhiên lắm hà?” Cô vừa bắt tay chúng tôi vừa nói. “Em không hề nghĩ ra điều này, nhưng bà Protheroe tử tế lắm. Tất nhiên một đứa con gái như em mà sống một mình ở nơi như Blue Boar với đám nhà báo và đủ mọi chuyện như vầy thì đâu có hay ho gì. Nhưng em cũng đâu phải là loại không làm được việc — vào lúc này bà ấy rất cần người làm thư ký mà cô Protheroe thì có giúp gì đâu, đúng không?”

Tôi buồn cười nhận ra mối hiềm khích cũ giữa cô Cram với Lettice vẫn còn dai dẳng, nhưng hình như cô ta đã trở thành người nhiệt tình ủng hộ Anne. Đồng thời tôi cũng muốn biết câu chuyện cô Cram đến Old Hall, theo cô là do Anne đề xuất, thực sự có đúng như vậy không! Có thể ban đầu là do cô ta không thích sống một mình ở Blue Boar. Mặc dầu suy nghĩ thoáng về việc này nhưng tôi vẫn không tin cô Cram nói thật.

Ngay lúc ấy Anne Protheroe bước vào phòng trong bộ trang phục màu đen rất nền nã. Bà cầm tờ báo chủ nhật trao cho tôi với cái nhìn rầu rĩ:

“Tôi chưa từng có kinh nghiệm về những việc như thế này. Thật kinh khủng. Ở buổi thẩm tra, tôi gặp một nhà báo. Tôi chỉ bảo mình hết sức đau buồn và không biết nói gì, rồi anh ta hỏi tôi có lo lắng muốn tìm kẻ giết chồng mình không, tôi đáp ‘Có’. Kế tiếp, anh ta hỏi tôi có nghi ngờ ai không, tôi trả lời ‘Không’. Lại hỏi tôi có nghĩ là thủ phạm là người địa phương không, tôi nói chắc là như vậy. Chỉ có vậy thôi. Vậy mà mục sư xem này!” Ngay giữa trang có đăng một tấm ảnh, chụp ít nhất mười năm trước — có trời mà biết họ moi tấm ảnh ấy ở đâu ra, với dòng tít lớn:

BÀ QUẢ PHỤ TUYÊN BỐ SẼ KHÔNG YÊN LÒNG MỘT KHI CHƯA TÌM RA KẺ GIẾT CHỒNG MÌNH

Bà Protheroe, vợ góa của nạn nhăn bị mưu sát, cho biết nhất định sẽ tìm ra thủ phạm ở ngay làng này. Bà có nghi ngờ một số người nhưng không đoan chắc. Bà cho biết mình đã kiệt sức vì sầu khổ, nhưng vẫn khẳng định quyết tâm phải truy lùng bằng được kẻ sát nhân.

“Lời lẽ này đâu giống của tôi phải không, mục sư?” Anne nói.

“Tôi dám chắc là nó tệ hơn,” tôi vừa nói vừa đưa trả tờ báo.

“Quân mặt dày!” cô Cram góp lời. “Em thì mong đám phóng viên ấy bám lấy em mà moi tin.”

Thấy Griselda nháy mắt nhìn mình, tôi hiểu nàng tin cô Cram sẽ làm thế thật.

Bữa ăn trưa đã chuẩn bị xong, và chúng tôi ngồi vào bàn. Phải đến giữa bữa thì Lettice mới về, cô sà vào chiếc ghế trống, mỉm cười với Griselda và gật đầu chào tôi. Tôi chăm chú nhìn cô bé vì lý do riêng, trông cô còn lãng đãng hơn mọi khi. Cực kỳ xinh đẹp — phải công bằng thừa nhận. Cô vẫn chưa khoác áo tang mà vận trang phục màu nõn chuối làm tôn nước da trắng nuột.

Sau khi chúng tôi dùng cà phê xong, Anne khẽ khàng nói:

“Tôi muốn nói chuyện riêng với mục sư. Xin mời mục sư vào phòng khách của tôi.”

Cuối cùng thì tôi cũng sắp biết được lý do của lời mời hôm nay. Tôi đứng dậy và theo Anne lên lầu. Đến cửa phòng bà dừng lại. Tôi vừa mở miệng thì bà đưa tay ngăn tôi nói. Bà nhìn xuống sảnh dưới nhà nghe ngóng.

“Tốt rồi, họ đã đi ra vườn. Không — xin đừng vào phòng. Chúng ta đi thẳng tới đằng kia.”

Mặc cho tôi ngạc nhiên, bà ta đưa tôi đi dọc hành lang đến mé bên kia ngôi nhà, ở đó có một cầu thang hẹp dẫn lên tầng trên. Bà bước lên, và tôi đi theo. Chúng tôi đến một hành lang lát ván đầy bụi bặm. Anne mở cửa đưa tôi vào tầng áp mái rộng và tối lờ mờ được dùng làm nhà kho, ở đó chất nhiều rương hòm, bàn ghế cũ hư, vài bức tranh đàn bà ngực nở và vô số đồ lặt vật thường chất trong kho.

Thấy tôi ngạc nhiên, bà uể oải mỉm cười:

“Trước hết tôi phải giải thích, mấy hôm nay tôi thường xuyên mất ngủ. Đêm qua — đúng hơn là khoảng ba giờ sáng hôm nay, tôi chắc chắn mình đã nghe thấy có tiếng người đi lại trong nhà. Tôi nghe ngóng một lúc rồi trở dậy ra ngoài xem có gì không. Ra tới đầu cầu thang, tôi nhận thấy tiếng động không phát ra từ nhà dưới mà từ trên vọng xuống. Tôi đi dọc đến cuối hành lang và lần nữa tôi nghĩ mình đã nghe tiếng động. Tôi liền gọi với lên, ‘Ai trên đó vậy?’, nhưng không có tiếng trả lời, rồi sau đó tôi không nghe thấy gì nữa. Vì thế tôi nghĩ chắc thần kinh mình bị chập mạch, thế là tôi trở về phòng.

“Tuy nhiên sáng sớm hôm nay, tôi lên trên này — đơn giản là vì tò mò. Và tôi đã tìm thấy cái này!”

Bà cúi xuống cầm một bức tranh dựa úp vào tường và xoay nó về phía tôi.

Tôi há hốc mồm kinh ngạc. Đó là một bức chân dung bằng sơn dầu, nhưng khuôn mặt đã bị rạch nát không thể nhận diện được. Ngoài ra, rõ ràng là vết dao còn mới nguyên.

“Kỳ lạ thật,” tôi nói.

“Kỳ lạ quá phải không? Mục sư có nghĩ ra lời giải thích nào không?”

Tôi lắc đầu.

“Quả là một hành vi độc ác mà tôi không thích chút nào. Có vẻ như được thực hiện trong cơn giận dữ cuồng điên.”

“Vâng, tôi cũng nghĩ đúng như thế.”

“Chân dung của ai vậy?”

“Tôi không biết, vì trước đây tôi chưa từng trông thấy nó. Khi tôi kết hôn với Lucius và về đây sống thì tất cả những thứ này đã nằm trên gác mái rồi. Tôi chẳng bao giờ để ý đến chúng.”

“Lạ thật,” tôi nhận xét.

Tôi khom người xuống xem xét những bức tranh khác. Có thể tìm thấy rất nhiều thứ — tranh phong cảnh loại xoàng, tranh in dầu và một vài bức tranh chép lồng trong loại khung rẻ tiền, ngoài ra không có gì khác đáng giá. Một chiếc rương lớn kiểu cổ, loại trước đây thường gọi là ‘hòm’ có khắc bên ngoài hai mẫu tự E.P. Tôi giở nắp rương, bên trong trống rỗng.

“Quả là chuyện hết sức kỳ quặc,” tôi nói. “Mà cũng thật — vô nghĩa.”

“Vâng,” Anne đáp. “Làm tôi khá sợ hãi.”

Chẳng còn gì để xem, tôi theo Anne trở xuống phòng tiếp khách của bà, rồi bà đóng cửa lại.

“Mục sư nghĩ tôi nên làm gì bây giờ? Báo cảnh sát ư?”

Tôi ngần ngừ.

“Cứ xét theo bề ngoài thì khó mà nói…”

“Rằng việc này có liên quan đến vụ giết người hay không,” Anne tiếp lời. “Tôi hiểu, vì thế mà thật khó. Cứ nhìn ngoài mà xét thì có vẻ như hai việc ấy chẳng liên quan gì với nhau.”

“Không,” tôi nói, “nhưng đây lại là thêm một Điều Kỳ Lạ nữa.”

Hai chúng tôi ngồi lặng thinh cau mày. Ngay sau đó tôi hỏi:

“Giờ bà định thế nào?”

Anne ngẩng đầu lên.

“Tôi sẽ sống ở đây ít nhất sáu tháng nữa!” Bà ta nói vẻ bướng bỉnh. “Tôi ghét sống ở đây, thực sự tôi chẳng muốn chút nào, nhưng tôi nghĩ cần phải làm thế, bằng không thiên hạ sẽ bảo tôi chạy trốn — vì mặc cảm tội lỗi.”

“Chắc chắn sẽ không ai nói gì đâu.”

“Ố không, thể nào họ cũng kháo nhau như vậy, nhất là khi…” bà ngập ngừng rồi nói tiếp, “khi sáu tháng sau tôi sẽ — kết hôn với Lawrence.” Bà nhìn vào mắt tôi. “Hai chúng tôi không thể chờ đợi lâu hơn nữa.”

“Tôi nghĩ chuyện đó thế nào cũng xảy ra.”

Đột nhiên Anne như kiệt sức; bà đưa hai tay ôm lấy mặt: “Mục sư không hiểu là tôi biết ơn ông thế nào đâu — Mục sư không thể hiểu. Chúng tôi đã chia tay nhau — và chàng đã ra đi. Tôi cảm thấy — cảm thấy cái chết của Lucius đối với tôi không quá kinh khủng. Nếu chúng tôi tính cùng nhau trốn đi rồi sau đó ông ấy mới bị giết thì giờ mọi việc còn khủng khiếp hơn. Nhưng mục sư đã chỉ cho chúng tôi thấy thế là sai trái, bởi vậy tôi rất biết ơn mục sư.”

“Tôi cũng rất cám ơn,” tôi nghiêm nghị đáp.

“Dù sao đi nữa, nếu không tìm ra kẻ sát nhân thì thiên hạ sẽ luôn nghĩ rằng đó là Lawrence — ồ vâng, nhất định họ sẽ nghĩ như thế.” Bà đứng lên. “Nhất là khi chàng kết hôn với tôi.”

“Bà thân mến, chứng cứ do bác sĩ Haydock cung cấp đã hết sức rõ ràng…”

“Thiên hạ đâu có quan tâm đến chứng cứ ạ! Thậm chí họ còn không biết đến nó nữa. Một lời chứng pháp y dù sao cũng chẳng giá trị gì với người ngoài. Thêm một lý do khiến tôi phải ở lại đây. Tôi sẽ tìm ra sự thật, thưa mục sư Clement.” Vừa nói, mắt bà sáng lên. Bà tiếp thêm:

“Đó là lý do tôi mời cô gái kia đến đây.”

“Cô Cram à?”

“Vâng ạ.”

“Vậy là bà mời cô ấy. Tôi muốn nói, đó là ý của bà sao?”

“Đúng thế. Ô, mà thật ra cô ấy cũng có than vãn đôi chút ít khi gặp tôi ở buổi triệu tập của tòa. Không ạ, chính tôi đã mời cô ấy đến đây.”

“Nhưng bà không nghĩ rằng cô gái ngốc nghếch ấy chẳng có liên quan gì đến tội ác này cả sao?” tôi kêu lên.

“Làm ra vẻ ngốc nghếch thì cực kỳ dễ thưa mục sư Clement. Một trong những việc dễ nhất trên đời.”

“Vậy bà thực sự nghĩ rằng…?”

“Không, tôi không nghĩ thế. Thật thà mà nói là không. Điểu tôi đang nghĩ, là cô gái này có biết chuyện gì đó — hoặc là có thể biết. Tôi muốn tìm hiểu cô ta ở cự ly gần.”

“Và ngay cái đêm cô ta đến đây thì bức tranh bị băm nát,” tôi trầm ngâm nói.

“Mục sư nghĩ là do cô ta ư? Nhưng tại sao? Có vẻ điều ấy cực kỳ vô lý và không thể xảy ra được.”

“Với tôi, việc ông nhà bị giết ngay trong phòng làm việc của tôi cũng hết sức phi lý và không thể xảy ra. Thế nhưng nó đã xảy ra đó thôi!” tôi chưa chát nói.

“Tôi biết.” Bà đặt tay lên vai tôi. “Thật khủng khiếp cho mục sư. Mặc dù không thường nhắc đến nhưng tôi vẫn nhận ra điều ấy.”

Tôi thò tay vào túi lấy chiếc hoa tai bằng đá lazuli xanh biếc và đưa cho bà.

“Có phải của bà không?”

“Ồ vâng!” Bà cười hài lòng và xòe tay ra. “Mục sư tìm thấy ở đâu vậy?”

Nhưng tôi không đặt món trang sức vào tay bà mà nói:

“Bà vui lòng cho tôi giữ nó thêm ít lâu nhé?”

“Vậy sao, được thôi ạ.” Trông bà vừa lúng túng vừa có vẻ dò hỏi, nhưng tôi không thỏa mãn lòng hiếu kỳ của bà. Thay vào đó, tôi quay sang hỏi sắp tới bà tính chuyện tài chính ra sao.

“Mong bà thứ lỗi cho câu hỏi vô phép này, tôi thực sự không có ý gì đâu.”

“Tôi thấy không có gì là vô phép cả thưa mục sư. Mục sư và Griselda là hai người bạn thân nhất của tôi ở đây. Tôi cũng thích bà già Marple khôi hài. Lucius rất giàu có, mục sư biết đấy. Ông ấy để lại tài sản cho Lettice và tôi đồng đều nhau. Old Hall sẽ là của tôi, nhưng Lettice được phép chọn một số đồ nội thất để trang bị cho một ngôi nhà nhỏ của cô ấy. Để công bằng thì cô ấy được nhận một khoản tiền để mua nhà.”

“Vậy bà có biết kế hoạch cô ấy thế nào không?”

Anne nhăn mặt hài hước.

“Cô ấy không nói với tôi. Theo tôi, cô ấy sẽ rời khỏi nơi này càng sớm càng tốt. Cô ấy không thích tôi — chưa bao giờ, mặc dù tôi luôn cố gắng tử tế với cô ấy, nhưng dù sao đó cũng là lỗi của tôi. Tôi nghĩ chẳng cô gái nào lại yêu quý bà mẹ kế trẻ tuổi cả.”

“Nhưng bà có quý cô ấy không?” tôi hỏi huỵch toẹt. Anne Protheroe không trả lời ngay, điều dó khiến tôi tin rằng bà là một phụ nữ hết sức chân thật.

“Ban đầu thì có,” bà đáp. “Lettice là cô bé rất xinh đẹp. Còn bây giờ thì không. Tôi không hiểu vì sao nữa, có lẽ là do cô ấy không ưa tôi. Tôi muốn được người khác yêu quý mình, mục sư biết đấy.”

“Ai cũng thế cả,” tôi nói, và Anne Protheroe mỉm cười.

Tôi còn một việc nữa phải làm, là tìm cách nói riêng vài câu với Lettice. Cũng dễ thôi, tôi bắt gặp cô bé ngồi một mình trong phòng khách lớn trong khi Griselda và Gladys Cram đang ở ngoài vườn. Tôi bước vào và khép cửa lại. “Lettice ạ, ta có chút việc muốn nói với con.”

Lettice thờ ơ nhìn lên:

“Gì thế mục sư?”

Tôi đưa chiếc hoa tai xanh da trời ra và thản nhiên hỏi: “Sao con lại đánh rơi vật này trong thư phòng của ta?”

Trong khoảnh khắc cô gái ngớ người ra — nhưng cô trấn tĩnh nhanh đến nỗi chính tôi cũng không ngờ. Cô đáp: “Con không hề đánh rơi vật gì trong văn phòng của mục sư cả. Không phải của con mà là của Anne.”

“Ta biết.”

“À, vậy sao mục sư lại hỏi con? Chắc chắn là Anne đánh rơi nó.”

“Từ hôm xảy ra án mạng đến nay bà Protheroe chỉ vào thư phòng của ta có một lần; bà ấy mặc đồ tang và như vậy không thể mang hoa tai màu xanh được.”

“Trong trường hợp ấy, con nghĩ bà ta đã đánh rơi trước đó,” Lettice nói. “Hoàn toàn hợp lý.”

“Rất hợp lý,” tôi tiếp. “Mà tình cờ con có nhớ mẹ kế con mang hoa tai này lần cuối vào lúc nào không?”

“Ôi!” Cô gái lúng túng nhìn tôi chàm chằm không chút nghi ngờ. “Có quan trọng lắm không mục sư?”

“Có thể có,” tôi đáp.

“Con sẽ cố nhớ lại xem.” Cô ngồi đó nhíu mày. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy Lettice Protheroe yêu kiều quyến rũ như lúc ấy. “À đúng rồi!” Đột nhiên cô nói. “Giờ thì con đã nhớ ra, bà ấy mang nó hôm — hôm thứ năm.”

“Thứ năm là ngày xảy ra vụ án,” tôi chậm rãi nói. “Hôm ấy bà Protheroe vào văn phòng qua ngả khu vườn, nhưng nếu con còn nhớ thì theo lời chứng bà ấy chỉ đứng ngoài cửa sổ chứ không bước vào phòng.”

“Mục sư tìm thấy nó ở đâu?”

“Nó nằm lăn lóc dưới gầm bàn viết.”

“Có thể bà ta không khai đúng sự thật thì sao?” Lettice bình tĩnh nói.

“Con định nói bà ấy bước vào phòng và đứng cạnh bàn viết ư?”

“À, có thể là như vậy, đúng không mục sư?”

Cô bình thản nhìn vào mắt tôi rồi điềm tĩnh nói tiếp:

“Nếu mục sư muốn biết thì con xin nói con không tin bà ta đã khai thật.”

“Còn ta cũng biết con không nói thật nốt, Lettice ạ.”

“Mục sư nói gì vậy?”

Cô giật mình hoảng hốt.

“Ý ta là lần cuối cùng ta nhìn thấy chiếc hoa tai này là vào ngày thứ sáu, khi ta đến đây cùng đại tá Melchett. Nó nằm cả đôi trên bàn trang điểm của mẹ kế con. Thậm chí ta đã cầm cả đôi lên xem.”

“Ôi…!” Cô gái tỏ vẻ nao núng, rồi đột nhiên vật mình xuống thành ghế và òa khóc nức nở. Mái tóc ngắn xinh đẹp của cô rũ xuống gần chạm sàn. Một dáng dấp lạ lùng — đẹp và thiếu kiềm chế.

Tôi lặng thinh để mặc cô gái nức nở một lúc rồi mới nhẹ nhàng cất tiếng:

“Vì sao con lại làm vậy, Lettice?”

“Sao ạ?”

Cô gái đứng phắt lên, hung hãn hất ngược mái tóc ra sau. Trông cô thật dữ dội — kinh hoàng nữa là khác.

“Ý ông là sao chứ?”

“Điều gì khiến con làm như vậy? Vì ghen tị? Vì ghét bỏ Anne?”

“Ôi — ôi! Đúng vậy.” Cô lại hất ngược tóc lên và có vẻ như hoàn toàn lấy lại bình tĩnh. “Phải, mục sư muốn gọi đó là ghen tuông cũng được. Con luôn ghét Anne, thậm chí ngay từ khi bà ta mới về làm bà hoàng bà chúa trong cái nhà này. Con đã để món đồ chết tiệt ấy dưới gầm bàn với hy vọng sẽ khiến cho bà ta gặp rắc rối. Chuyện ấy lẽ ra sẽ thành công nếu như mục sư không xen vào, không sờ mó các thứ trên bàn trang điểm của bà ấy. Dầu gì thì gì, đi giúp đám cảnh sát chẳng phải là việc của người tu hành đâu.”

Một cơn bộc phát đầy hằn học nhưng trẻ con, tôi không để bụng làm chi. Thực sự lúc này trông cô đúng là một đứa bé con rất đáng thương. Nỗ lực báo thù Anne theo lối trẻ con của cô có vẻ khó mà được thực hiện một cách nghiêm túc. Tôi nói với cô bé như vậy và thêm rằng tôi sẽ trả chiếc hoa tai lại cho Anne mà không nói mình đã tìm thấy nó ở đâu. Lettice có vẻ khá cảm động về điều này, cô bảo: “Mục sư tử tế quá.”

Cô ngập ngừng giây lâu, rồi vẫn ngoảnh mặt đi, cô vừa thận trọng lựa từng câu chữ:

“Thưa mục sư Clement, nếu con mà là mục sư, con nhất định — nhất định phải cho Dennis sớm rời khỏi nơi này. Con nghĩ — con nghĩ như thế sẽ tốt hơn.”

“Dennis à?” tôi nhướn mày, khá bất ngờ lẫn chút thích thú.

“Con nghĩ như thế sẽ tốt hơn.” Cô nói thêm, vẫn với vẻ ngượng nghịu: “Con xin lỗi Dennis. Con không nghĩ rằng cậu ấy — dù sao con cũng rất tiếc.”

Đến đó thì chúng tôi dừng lại.

Chương 23

Trên đường về nhà, tôi đề nghị Griselda đi vòng qua chỗ khai quật. Tôi nóng lòng muốn xem cảnh sát đã vào cuộc chưa và đã phát hiện được gì. Tuy nhiên Griselda còn nhiều việc ở nhà phải lo, vì thế tôi đi một mình.

Tôi gặp cảnh sát Hurst đang làm nhiệm vụ ở đó. Anh ta báo:

“Chưa có manh mối nào hết mục sư à, nhưng tụi nó chỉ cất giấu ở đây thôi.”

Thoạt tiên anh ta làm tôi hơi lúng túng vì phát âm từ ‘cất giấu’ thành ra ‘bắt giữ’*, nhưng rồi tôi lập tức hiểu anh ta muốn nói gì.‘

“Tui nói mục sư nghe nha, cái bà chẻ kia còn đi chỗ nào khác khi dô rừng theo đường mòn này! Đường này dẫn tới nhà ông Protheroe, dồi tới đây nữa, đúng hông?”

“Ta nghĩ có lẽ Thanh tra Slack không thèm làm một việc đơn giản là trực tiếp thẩm vấn cô ấy đó thôi,” tôi đáp.

“Ổng không muốn làm cô kia hoảng sợ,” Hurst nói. “Những gì cô ta viết cho Stone cũng như ông kia viết cho cô ta có thể giúp tìm ra manh mối — nhưng một khi cô ta biết ý định của tụi tui thì cô ta sẽ im lặng giấu giếm như dzậỵ đó.”

Hai chữ cuối này, Hurst lại phát âm thành ‘gì đó’, nhưng bản thân tôi lại ngờ cô Gladys Cram chẳng bao giờ biết im lặng theo kiểu anh cảnh sát này mô tả. Không thể hình dung khác hơn là lúc nào cô gái này cũng vào lỗ tai ra lỗ miệng.

“Khi một người là tên lừa đảo thì ta phải biết vì sao nó lừa đảo chứ,” cảnh sát Hurst lên mật kẻ cả.

“Đương nhiên rồi,” tôi nói.

“Và phải tìm cho ra câu trả lời ở chỗ khai quật này nè — hoặc ở chỗ khác, coi tại làm sao thằng đó nó quậy tưng như vầy!”

“Phải đó, raison d’etre về việc ông ta cứ lảng vảng ở đây,” tôi gợi ý, nhưng mấy chữ tiếng Pháp ấy là quá sức viên cảnh sát. Vì không hiểu, anh ta trả đũa bằng giọng lạnh lùng:

“Đúng là người hổng hiểu biết gì ráo trọi!”

“Dù sao anh vẫn chưa tìm ra chiếc vali mà,” tôi nói.

“Nhất định tụi tui sẽ tìm ra cho coi. Chắc chắn luôn.”

“Ta đã suy nghĩ về chuyện này và thấy không có gì chắc chắn,” tôi nói. “Bà Marple cho biết chỉ một lát sau là cô Cram trở ra tay không. Trong trường hợp đó, cô ta không đủ thời gian để vào đến đây rồi trở ra.”

“Mục sư đừng tin lời mấy bà già. Khi họ đang tò mò điều gì và hóng hớt chờ thì thời gian trôi nhanh lắm. Mà dù sao thì đàn bà chẳng bao giờ biết đúng giờ.”

Tôi thường tự hỏi vì sao thiên hạ chuyện gì cũng thích khái quát hóa nhỉ! Sự khái quát hiếm khi hoặc chẳng bao giờ chính xác, và thường là cực kỳ không phù hợp. Bản thân tôi cũng rất kém ý thức về thời gian (vì thế tôi thường để đồng hồ đi nhanh), còn bà Marple thì phải nói là người hết sức tinh nhạy. Đồng hồ nhà bà chính xác đến từng phút, còn bản thân bà việc gì cũng đúng giờ răm rắp. Tuy nhiên, tôi không có ý định tranh cãi với cảnh sát Hurst về điểm này. Tôi chúc anh ta may mắn rồi tạm biệt.

Khi về gần đến nhà tôi chợt nghĩ ra một điều. Chỉ là một giải pháp vừa lóe lên trong đầu chứ chẳng có gì gọi ý cho tôi cả.

Quý vị hẳn còn nhớ ngay sau hôm vụ mưu sát xảy ra, lần đầu tiên khi tôi đi tìm kiếm con đường mòn, tôi đã nhìn thấy những bụi cây bị giẫm rạp ở chỗ nọ. Điều đó chứng tỏ — hoặc do tôi nghĩ lúc ấy — chúng đã bị Lawrence giẫm lên, kế tiếp tôi cũng bước qua khiến chúng ngã rạp xuống.

Nhưng tôi nhớ sau đó anh ta và tôi lại tìm ra một lối mòn khác nhỏ hơn, là lối Thanh tra Slack đi qua. Nghĩ tới đó, tôi lại nhớ rõ như in rằng lối mòn đầu tiên (mà Lawrence đi qua) dễ nhận ra hơn lối đi thứ hai rất nhiều, nghĩa là đã có hơn một người từng đi qua lối mòn ấy. Tôi nghĩ có thể ban đầu điều đó đã gây sự chú ý cho Lawrence. Giả sử lối mòn này là do tiến sĩ Stone, nếu không thì cũng do cô Cram tạo ra thì sao nhỉ?

Tôi nhớ lại, hoặc nghĩ rằng mình đã nhớ, ở chỗ ấy có một số cây gãy, cành lá đã héo khô. Nếu đúng như thế thì lối mòn này không thể mới được hình thành ngay buổi chiều mà chúng tôi đi tìm kiếm.

Tôi đi đến chỗ ấy. Tôi dễ dàng nhận ra lối mòn và một lần nữa vạch các lùm cây mà bước tới. Lần này tôi nhận ra có nhiều nhánh cây gãy còn tươi. Có ai đó đã đi qua lối này sau Lawrence và tôi.

Chẳng mấy chốc tôi đến chỗ trước đây tôi bắt gặp Lawrence, tuy nhiên lối mòn còn dẫn đi xa hơn, và tôi tiếp tục lần theo. Bất ngờ lối đi mở ra một khoảng rừng thưa nhỏ có dấu hiệu vừa có người đi qua. Tôi gọi là khoảng rừng thưa vì đến đây các bụi cây tầng thấp đã thưa dần nhưng trẽn cao vẫn còn những tàng cây lớn, và toàn bộ khoảng trống này mỗi bề chỉ rộng khoảng vài thước mà thôi. Ở một phía khác thì các bụi cây vẫn mọc um tùm, và rõ ràng là gần đây không có ai mở đường đi qua lối ấy, tuy nhiên hình như có một chỗ bụi cây bị xô lệch.

Tôi quỳ gối, dùng hai tay vẹt bụi rậm mà tiến tới. Ơn trời, một vật màu nâu sáng lấp lánh xuất hiện. Tôi hăm hở thò tay vào bụi, và phải khó khăn lắm mới lôi ra được một chiếc vali nhỏ màu nâu.

Thành công rồi! Tôi kêu lên đắc thắng. Dù bị cảnh sát Hurst làm bẽ mặt thì tôi vẫn chứng tỏ được lý lẽ của mình là đúng. Không nghi ngờ gì nữa, đây chính là chiếc vali cô Cram mang vào. Tôi thử lay yếm khóa, nhưng nó đã bị khóa chặt.

Vừa đứng lên, tôi nhận ra một mảnh tinh thể nhỏ màu nâu nâu nằm dưới đất, bèn máy móc nhặt nó lên cho vào túi áo. Rồi nắm chặt quai chiếc vali, tôi lần bước trớ lại lối mòn.

Khi tôi đang bước lên bục trèo để vượt qua tường vào đường làng thì một giọng nói đầy phấn khích vang lên sát bên tôi:

“Ô! Mục sư tìm ra rồi đấy à, mục sư Clement! Mục sư cừ thật!”

Phải thầm công nhận rằng về việc chưa nhìn thấy mà đã đoán ra thì chẳng ai sánh nổi bà Marple. Tôi vung vẩy vật tìm thấy qua hàng rào giữa hai chúng tôi.

“Đúng là cái này,” bà nói. “Dù ở đâu tôi cũng nhận ra ngay.”

Về khoản đó thì bà hơi phóng đại, tôi nghĩ. Loại vali bóng loáng rẻ tiền này thì có cả ngàn cái giống hệt nhau. Ở một khoảng cách xa dưới ánh trăng, không ai có thể phân biệt cái nào ra cái nào. Thế nhưng tôi hiểu toàn bộ vụ việc chiếc vali này là chiến công đặc biệt của bà Marple, và thế nên bà xứng đáng được tha thứ vì cái chi tiết cường điệu nho nhỏ ấy.

“Vali bị khóa phải không mục sư Clement?”

“Phải. Tôi mang nộp cho cảnh sát ngay đây.”

“Mục sư có nghĩ gọi điện thoại thì tốt hơn không?”

Tất nhiên không nghi ngờ gì nữa, gọi điện thoại là tốt hơn. Giờ mà xách chiếc vali đi vào làng thì chỉ tổ khiến cho thiên hạ chú ý. Thế là tôi mở then cửa vào vườn rồi bước vô nhà bà Marple qua cửa hông, và trong căn phòng khách đóng kín cửa bất khả xâm phạm, tôi điện thoại báo tin.

Thanh tra Slack cho biết đích thân ông ta sẽ đến ngay lập tức, và khi đến nơi ông ta tỏ ra rất gắt gỏng:

“Vậy là chúng ta đã tìm ra nó, đúng không? Mục sư biết đó, ông không được tự tiện cất giữ nó, thưa mục sư. Nếu vì bất cứ lý do gì ông nghĩ mình biết vật cần tìm đang được giấu ở đâu thì lẽ ra ông phải báo cáo ngay cho nhà chức trách chứ.”

“Chỉ là do ngẫu nhiên,” tôi đáp. “Tôi chợt nghĩ ra.”

“Mục sư nói nghe cứ y như thật. Khu rừng rộng gần ba phần tư dặm thế này mà mục sư đi ngay tới đúng chỗ và thò tay vào lôi nó ra mới hay chứ!”

Lẽ ra tôi đã giải thích cho Thanh tra Slack hiểu mình đã từng bước lập luận ra sao mới đi đến chỗ ấy, nhưng ông ta vẫn quen cái lối ăn nói khiến người khác phật lòng, vi thế tôi lặng thinh.

“Thế nào, theo tôi cũng nên xem thử có cái gì bên trong chứ nhỉ?” Thanh tra Slack nhìn chiếc vali với vẻ khó chịu và cố tỏ ra thờ ơ.

Ông ta mang theo một chùm chìa khóa và một sợi dây thép. Ổ khóa thuộc loại rẻ tiền nên chỉ vài giây sau đã bật mở.

Tôi không biết chúng tôi đã mong đợi tìm kiếm thứ gì — một vật gì đó cực kỳ gây sửng sốt, tôi hình dung thế. Tuy nhiên vật đầu tiên đập vào mắt chúng tôi là một chiếc khăn choàng len kẻ ô vuông nhớp nháp dầu mỡ. Viên thanh tra nhấc nó lên. Tiếp đến là chiếc áo khoác xanh thẫm đã bạc màu, cũ đến mức không dùng được nữa. Rồi đến chiếc mũ lưỡi trai kẻ ô.

“Toàn là giẻ rách,” Slack nói.

Kế tiếp là một đôi giày cũ, gót mòn vẹt. Và dưới đáy vali là một vật bọc trong giấy báo.

“Một cái áo sơ mi ngộ nghĩnh chứ gì,” Thanh tra Slack vừa xé bọc giấy vừa chưa chát thốt lên. Nhưng chỉ một giây sau ông ta đã phải đứng hình vì kinh ngạc.

Bởi lẽ, trong gói là một vài món đồ bạc nho nhỏ và một chiếc đĩa tròn cùng loại.

Bà Marple kêu thất thanh khi nhận ra chúng.

“Lọ đựng muối,” bà nói. “Lọ đựng muối của nhà đại tá Protheroe, là đồ cổ có từ thời Charles đệ nhị, các ông đã nghe nói đến những món này bao giờ chưa?”

Viên thanh tra đỏ bừng mặt mũi.

“Ra là cái trò này,” ông ta lúng búng. “Ăn trộm. Nhưng chẳng ai trình báo mất những thứ này, tôi làm sao mà biết được cơ chứ!”

“Có thể họ còn chưa biết mình mất của,” tôi gợi ý. “Những vật quý thế này, người ta không dùng hàng ngày đâu, tôi đoán thế. Có thể đại tá Protheroe cất chúng trong két sắt.”

“Tôi phải điều tra vụ này,” viên thanh tra nói. “Giờ tôi đến Old Hall ngay đây. Thế là đã rõ vì sao tiến sĩ Stone của chúng ta lại lánh mặt đi xa. Nào là vụ giết người rồi chuyện này chuyện nọ, y ta sợ chúng ta nghe phong thanh những hoạt động của mình, và rất có khả năng những món đồ này sẽ bị truy tìm. Y vùi chúng vào trong quần áo rồi bảo cô gái mang vào rừng giấu. Một đêm nào đó, y dự định sẽ quay lại trong khi cô gái có mặt ở đây để đánh tan mọi nghi ngờ, và mang các thứ này đi. Chà, thế mà lại hay đấy, chứng tỏ y ta không liên quan gì đến vụ giết người. Một vụ hoàn toàn khác.”

Ông ta từ chối cốc rượu sherry do bà Marple mời, gói ghém chiếc vali rồi lên đường.

“À, thế là đã sáng tỏ một bí mật,” tôi thở dài nói. “Slack nói đúng, không có lý do để nghi ngờ ông Stone liên quan đến vụ mưu sát. Mọi việc xem như hoàn toàn rõ ràng.”

“Thực sự có vẻ là thế,” bà Marple nói. “Nhưng ta không bao giờ có thể chắc chắn hoàn toàn, đúng không?”

“Hoàn toàn thiếu động cơ,” tôi lưu ý. “Ông ta đã có được cái mình cần và tìm đường chuồn.”

“V — âng.”

Rõ ràng bà Marple không hoàn toàn hài lòng, và tôi tò mò nhìn bà. Bà vội đáp trả cái nhìn dò hỏi của tôi với vẻ sốt sắng ngụ ý xin lỗi.

“Chắc chắn là tôi hoàn toàn sai rồi. Về những thứ này thì tôi dốt lắm. Nhưng tôi lại ngờ rằng — ý tôi là những món đồ bạc này rất quý giá đúng không mục sư?”

“Một món đồ cổ này theo tôi có giá hơn một ngàn bảng.”

“Tôi muốn nói — không phải về giá trị của kim loại.”

“Không, đó là điều người ta gọi là giá trị của người am hiểu.”

“Ý tôi cũng định nói thế. Muốn bán những vật này phải có thời gian thu xếp, hoặc ngay cả khi đã thỏa thuận rồi thì cũng không thể hoàn thành phi vụ mua bán nếu không giữ bí mật. Tôi muốn nói là — nếu vụ trộm bị phanh phui và gây dư luận, à, thì những món này hoàn toàn không thể mang ra mua bán được.”

“Tôi vẫn chưa hiểu bà muốn nói gì?”

“Tôi biết là mình nói không rõ ràng,” bà trở nên lúng túng vẻ có lỗi. “Nhưng theo tôi hình như những vật này không phải mới bị đánh cắp. Có thể hắn ta đã tính chuyện đánh tráo các món này bằng hàng nhái, như thế vụ trộm mới không bị phát hiện.”

“Quả là ý nghĩ rất tài tình,” tôi nói.

“Chỉ có mỗi một cách đó thôi, đúng không? Và nếu đúng như vậy thì dĩ nhiên, như mục sư nói, một khi việc đánh tráo đã được thực hiện trót lọt thì sẽ không có lý do gì mà giết đại tá Protheroe — hoàn toàn ngược lại là đằng khác.”

“Chính xác, tôi cũng nghĩ vậy.”

“Vâng, nhưng tôi chỉ băn khoăn thôi — tất nhiên là tôi không biết. Đại tá Protheroe thường hay rao cho mọi người biết những dự định của mình trước khi thực sự làm việc đó, nhiều lúc ông ta không làm, nhưng ông ta vẫn nói…”

“Vậy sao?”

“Ông ấy bảo sẽ nhờ người định giá mọi thứ đồ đạc nhà mình — sẽ mời người từ London về. Để làm di chúc — à không, đó là khi qua đời kia — để bảo hiểm cho chúng thôi. Có người khuyên ông ấy nên làm vậy. Ông ta nói nhiều về tầm quan trọng của việc định giá này. Tất nhiên tôi không rõ ông ấy đã thực sự thu xếp việc này chưa, nhưng nếu ông ta đã…”

“Tôi hiểu,” tôi nói chậm rãi.

“Tất nhiên, khi chuyên gia xem xét các món đồ bạc thì họ sẽ nhận ra, lúc ấy đại tá Protheroe nhớ lại đã cho tiến sĩ Stone xem các thứ ấy — tôi không biết có phải ngay lúc ấy chúng bị — nói thế nào nhỉ — bị phù phép không? Quá khôn ngoan — và thế là, như ông bà ta nói, sắp có chuyện gay cấn đây.”

“Tôi hiểu ý bà,” tôi đáp. “Theo tôi, chúng ta phải tìm ra sự thật.”

Lần nữa tôi lại gọi điện thoại, và chỉ trong vài phút tôi đã được nối máy đến Old Hall để nói chuyện với Anne Protheroe.

“Không, không có gì nghiêm trọng đâu. Ông thanh tra đã đến chưa ạ? À, vậy là ông ấy đang trên đường đi. Bà Protheroe ạ, bà có thể cho biết đồ đạc trong nhà đã có bao giờ được định giá chưa? Bà nói sao ạ?”

Câu trả lời của Anne ngắn gọn và rõ ràng. Tôi cám ơn bà rồi gác máy và quay lại phía bà Marple.

“Vậy là đã rõ. Đại tá Protheroe có hẹn một người từ London xuống đây vào thứ hai — ngày mai — để định giá đồ đạc. Vì ông ấy qua đời nên việc này phải gác lại.”

“Thế thì đã có động cơ,” bà Marple nhẹ nhàng nói.

“Phải, có động cơ. Nhưng chỉ có thể thôi. Bà quên là khi súng nổ thì tiến sĩ Stone cũng vừa gặp những người khác, hoặc đang bước qua bục trèo đề gặp họ sao?”

“Phải, điều ấy chứng tỏ ông ta ngoại phạm,” bà Marple trầm ngâm đáp.

Chương 24

Trở về nhà mục vụ thì tôi gặp Hawes đang chờ trong phòng làm việc. Cậu ta bồn chồn đi đi lại lại, và khi tôi bước vào cậu ta giật nảy mình như thể vừa trúng tên.

“Xin mục sư thứ lỗi cho em,” cậu ta vò trán. “Đầu óc em đang muốn nổ tung ra từng mảnh.”

“Bạn hữu ơi, nhất định cậu phải đi nghỉ để tĩnh dưỡng, nếu không cậu sẽ bị suy nhược mất thôi.”

“Em không thể rời bỏ nhiệm sở thưa mục sư. Không, không bao giờ em làm thế.”

“Đâu có rời bỏ nhiệm sở. Cậu đang bệnh mà. Ta chắc chắn bác sĩ Haydock cũng đồng ý với ta như vậy.”

“Haydock — Haydock! Bác sĩ gì ông ta cơ chứ! Lang băm dốt nát thì có!”

“Tôi nghĩ cậu bất công với ông ấy rồi. Haydock luôn được xem là người rất có năng lực về chuyên môn.”

“Ô, rất có thể ông ta là bác sĩ giỏi, em dám nói thế. Nhưng em không ưa ông ta. Tuy nhiên đó không phải chuyện em định thưa với mục sư. Em đến để xin mục sư vui lòng thay em thuyết giảng tối nay. Em — thực sự cảm thấy không đảm đương nổi.”

“Sao, nhất định rồi, ta sẽ làm lễ thay cậu.”

“Không, không ạ, em vẫn muốn tổ chức buổi lễ, em hoàn toàn làm được mà. Chỉ có điều, nghĩ mình đứng trên bục giảng trước ngần ấy người nhìn chằm chằm…”

Cậu ta nhắm nghiền mắt và cố sức kiềm nén cảm xúc. Rõ ràng có điều rắc rối lớn đang xảy ra với trợ tế Hawes. Dường như hiểu ý nghĩ của tôi, cậu ta mở choàng mắt và vội nói:

“Thật ra chẳng có chuyện gì nghiêm trọng cả. Chỉ là em bị nhức đầu — nhức muốn long cả óc thưa mục sư. Mục sư có thể cho em xin một cốc nước lọc được không ạ?”

“Được chứ,” tôi đáp và tự mình đi lấy nước. Ở nhà chúng tôi, có rung chuông gọi người hầu cũng vô ích.

Tôi mang nước đến cho Hawes. Cậu ta cám ơn tôi rồi thò tay vào túi lấy ra một viên thuốc con nhộng đựng trong hộp giấy nho nhỏ và uống với nước.

“Thuốc nhức đầu ấy mà,” cậu ta giải thích.

Đột nhiên tôi tự hỏi không biết Hawes có nghiện ma túy không, điều đó có thể giải thích cho rất nhiều sự kỳ quặc của cậu ta.

“Cậu đừng uống nhiều quá nhé,” tôi nói.

“Ồ không, không đâu ạ, bác sĩ Haydock đã dặn em rồi. Nhưng loại này tốt lắm, uống vào một lúc là đỡ ngay.”

Quả là trông Hawes đã ổn và bình tĩnh trở lại. Cậu ta đứng lên.

“Vậy tối nay mục sư giảng nhé? Mục sư thật tốt bụng, thưa ngài.”

“Không có chi. Nhất định ta sẽ phụ trách trọn buổi lễ. Giờ cậu về nhà nghỉ ngơi đi. Không, không ý kiến tranh cãi gì, không nói thèm gì nữa nhé.”

Hawes lại cám ơn tôi, rồi đôi mắt cậu ta lướt qua tôi trước khi nhìn ra cửa sổ:

“Mục sư — hôm nay ngài vừa đến Old Hall phải không ạ?”

“Phải.”

“Xin mục sư thứ lỗi — nhưng ngài được mời đến hay sao?”

Tôi ngạc nhiên nhìn Hawes khiến cậu ta đỏ mặt.

“Em xin lỗi mục sư. Chỉ là em — em nghĩ chắc là có phát hiện thêm manh mối gì đó nên bà Protheroe mới mời ngài đến.”

Tôi không hề có ý làm thỏa mãn tính hiếu kỳ của Hawes.

“Bà ấy muốn bàn bạc với ta về việc tổ chức lễ tang và một vài việc linh tinh khác,” tôi đáp.

“À, ra thế. Em hiểu rồi.”

Tôi lặng thinh. Hawes bồn chồn cựa quậy một lúc rồi nói:

“Tối hôm qua ông Redding đến tìm em. Em — em không hiểu là do đâu.”

“Ông ta không nói gì với cậu à?”

“Ông ta — ông ta chỉ nói là muốn đến thăm em, rằng cứ chiều chiều là ông ấy cảm thấy hơi cô đơn. Trước giờ ông ta chưa từng làm thế.”

“À, làm bạn với ông ta cũng hay lắm đấy,” tôi mỉm cười.

“Ông ta muốn đến thăm em để làm gì cơ chứ? Em không thích việc ấy!” Giọng cậu ta bỗng rít lên. “Ông ta nói sẽ ghé lại thăm em lần nữa. Chuyện này là thế nào? Mục sư có đoán được ông ta đang nghĩ gì trong đầu không?”

“Vì sao cậu lại cho rằng ông Redding có lý do ngấm ngầm nào đó mà không nói ra?”

“Em không thích việc ấy,” Hawes bướng bỉnh lặp lại. “Em chưa bao giờ chống lại ông ấy về bất cứ điều gì. Em cũng chưa từng cho rằng ông ấy phạm tội, thậm chí khi ông ta tự nộp mình thì em cũng bảo chuyện ấy không sao hiểu nổi. Nếu em có nghi ngờ ai thì đó là Archer — chứ chẳng bao giờ là ông ấy. Archer là trường hợp hoàn toàn khác hẳn — một tên lưu manh vô thần, một kẻ đê tiện say xỉn.”

“Cậu có nghĩ rằng mình khắt khe quá không?” tôi nói. “Dù sao thì chúng ta cũng biết rất ít về con người ấy.”

“Một tên săn trộm vào tù ra tội thì có khả năng làm bất cứ chuyện gì.”

“Cậu thực sự nghĩ rằng anh ta bắn đại tá Protheroe ư?” tôi tò mò hỏi.

Hawes có tật thâm căn cố đế là không thích trả lời có hay không, gần đây tôi đã vài lần nhận ra điều đó.

“Vậy bản thân ngài có nghĩ đó là đáp án hợp lý duy nhất không thưa mục sư?”

“Theo ta biết thì không có bằng chứng nào để kết tội anh ta cả.”

“Thì những lời hăm dọa của hắn đó, mục sư quên rồi sao?” Hawes hăm hở nói.

Tôi mệt đến phát ốm khi nghe chuyện Archer hăm dọa ông đại tá. Theo như tôi hiểu thì không hề có chứng cứ trực tiếp nào cho thấy hắn ta làm điều đó.

“Hắn ta kiên quyết trả thù đại tá Protheroe cho bằng được. Hắn nốc rượu vào rồi bắn ông ta.”

“Đó chỉ là giả thuyết mà thôi.”

“Nhưng mục sư có công nhận có thể hoàn toàn như vậy không ạ?”

“Không, ta không nghĩ thế.”

“Nhưng vậy cũng hợp lý chứ?”

“Hợp lý thì có.”

Hawes liếc nhìn tôi.

“Vậy sao mục sư lại không nghĩ chuyện ấy có thể xảy ra chứ?”

“Bởi vì một người như Archer không thể nghĩ đến việc giết người bằng súng lục. Loại vũ khí ấy không hợp với anh ta.”

Lý lẽ của tôi dường như khiến Hawes sửng sốt. Rõ ràng anh ta không mong chờ lời phản bác ấy.

“Mục sư nghĩ lý lẽ ấy có khả thi không?” cậu ta ngờ vực hỏi.

“Theo ta nghĩ thì điều ấy hoàn toàn bác bỏ việc Archer phạm tội,” tôi đáp.

Trước sự quyết đoán tuyệt đối của tôi, Hawes không nói gì thêm. Cậu ta cám ơn tôi lần nữa rồi ra về. Tôi đưa Hawes ra cửa, và thấy có bốn bức thư để trên bàn ở sảnh ngoài. Những bức thư này có đặc điểm giống nhau là toàn nét chữ phụ nữ và đều mang tiêu đề ‘Thư tay, khẩn’, chỉ có một điểm khác biệt là có một bức bị lấm bẩn so với các bức còn lại.

Sự giống nhau ấy khiến tôi ngạc nhiên — không phải gấp đôi, mà gấp tới bốn lần.

Mary từ nhà bếp lên và trông thấy tôi chằm chằm nhìn những lá thư.

“Đem tới từ hồi ăn trưa,” cô ta vọt miệng. “Chỉ có một cái là trong thùng thư.”

Tôi gật đầu rồi gom hết mang vào phòng làm việc. Thư đầu tiên viết như sau:

MỤC SƯ CLEMENT KÍNH MẾN,

Tôi vừa hay một tin mà tôi thấy cần phải thưa cùng mục sư. Nó liên quan đến cái chết của đại tá Protheroe đáng thương. Tôi rất cần lời khuyên của mục sư là có nên báo cảnh sát hay không. Từ khi ông nhà tôi qua đời, tôi luôn tránh dính líu đến chuyện thiên hạ. Chiều nay mục sư có thể đến thăm tôi một vài phút được không ạ?

Kính thư,

MARTHA PRICE RIDLEY.

Tôi mở bức thư thứ hai:

KÍNH MỤC SƯ CLEMENT,

Tôi rất bối rối - rất lo lắng - không biết phải làm gì đây. Tôi vừa chứng kiến một việc mà tôi cảm thấy quan trọng, tuy nhiên nghĩ tới phải dính dáng với cảnh sát thì tôi hãi lắm. Tôi vô cùng lúng túng và rầu rĩ. Mục sư kính mến, liệu tôi có thể mời ngài ghé qua nhà chốc lát để giúp tôi giải tỏa mối ngờ vực và lo âu theo cách tuyệt vời mà mục sư vẫn thường làm bấy nay không ạ?

Xin thứ lỗi vì tôi đã làm phiền mục sư,

Nay kính,

CAROLINE WETHERBY.

Đến thư thứ ba thì tôi cảm thấy hầu như mình đã biết trước nội dung.

KÍNH GỬI MỤC SƯ CLEMENT,

Tôi vừa nghe được một việc cực kỳ quan trọng mà theo tôi mục sư phải là người đầu tiên được biết. Tôi mời mục sư chiều nay lúc nào rỗi thì đến gặp tôi. Tôi sẽ ở nhà chờ mục sư.

Thư của ‘chiến binh’ này ký tên AMANDA HARTNELL. Tôi mở lá thứ tư. May mắn cho tôi là lâu nay rất ít bị thư nặc danh làm phiền. Với tôi, thư nặc danh là thứ vũ khí hiểm độc và hèn hạ nhất. Lá thư này cũng không ngoại lệ. Thư làm ra vẻ được viết bởi một người thất học, nhưng có một vài điểm khiến tôi không tin vào sự giả vờ này.

MỤC sư THÂN,

Tui nghĩ ông phải biết chiện gì đang sảy ra. Tui mới bát gặp dợ ông lén lút chui ra khỏi nhà ông Redding. Ông hỉu tui nói gì không. Họ đang cặp bồ dí nhau, ông cần phải biết đó nha.

MỘT NGƯỜI BẠN.

Tôi khẽ kêu lên kinh tởm rồi vò tờ giấy ném vào lò sưởi, cũng vừa lúc Griselda bước vào phòng.

“Mình vừa ném cái gì mà có vẻ nghiêm trọng thế?” Nàng hỏi.

“Rác ấy mà,” vừa đáp tôi vừa rút bao diêm ra khỏi túi và khom mình bật một que. Nhưng Griselda còn nhanh tay hơn tôi, nàng cúi xuống chộp lấy tờ giấy bị vò nhàu và vuốt phẳng phiu trước khi tôi kịp ngăn lại.

Đọc xong thư, nàng cũng kêu lên kinh tởm rồi vứt trả lại cho tôi và quay mặt đi. Tôi bật diêm rồi nhìn bức thư bốc cháy.

Griselda đi về phía cửa hông và đứng nhìn ra sân.

“Len ạ,” nàng nói mà không quay lại.

“Gì thế mình?”

“Em muốn nói với mình một việc. Mình đừng ngăn em nhé, xin mình đấy. Khi — khi Lawrence mới đến đây, em bảo với mình là trước đây em chỉ quen anh ta sơ sơ thôi. Thật ra không phải vậy. Em — em biết anh ta khá rõ. Trước khi gặp mình, em đã — yêu anh ta, và em nghĩ cũng nhiều người yêu Lawrence như em vậy. Có một thời — à — em rất si mê anh ta. Ý em không phải là viết cho anh ta những lá thư não tình hay làm chuyện dại khờ ngốc nghếch như trong truyện đâu. Nhưng đã có lúc em si mê anh ta.”

“Sao mình không nói anh biết chuyện này?”

“Ô! Vì sao à? Em cũng chẳng biết nữa, ngoại trừ một việc là — à, là vì nhiều khi mình ngốc lắm! Chỉ là vì mình lớn tuổi hơn em nhiều, mình nghĩ em sẽ — à, em sẽ có thể thích người khác. Em sợ biết đâu mình sẽ bực bội về việc em và Lawrence đã từng là bạn bè với nhau.”

“Mình quả là khéo khôn ngoan che đậy,” tôi nói khi nhớ lại những gì nàng đã nói với tôi hồi tuần trước cũng trong căn phòng này, cả cái vẻ chân thật hết sức tự nhiên của nàng lúc ấy.

“Vâng, em luôn biết giấu giếm mọi việc mình ạ. Mà em thích thế đấy.” Giọng nàng đầy thích thú như đứa trẻ con. Nhưng những gì em nói đây là hoàn toàn đúng sự thật. Em không biết chuyện của Anne, và em cũng tự hỏi vì sao Lawrence lại thờ ơ đến thế, anh ta chẳng chú ý gì đến em cả. Em không chấp nhận điều đó.”

Một phút lặng thinh.

“Mình có hiểu không, Len?” Griselda băn khoăn hỏi.

“Có, anh hiểu mà,” tôi đáp.

Nhưng có thực sự là tôi hiểu không nhỉ?